W skali globalnej rok 2020 był jednym z trzech najcieplejszych w historii wraz z 2016 i 2019. Zostało to określone na podstawie sześciu powszechnie używanych zestawów danych temperaturowych. Zestaw danych C3S ERA5 pokazuje, że rok 2020 jest na równi z rokiem 2016 (w granicach 0.01°C), co czyni je najcieplejszymi latami w historii. W tym zestawie danych, rok 2019 jest trzecim najcieplejszym rokiem, choć mniej niż o 0.04°C za 2016 i 2020 – wynika z informacji przedstawionych przez Copernicus Climate Change Service.
Ostatnie sześć lat było najcieplejszymi sześcioma w historii,
Rok 2020 był od 0,5 do 0,6°C cieplejszy niż okres referencyjny 1981-2010 i od 1,2 do 1,3°C cieplejszy niż okres referencyjny 1850-1900. Wszystkie zestawy danych potwierdzają, że ostatnie sześć lat było najcieplejszymi sześcioma w historii, a dekada kończąca się w 2020 roku była najcieplejszą dekadą w historii.
Największe roczne odchylenie od średniej temperatury z lat 1981-2010 wystąpiło nad Arktyką i północną Syberią, gdzie osiągnęło ponad 6°C powyżej średniej. Ogólnie rzecz biorąc, półkula północna doświadczała ponadprzeciętnych temperatur przez cały rok, a w szczególności w Europie odnotowano temperatury znacznie powyżej średniej. Jedynymi wyjątkami były region w środkowej części Ameryki Północnej oraz region nad środkowo-północnym Atlantykiem. Z kolei na części półkuli południowej odnotowano temperatury poniżej średniej, zwłaszcza we wschodniej części równikowego Pacyfiku, co było związane z chłodniejszymi warunkami wywołanymi przez La Niña, które wystąpiły w drugiej połowie roku.
Stężenie gazów cieplarnianych nadal rośnie
W 2020 r. globalne stężenie dwutlenku węgla (CO2) i metanu (CH4) nadal rosło. Wstępne szacunki na podstawie danych satelitarnych wskazują, że stężenia CO2 wzrosły w ciągu roku o 0,6%, a CH4 o prawie 0,8%. Dane pokazują również, że atmosferyczne stężenia gazów cieplarnianych w 2020 r. osiągnęły najwyższą globalną średnią roczną w zapisie satelitarnym CAMS od 2003 r. Pomiary naziemne są dostępne w znacznie dłuższym okresie i również wykazują stały trend wzrostowy. Wstępna analiza wskazuje, że CO2 wzrósł w nieco niższym tempie niż w ostatnich latach, podczas gdy CH4 wzrósł szybciej niż w ostatnich latach. Wskazuje ona ponadto, że zmiany te są kombinacją efektów, w tym nieznacznego zmniejszenia emisji spowodowanych przez człowieka podczas blokad COVID-19 oraz zwiększonego strumienia nad powierzchniami lądowymi związanego z ciepłymi temperaturami i wpływającego na źródła CO2 i CH4.
Matthias Petschke, Komisja Europejska, komentuje:
– Osiągnięcie gospodarki neutralnej dla klimatu wymaga pełnej mobilizacji społeczeństwa, rządów i przemysłu. Jednocześnie sektory te potrzebują najlepszych dostępnych informacji na temat nadchodzących skutków zmian klimatu. Zielony Ład ma na celu włączenie neutralności klimatycznej do polityk rządowych i przekształcenie wyzwania klimatycznego w szansę dla gospodarki. Ogólnodostępne dane, narzędzia i produkty, które są udostępniane w ramach usługi Copernicus Climate Change Service, w tym europejski raport o stanie klimatu, stanowią istotny wkład w realizację tych ambicji”.
Rok 2020 – klimat dalej się ociepla
Europejski raport o stanie klimatu z roku 2020 podkreśla, że temperatury kontynuują wyraźną trajektorię ocieplenia. Roczna temperatura w Europie była najwyższa w historii – o co najmniej 0,4°C wyższa niż w kolejnych pięciu najcieplejszych latach, z których wszystkie wystąpiły w ostatniej dekadzie. Jesień i zima w Europie były również najcieplejsze z odnotowanych, przy czym ta ostatnia pora roku ustanowiła nowy rekord, osiągając temperaturę o ponad 3,4°C wyższą od średniej z lat 1981-2010 i o około 1,4°C wyższą od poprzedniego rekordu. Wyjątkowo ciepła była północno-wschodnia Europa, gdzie temperatury były o prawie 1,9°C wyższe od poprzedniego rekordu. Zimą temperatury maksymalne i minimalne w tym regionie były lokalnie wyższe o odpowiednio 6°C i 9°C od średniej z lat 1981-2010.
W 2020 r. fale upałów w całej Europie nie były tak intensywne ani długotrwałe jak w ostatnich latach. Jednak latem epizody bardzo wysokich temperatur wystąpiły na poziomie regionalnym i doprowadziły do ustanowienia nowych rekordów temperatury, jak na przykład w Skandynawii w czerwcu i w Europie Zachodniej w sierpniu. W sierpniu grzbiet wysokiego ciśnienia przyniósł ciepłe powietrze z Afryki, co spowodowało wzrost temperatur powierzchniowych i wyjątkowo ciepłe temperatury nocne w Europie Zachodniej. We Francji pobito kilka rekordów temperatury maksymalnej dla sierpnia – można przeczytać w raporcie Copernicus Climate Change Service.
Rok 2020 – opady i wylew rzek
W lutym 2020 r. duży obszar Europy został dotknięty ponadprzeciętnymi opadami wynikającymi z kilku silnych zjawisk atmosferycznych. W północno-zachodniej Europie po tym wydarzeniu nastąpiła jedna z najsuchszych wiosen w ciągu ostatnich 40 lat, zarówno pod względem wilgotności gleby, jak i opadów. Przejście z okresu mokrego do suchego miało znaczący wpływ na cały kontynent, prowadząc do zmiany od wysokiego do niskiego przepływu wody w rzekach w niektórych częściach północno-zachodniej Europy, takich jak dorzecze Renu. W Europie średnia ilość wody w rzekach w kwietniu i maju była najniższa w rejestrach sięgających 1991 roku.
Zobacz także: Google Earth pokazuje, jak Ziema zmieniła się w ciągu 37 lat
Początek października przyniósł burzę Alex, pierwszą w zimowym sezonie burzowym 2020-21. Niezwykle wysokie opady deszczu pobiły jednodniowe rekordy w Wielkiej Brytanii, północno-zachodniej Francji i południowych Alpach. Francuska i włoska strona Alp Nadmorskich również ucierpiała, a dzienne opady w niektórych miejscach przekroczyły ponad trzykrotnie średnią październikową. Burza Alex doprowadziła do ponadprzeciętnego wylewu rzek w dużej części Europy Zachodniej, a w niektórych regionach do niszczycielskich powodzi.
Tekst opracowany na podstawie raportu European State of the Climate
