Bezpieczeństwo Ekonomiczne

Warunkowe transfery pieniężne, czyli jeden ze sposobów na zwalczanie przemocy domowej

Przemoc domowa to powszechne zjawisko, któremu trzeba przeciwdziałać. W jaki sposób? Istnieje zapewne szereg instrumentów

Jak rozwiązać problem przemocy domowej? Instrumentów jest zapewne wiele, lecz w niniejszym tekście omówimy jeden, który przedstawili, a w zasadzie dogłębnie przebadali ekonomiści z Banku Światowego. Mowa o warunkowych transferach pieniężnych. Same badania skutków programu odnoszą się bardziej do krajów o niższych dochodach, jednak warto przyglądać się jego konsekwencjom w innych państwach i być może kiedyś zaimplementować takie rozwiązania u nas. 

Co trzecia kobieta na świecie doświadcza przemocy

Nie dla wszystkich osób dom jest oazą spokoju i bezpieczeństwa. Z badania przeprowadzonego przez ONZ wynika, że 1 na 3 kobiety w wieku od 15 do 49 lata pada ofiarą przemocy fizycznej lub seksualnej ze strony partnera. Problem ten z różnym natężeniem występuje w każdym kraju, jednak w krajach afrykańskich jest największy.

Dane UN Women wskazują, że pięć z dziesięciu krajów, w których kobiety i dziewczęta są najczęściej wykorzystywane, znajduje się w Afryce. Zjawisko przemocy najbardziej powszechne jest w Afganistanie, gdzie aż 34% kobiet i dziewcząt powyżej 15 roku życia było maltretowanych przez partnera. Podobnie wysokie wskaźniki przemocy domowej występują w Demokratycznej Republice Konga, Zambii, Gwinei Równikowej oraz Papui-Nowej Gwinei.

Warto zauważyć, że przemoc domowa nie dotyczy tylko partnera. Odnotowano wiele przypadków przemocy ze strony osób niebędących partnerami jak rodzeństwo, rodzice czy krewni męża.

Zobacz także: Przemoc wobec kobiet – najgorzej jest w Afryce

Warunkowe transfery pieniężne jako instrument przeciwdziałania przemocy domowej

W literaturze badawczej istnieje coraz więcej dowodów na to, że programy przekazów pieniężnych zmniejszają przemoc ze strony partnerów. W 2018 r. sześcioro ekonomistów Banku Światowego dokonało przeglądu literatury naukowej odnośnie do wpływu programów przekazów pieniężnych na zmniejszanie przemocy domowej. Z czternastu badań ilościowych i ośmiu badań jakościowych kolejno jedenaście i pięć badań wykazało, że tego typu warunkowe przekazy pieniężne obniżają przemoc. Reszta badań wykazała mieszane lub niekorzystne skutki.

W jaki sposób bezpośrednie transfery środków pieniężnych mogą niwelować zjawisko przemocy? Przede wszystkim poprzez poprawę sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych i tym samym zmniejszenie stresorów związanych z zapewnieniem minimum egzystencji. Ponadto przekazy pieniężne bezpośrednio do kobiet zwiększają ich siłę przetargową w relacjach z partnerem przez wzrost dochodów, co może obniżyć przemoc. Ekonomiści i wszelkiej maści specjaliści z nauk społecznych wskazują jednak, że istnieje ryzyko, iż wzrost dochodów kobiet może doprowadzić do nasilenia przemocy ze strony partnera, który poczuje się zagrożony i w ten sposób będzie chciał umocnić władzę w związku (Mukesh Eswaran i Nisha Malhotra, 2011).

Ogólnie rzecz biorąc, przemoc domowa może wynikać z tzw. kryzysu męskości związanego bezpośrednio z sytuacją materialną rodziny. Jak zauważa Rachel Jewkes, brytyjska specjalistka ds. płci:

Niezdolność do spełnienia społecznych oczekiwań odnoszących sukcesy męskości może wywołać kryzys męskiej tożsamości. Przemoc wobec kobiet jest sposobem na rozwiązanie tego kryzysu, ponieważ umożliwia wyrażanie władzy, której inaczej się odmawia

Zobacz także: Polski rynek logistyczny czeka kryzys? Wolak: To będzie trudny rok

Stąd, zła sytuacja finansowa może doprowadzić do kryzysu męskości, natomiast programy przekazów pieniężnych mogą ów kryzys pogorszyć, gdyż jest to dowód na niemożność zapewnienia dobrobytu przez mężczyznę.

