GospodarkaPolska

Wydatki rządowe na badania i rozwój? Jesteśmy na końcu UE z 69,4 EUR na osobę!

Polskie władze przeznaczają zaledwie 0,4% PKB na cele badawczo-rozwojowe. Więcej od nas alokuje 17 krajów UE

Wydatki rządowe na badania i rozwój w Polsce wciąż należą do jednych z najniższych w UE. W relacji do PKB osiągnęły one w 2022 roku 0,4%, natomiast na mieszkańca 69,4 EUR. Zdecydowana większość krajów UE więcej środków publicznych przeznacza na działalność badawczo-rozwojową. Mamy, kogo gonić. 

W każdym podręczniku do makroekonomii przeczytamy, że w długim okresie wzrost gospodarczy determinowany jest między innymi przez postęp techniczny, który pozwala zwiększyć produktywność. Ważną rolę w rozwoju technologicznym, a zarazem gospodarczym kraju odgrywają wydatki na badania i rozwój (B+R). Większość opublikowanych badań empirycznych wykazało pozytywny związek między nakładami na badania i rozwój a PKB. Rządy w rozwiniętych krajach finansują około 30% całkowitych wydatków na B+R, a zatem odgrywają ważną rolę w ich napędzaniu.

Wydatki rządowe na badania i rozwój w Polsce niskie na tle UE

Przejście do gospodarki opartej na wiedzy wyróżniającej się wysoką wydajnością pracy i konkurencyjnością wymaga dużych nakładów sektora publicznego na B+R. Pamiętajmy, że to z tych środków finansowane są między innymi tak zwane publiczne ogólnouczelniane fundusze (public general university funds, GUF), z których uczelnie finansują swoją działalność. Tymczasem nowe dane Eurostatu pokazały, że wydatki rządowe na badania i rozwój w Polsce w 2022 roku osiągnęły zaledwie 0,4% PKB wobec średniej unijnej na poziomie 0,74% PKB. Więcej od nas w ujęciu relatywnym wydaje aż 17 krajów Unii Europejskiej, w tym Czechy, które na ten cel ze środków budżetu państwa przeznaczają 0,58% PKB. Wyprzedzamy 9 państw UE, z czego większość to kraje naszego regionu jak Węgry (0,35% PKB), Bułgaria (0,22%) czy Rumunia (0,12%). W relacji do PKB najwięcej na cele badawczo-rozwojowe wydaje niemieckie państwo (1,11%).

Polski rząd przeznacza na badania i rozwój 69,4 euro na mieszkańca, podczas gdy unijna średnia wynosi 262,7 euro. Najwięcej w swojego obywatela pod względem nakładów na B+R inwestują Luksemburg (661,6 EUR), Dania (529,1 EUR) i Niemcy (517,6 EUR). Najmniej z kolei Rumunia (17,6 EUR), Bułgaria (27,3 EUR) oraz Łotwa (49,6 EUR). Polska jest piątym od końca krajem pod względem wydatków rządu na B+R per capita.

Zobacz też: Kolejowe przewozy towarowe znów zdominowane przez węgiel 

Wydatki na badania i rozwój w Polsce są poniżej średniej OECD

Od początku wejścia do UE, polskie rządy poczyniły niewielki postęp w zakresie wydatków na B+R. W latach 2004-2022 wydatki państwa na ten cel wzrosły z 0,31% PKB do 0,4% PKB. Średnia unijna zwiększyła się w tym czasie zaledwie o 0,05% PKB, natomiast w niektórych krajach naszego regionu jak Bułgaria, Rumunia i Węgry, nakłady sektora publicznego na B+R uległy skurczeniu. W Czechach wzrosły one o 0,12% PKB.  

Zobacz też: Polska gospodarka? Bunkrów nie ma, ale też jest fajnie!

W 2021 roku wydatki sektora publicznego stanowiły 31,3% ogółu nakładów na działalność B+R w Polsce, które wyniosły 37,7 mld zł (1,44% PKB). Dla porównania średnia OECD w 2021 r. osiągnęła 2,7% PKB, natomiast nasz południowy sąsiad Czechy alokował łącznie ze środków publicznych i prywatnych 2,0% PKB. Mamy więc, co gonić. Jeżeli chcemy stać się w przyszłości bardziej konkurencyjną gospodarką opartą między innymi na wysokim poziomie kapitału ludzkiego i zaawansowanych technologiach, to 2-2,5% naszego dochodu narodowego na działalność badawczo-rozwojową jest absolutnym minimum.

Polska: wydatki na badania i rozwój 2,5 razy mniejsze niż w Szwecji

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker