Cukroflacja? Ceny cukru rosną w Polsce szybciej niż w UE. Są o 82% wyższe niż rok temu!
Jeśli lubicie cukier, to nie mamy dla was dobrych wiadomości. Ceny cukru w UE urosną w tempie 61% r/r. W Polsce wzrost ten jest jeszcze wyższy.
Ceny cukru są jednym z czynników napędzających inflację żywności. Ta z kolei była w 2022 roku jednym z głównych motorów napędowych wskaźnika inflacji w Polsce. Jak zmieniają się ceny cukru w UE w ostatnim czasie? Co stoi za tym wzrostem?
Ceny cukru w UE wzrosły o 61% w rok
Inflacja żywności była w 2022 roku jednym z głównych napędzającym ogólny wzrost cen w Polsce i Europie. Jedną z przyczyn były ceny olejów i zbóż. Te wystrzeliły po rosyjskiej agresji na Ukrainę. Dlaczego? Na terenach Ukrainy i południowo-wschodniej Rosji występują tzw. czarnoziemy. To bardzo żyzne gleby, co sprawia, że tereny te charakteryzują się wysoką produkcją żywności.
To właśnie w tych regionach znajduje się znaczna część globalnych upraw zbóż czy słoneczników. Gdy Rosja najechała na Ukrainę oraz zablokowała ukraińskie porty, eksport żywności przez Ukrainę drastycznie spadł. Spowodowało to panikę na światowych rynkach i poskutkowało znacznym wzrostem cen żywności. Nie inaczej było również z cenami cukru.
Zobacz też: Ceny żywności na Węgrzech rosną najszybciej w regionie! Polityka krajowa Orbána to przestroga
Jeszcze w czerwcu 2021 roku dynamika cen cukru w UE była ujemna. Od tamtego czasu tempo jego wzrostu zaczęło rosnąć. Na wiosnę 2022 roku inflacja cukru przebiła poziom 10%. W czerwcu 2022 roku przekroczyła ona 20%. Od wiosny 2022 roku ceny wystrzeliły, aby już w październiku inflacja przekroczyła 50%. Obecnie (dane do marca 2023 roku) inflacja cukry wynosi aż 61%. Dla porównania, 12 miesięcy wcześniej było to 11%, a w marcu 2021 roku 1,6%. Inflację cukru w UE przedstawia poniższy wykres autorstwa Eurostatu.
Inflacja cukru w UE
Dynamika ta różni się w zależności od kraju. Najwyższą dynamikę cen cukru w marcu 2023 roku odnotowano u naszego południowego sąsiada. Cukier w Czechach jest obecnie aż o 98% droższy niż rok temu. Równie wysoka dynamika, bo mowa o 97% w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Co ciekawe, trzecia najwyższa inflacja cukru została odnotowana w Polsce. Cukier na półkach polskich sklepów był w marcu o 82% droższy. Bardzo wysoką inflację odnotowano również w Niemczech (72%) oraz na Łotwie (70%).
Zobacz też: Spadek światowych zbiorów o 1 procent podnosi ceny żywności o 8,5 procent [BADANIE]
A gdzie ceny rosły one najwolniej? Najniższy wzrost cen cukru odnotowano na Węgrzech. Cukier w tym kraju był w marcu tego roku jedynie o 17% droższy niż rok temu. Niską dynamikę cen odnotowano również w Luksemburgu (19%), Belgii (35%), Bułgarii (36%) oraz Irlandii (37%). Omawiane dane można zobaczyć na poniższym wykresie.
Zmiana ceny cukru w krajach UE w okresie marzec 2022 – marzec 2023
Ceny cukru rosną na całym świecie
Po części wzrost ten można wytłumaczyć zmianami cen na globalnym rynku. Ten doskonale obrazuje indeks cen żywności FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa). Indeks cen cukru wyniósł w marcu 127 pkt. (100 pkt. = średni poziom z lat 2015-16). W samym marcu wzrosła ona o 1,8 pkt. Z kolei rok temu było to 117,9 pkt., a dwa lata temu 114,5 pkt.
Ostatnie wzrosty o skutki gorszych perspektyw produkcyjnych w takich krajach jak Indie, Tajlandia czy Chiny. Indie są drugim na świecie producentem cukru, a spadek produkcji w pierwszej połowie sezonu wyniósł 3%. Mniejsze zbiory przekładają się na wolumen eksportu. Z kolei w Chinach spadek wyniósł 6%. Problemy mają też kraje z Europy. Kiepska pogoda (intensywne opady) opóźniają zbiory buraka cukrowego we Francji.
Zobacz też: Cukier w Rosji znacznie podrożał. Władze zapowiadają wprowadzenie ceny maksymalnej
Z drugiej strony mamy pozytywne prognozy dotyczące zbiorów trzciny cukrowej w Brazylii. Dzięki temu wzrost cen nie jest aż tak silny. Warto również nadmienić, że tania ropa naftowa przyczynia się do spadków cen. Tutaj możemy rozróżnić dwa potencjalne skutki — po pierwsze spadki kosztu transportu, a po drugie zachęca do większej produkcji cukru. W jaki sposób? Z trzciny cukrowej można pozyskiwać zarówno cukier jak i etanol, który wykorzystywany jest do produkcji biopaliw. Niższe ceny ropy sprawiają więc, że większa część trzciny zostanie wykorzystana do produkcji cukru. Kolejny czynnikiem, który może obniżać ceny cukru, to osłabienie brazylijskiego reala w stosunku do dolara amerykańskiego.
Globalny indeks
Ciekawym jest również inna wzrost cen cukru przy jednoczesnych spadkach ogólnego indeksu cen żywności. Oznacza to, że cukier jest obecnie jednym z czynników hamujących spadek inflacji żywności na świecie.
Nietrudno jednak zauważyć, że wzrosty cen cukru w UE nie są aż tak duże, jak sugerować by to mogły globalne indeksy. Przyczyn można szukać w wojnie na Ukrainie, a raczej w jej konsekwencjach. Embargo na rosyjski gaz sprawia, że spada podaż taniego surowca, więc rosną ceny związane z energią. Proces produkcji cukru wymaga zużycia m.in. gazu, co z kolei oznacza, że wzrost cen gazu, przekłada się również na ceny cukru. Może to tłumaczyć aż tak duży wzrost cen cukru w Europie.
FAO: Ceny żywności o 20% niższe niż rok temu. GUS: w Polsce są o 20% wyższe. Dlaczego?