Pamiętajmy jednak, że transfery poprawiające siłę przetargową kobiet mogą zwiększyć ich możliwości zerwania z obecnym sposobem życia, tzn. odejścia od partnera, dzięki większej niezależności finansowej. Pożądanym efektem powinna być także mniejsza tolerancja wobec przemocy. Jak pokazuje badanie przeprowadzone na filipińskiej społeczności, program bezpośrednich przekazów pieniężnych przyczynił się do lepszego samopoczucia kobiet, wzmocnienia swojej pozycji i zwiększenia dostępu do sieci społecznościowych poprzez kanał szkoleń i warsztatów. Programy przekazów pieniężnych nie polegają jedynie na bezpośrednich transferach, ale również na interwencjach uzupełniających w formie wspomnianych szkoleń i warsztatów (dostęp do edukacji, co zwiększa pozycję danego beneficjenta na rynku pracy) czy dostępu do usług zdrowotnych.

Wpływ programu na filipińską społeczność kobiet

Nowe badanie przeprowadzone przez East Asia and Pacific Gender Innovation (EAPGIL) wykazało, że spośród 563 kobiet aż 217 doświadczyło przemocy fizycznej, seksualnej, emocjonalnej lub ekonomicznej ze strony partnera, 95 kobiet ze strony innych członków gospodarstwa domowego, natomiast 50 ze strony osób poza domem.

Badanie miało na celu określić czy warunkowe przekazy pieniężne zniwelują zjawisko przemocy domowej i przemocy poza domem w badanej społeczności. W grupie badanych były kobiety objęte programem i kobiety, które nie otrzymały transferów, aby móc określić wpływ programu. Jakie są wyniki i wnioski z badania?

Po pierwsze, badanie wykazało spadek o 11 p. proc. przemocy emocjonalnej ze strony członków gospodarstwa domowego niebędących partnerami. Jednocześnie zjawisko przemocy ze strony partnerów nie uległo istotnym zmianom. Skąd to może wynikać? Najprawdopodobniej z niskiego poziomu świadczenia. Wielkość zapewnianych transferów dla beneficjentek wynosiła maksymalnie 24 USD miesięcznie i była relatywnie niewielka w porównaniu z poprzednimi programami w innych krajach, gdzie odnotowano korzystny wpływ.

Po drugie, badanie wykazało, że beneficjenci byli mniej tolerancyjni wobec przemocy i częściej szukali pomocy w porównaniu z kobietami niebędącymi beneficjentami programu. To ważny wniosek, ponieważ według filipińskiego Narodowego Badania Zdrowia Demograficznego zaledwie 30% kobiet doświadczających przemocy szuka jakiejkolwiek formy pomocy.

Po trzecie, transfery zwiększyły bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarstw domowych i poprawiły dobrostan emocjonalny kobiet, czego naturalnym skutkiem jest spadek prawdopodobieństwa wystąpienia konfliktów w efekcie złej sytuacji materialnej. Odnotowano także wzmocnienie pozycji przetargowej kobiet wobec partnera, poprawę samooceny beneficjentek oraz wzmocnienie kapitału społecznego poprzez udział w szkoleniach i warsztatach.

Zobacz także: Koszty negatywnych doświadczeń z dzieciństwa sięgają nawet 6% PKB [BADANIE]

Podsumowując, literatura naukowa i badanie w Filipinach dowodzą, że program przekazów pieniężnych z dodatkowymi interwencjami (warsztaty i szkolenia) to skuteczne narzędzie do niwelowania przemocy domowej wobec kobiet ze strony osób niebędących partnerami. Poprzez kanał pośredni program może pozytywnie oddziaływać na zmniejszanie przemocy domowej ze strony partnerów, gdyż kobiety będą beneficjentkami wykazywały większą skłonność do szukania pomocy i wzmacniały swoją pozycję przetargową. W dużej mierze powodzenia przekazów pieniężnych determinowane jest wielkością świadczenia.

Oczywiście, taki rodzaj interwencji państwa w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej kobiet nie jest zbyt popularny i bardziej odnosi się do krajów o niższych dochodach, jednak warto przyglądać się badaniom i skutkom wprowadzania tego programu w innych krajach.

Jedna czwarta ludzi na świecie żyje w niestabilności. To prawie 2 mld osób

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker