EuropaFinanseGospodarka

Dług publiczny Grecji w ciągu 2,5 roku spadł o 45% PKB!

Tempo, w jakim Grecja redukuje zadłużenie rządowe jest imponujące

Dług publiczny Grecji spada w imponującym tempie. Jeszcze w pierwszym kwartale 2021 roku dług greckiego rządu stanowił 210,3% produktu krajowego brutto. Obecnie jest to z kolei 165,5% w stosunku do PKB. A zatem w ciągu 2,5 roku zadłużenie rządu skurczyło się aż o 44,8 pkt proc. 

Dług publiczny w Grecji przekraczał już 200% PKB…

W ostatnich kilkunastu latach gospodarka Grecji przeszła przez dwa potężne szoki asymetryczne. Pierwszy szok miał miejsce w 2009 roku, gdy światowy kryzys finansowy najsilniej uderzył w najmniej konkurencyjne i niestabilne pod względem makroekonomicznym gospodarki strefy euro. W rezultacie, w latach 2008-2013 PKB Grecji skurczył się w sumie o ponad 30%. Przy jednocześnie gwałtownym wzroście rentowności obligacji skarbowych (w związku ze wzrostem premii za ryzyko) w okresie tym dług publiczny zwiększył się z nieco ponad 100% PKB do 180% PKB w 2014 roku, natomiast deficyt budżetowy pozostawał na dwucyfrowym poziomie. Sytuacja była dramatyczna. Na nic zdała się terapia pod auspicjami MFW, EBC i KE mająca na celu poprawę sytuacji fiskalnej i gospodarczej poprzez narzędzia polityki oszczędnościowej (tzw. austerity). Po dekadzie od tych wydarzeń można stwierdzić, że „lek” najpewniej okazał się „gorszy niż choroba”.

Gdy gospodarka Grecji powoli wchodziła na odpowiednie tory, a rynek długu zaczął się stabilizować na świecie wybuchła pandemia COVID-19, która największe żniwa ekonomiczne zebrała w gospodarkach relatywnie silnie bazujących na sektorze turystycznym. Ponieważ Grecja bez wątpienia w strukturze gospodarczej ma wysoki udział zysków z działalności turystycznej, PKB załamał się o 9,3% w 2020 roku, wskutek czego zadłużenie rządu zwiększyło się o 30 p. proc.: ze 180% PKB do 210,3% PKB.

…a potem spadł o prawie jedną czwartą

Lata 2021-2023 to okres systematycznej i silnej redukcji długu publicznego, który od czwartego kwartału 2019 roku zmniejszył się aż o 15,1 p. proc., czyli najsilniej w krajach UE. Z kolei od pierwszego kwartału 2021 r. zadłużenie skurczyło się prawie 45 p. proc. To imponujące osiągnięcie w zakresie przywracania stabilności fiskalnej i makroekonomicznej. Grecja wyróżnia się zarówno na tle krajów PIGS (czyli krajów Europy Południowej, które znalazły się w kryzysie zadłużeniowym w latach 2011-2013), ale również na tle krajów całej UE.  Co ciekawe Grecja ma obecnie niższy dług publiczny, niż pod koniec 2011 roku, gdy znajdowała się w samym epicentrum kilkuletniej recesji.

Zobacz też: Recesja w Niemczech? Francja: potrzymaj mi piwo

Jak Grecja w rekordowym tempie obniżyła dług publiczny?

Można popaść w zadziwienie, że Grecja jest w stanie tak szybko korygować dług publiczny, podczas gdy w związku z cyklem podwyżek stóp procentowych relacja r-g wywiera coraz większą presje na finanse publiczne. Relacja r-g pokazuje, jak dynamika nominalnego PKB kształtuje się na tle stóp procentowych, które wyznaczają oprocentowanie emitowanego długu. Ujemna relacja świadczy o tym, że nominalny wzrost PKB (wzrost realny + deflator PKB) przewyższa poziom stóp procentowych, co pozwala redukować dług publiczny nawet w obliczu ujemnego salda budżetowego.

Skoro dług publiczny Grecji szybko spada, to relacja r-g pozostaje ujemna, mimo że stopy procentowe EBC wzrosły do rekordowego pułapu 4%. Dlaczego? Po pierwsze, Grecja notuje bardzo wysokie stopy wzrostu realnego PKB w okolicach średnio 5% r/r. Na ile ten wzrost jest trwały, a na ile cykliczny wyjaśnialiśmy w tym tekście. Po drugie, bez wątpienia pomaga wysoka inflacja (deflator PKB), która prowadzi do erozji realnego obciążenia długiem.

Zobacz też: Dlaczego ostatnia mila dezinflacji to mit?

Wreszcie, ostatnie lata to stabilizacja rynku długu (patrz: spread, czyli różnica, pomiędzy oprocentowaniem 10-letnich obligacji Grecji i Niemiec), nawet w obliczu szybkiego zacieśniania polityki monetarnej EBC, zarówno w zakresie podnoszenia stóp procentowych (oddziaływania na krótkoterminowe stopy proc.), jak i zacieśniania ilościowego (oddziaływania na długoterminowe stopy proc.). Grecja odzyskuje zaufanie rynku finansowego.

Warto podkreślić, że obniżenie się długu publicznego to również pochodna zacieśnienia polityki fiskalnej. Deficyt pierwotny (deficyt budżetowy po wyłączeniu kosztów odsetkowych) skurczył się z blisko 8% PKB w 2020 roku do nieco ponad 0% PKB w 2022 roku.

Zobacz też: Niemcy stawiają na wodór. Kolejne Solarisy trafią na Zachód

Co więcej, i to historia jeszcze sprzed pandemii, struktura deficytu fiskalnego znacznie się poprawiła. Saldo budżetowe skorygowane o inwestycje publiczne w latach 2016-2019 było na poziomie dodatnim w wysokości aż blisko 5% PKB. Po szokach związanych z pandemią i kryzysem energetycznym, deficyt fiskalny finansuje pożądane z punktu widzenia stabilnego i długookresowego wzrostu gospodarczego, inwestycje publiczne.

Podsumowanie

Grecja skorzystała z tzw. podatku inflacyjnego, jednak głównym źródłem redukcji długu publicznego jest szybki wzrost gospodarczy połączony z rozsądną polityką fiskalną, która kładzie nacisk na inwestycje. Na horyzoncie oczywiście wciąż występują czynniki ryzyka związane ze stabilnością fiskalną. Koszty obsługi długu wciąż należą do jednych z najwyższych w strefie euro.

Podważamy i poddajemy pod wątpliwość przełomowe badanie nt. przyczyn inflacji

 

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker