Poziom inwestycji w Polsce dalej kuleje! Wojna i wysoka inflacja zniechęcają do inwestowania

Inwestycje obok konsumpcji, wydatków rządowych oraz eksportu netto są komponentem wpływającym na PKB danej gospodarki. Poziom inwestycji w Polsce jest często poruszanym tematem wśród rozważań ekonomistów, gdyż nasza gospodarka charakteryzuje się niską stopą inwestycji, tj. relacji nakładów brutto na środki trwałe do PKB. Najpierw pandemia, a obecnie wojna oraz wysoka inflacja powodują, że polskie firmy wciąż stosunkowo niewiele inwestują. 

Poziom inwestycji w Polsce kuleje

Ostatnie lata nie należą do najlepszych pod kątem inwestycji w polskiej gospodarce. W 2020 roku stopa inwestycji wyniosła zaledwie 16,7%. W Unii Europejskiej mniej inwestowały jedynie Grecja (11,1%) oraz Luksemburg (15,6%). Z badań przeprowadzonych przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) oraz Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) wynika, że od lutego 2021 r. udział firm, które ponosiły wydatki w aktywa materialne lub niematerialne, nie przekroczył 50%. Dlaczego polskie firmy niechętnie inwestują?

Jak wskazują ekonomiści PIE, większość firm nie odczuwała potrzeby ponoszenia wydatków inwestycyjnych. Zdecydowanie rzadziej przedsiębiorstwa nie inwestowały z powodu braku środków finansowych (od 13% do 27% w zależności od okresu). Na początku 2021 roku oraz w okresie lockdownu najczęściej polskie firmy narzekały na brak możliwości finansowych na inwestycję. Na ten moment wojna w Ukrainie nie wpływa znacząco — co nie znaczy, że w ogóle — na decyzje inwestycyjne polskich przedsiębiorców. W marcu i kwietniu 40% firm deklarowało poniesienie wydatków inwestycyjnych, zaś w styczniu 45%.

Co zrozumiałe, poziom inwestycji w danej firmie zależy od sytuacji finansowej, a uszczegóławiając od płynności finansowej. Im lepsza płynność finansowa, tym większa skłonność firm do inwestycji. Jak wskazuje poniższy wykres firmy, które miały płynność powyżej 3 miesięcy częściej deklarowały poniesienie wydatków na inwestycje (46%), aniżeli firmy, które miały płynność na 1-3 miesiące (33%) lub firmy niemające płynności (23%).

Zobacz także: Inwestycje zagraniczne w Polsce, pomimo pandemii, poszły w górę

W co inwestowały polskie firmy w czasie pandemii?

W czasie pandemii COVID-19 ponoszone nakłady inwestycyjne koncentrowały się na cyfryzacji firmy i działaniach mających na celu unowocześnienie oferty i poprawę efektywności kluczowych procesów w firmie — wskazują analitycy PIE

Z unijnego badania przeprowadzonego przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) wynika, że w 2021 roku aż 35% przedsiębiorstw zainwestowało środki na cyfryzację. Z kolei niemal 40% polskich firm poniosło nakłady inwestycyjne na wdrożenie nowego produktu lub usługi oraz w działania na rzecz klimatu. Z kolei 36% firm zainwestowało w poprawę efektywności energetycznej.

Warto zaznaczyć, że najmniej skłonne do inwestowania są mikroprzedsiębiorstwa, które są bardziej narażone na ewentualne skutki wystąpienia kryzysu. Co ciekawe w 2022 roku najmniej inwestycji odnotowuje się w firmach handlowych. Udział firm handlowych, które poniosły nakłady inwestycyjne, wynosił 42% w lutym, 33% w marcu, zaś w kwietniu 36%. Sektor produkcji i budownictwa charakteryzuje się dużą aktywnością inwestycyjną (w I kw. 38-45% firm inwestowało). Największy spadek inwestycji uwidacznia się w usługach — od 53% w styczniu do 35% w kwietniu.

Zobacz także: Inwestycje w Porcie Gdynia: pogłębienie i poszerzenie toru podejściowego

Wojna i wysoka inflacja zniechęcają do inwestowania

Obecne uwarunkowania gospodarcze, tj. niepewność geopolityczna oraz nadmierna inflacja nie zachęcają polskich firm do inwestycji. Tym samym, istnieje niewiele argumentów stojących za tym, iż poziom inwestycji w Polsce ulegnie poprawie. Światełkiem w tunelu mogą okazać się środki z perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027. To właśnie środki unijne w ostatnich dwóch dekadach wspierały przedsiębiorców i podnosiły poziom innowacyjności polskiej gospodarki. W związku z powyższym, zatwierdzenie Krajowego Planu Odbudowy (KPO) jest niezwykle ważne z punktu widzenia dynamiki wzrostu gospodarczego.

Mieszkanie prawem czy towarem? [RAPORT OG]