Gospodarka

Ponad połowa ukraińskich uchodźców planuje powrót do domu w ciągu roku [RAPORT]

Około 2 mln uchodźców z Ukrainy zasiliło nasz kraj, a część z nich znalazła zatrudnienie i zwiększyła potencjał wytwórczy polskiej gospodarki. Jednak z raportu Narodowego Banku Polskiego pt.”Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce” wynika, że ponad połowa migrantów planuje powrót do domu w ciągu roku. Wydaje się, że entuzjazm, jakoby społeczeństwo zza naszej wschodniej granicy miało przynajmniej częściowo rozwiązać problemy demograficzne, jest przesadzony. Niektórzy uchodźcy w Polsce nie planują osiedlić się na dłużej. 

Departament Statystyki NBP przeprowadził ciekawe badanie ankietowe społeczności ukraińskiej, które odpowiada na wiele kluczowych pytań. Autorami badania są Iza Chmielewska-Kalińska, Beata Dudek i Paweł Strzelecki. Badanie przeprowadzone zostało pomiędzy 13.04. 2022 r. a 12.05.2022 r. na próbie 3164 dorosłych uchodźców z Ukrainy, którzy przyjechali od momentu wybuchu wojny 24.02. 2022 roku. Warto dodać, że w momencie badania w Polsce przebywało 1,5 mln uchodźców z Ukrainy, natomiast obecnie jest to ok. 2 mln uchodźców.

Uchodźcy z Ukrainy: struktura wiekowa i wykształcenie

Wybuch wojny na Ukrainie doprowadził do masowego napływu uchodźców. W początkowych dniach wojny dzienny ruch na granicy z Ukrainy do Polski oscylował w okolicach nawet 141 tys. osób. Sytuacja migracyjna uległa jednak stabilizacji i od kwietnia obserwujemy ruchy imigracyjne w okolicach 20-40 tys. osób. Do Polski przyjechały głównie kobiety (90%), z których ponad 60% przybyło z dziećmi, natomiast 24% samotnie. Głównie są to kobiety poniżej 29 roku życia i powyżej 60 roku życia. Wpływa to na aktywizację społeczeństwa ukraińskiego na polskim rynku pracy, co zostanie omówione później.

Taka struktura ze względu na płeć to efekt m.in. mobilizacji mężczyzn w niemal każdym wieku do przeciwstawienia się rosyjskiemu najeźdźcy oraz dekretu Prezydenta Ukrainy, który zakazał wyjazdu z kraju mężczyznom w wieku 18-60 lat. Jak widać na poniższym wykresie, większość uchodźców stanowi grupa wiekowa 30-44 lata (41%). Osoby w przedziale wiekowym <29 lat stanowią 25%, 45-59 lat stanowią 19%, natomiast powyżej 60 roku życia 15%.

Wykres 1. Struktura wiekowa osób powyżej 18 roku życia

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna
uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Aż 50% uchodźców z Ukrainy deklaruje posiadanie wyższego wykształcenia, a tylko 15% deklaruje wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe. Z kolei 25% imigrantów zza wschodniej granicy przyjechało z wykształceniem średnim. W związku z powyższym, do Polski przyjechała w dużej mierze, ta wykształcona część społeczeństwa ukraińskiego, co potencjalnie mogłoby zwiększyć wydajność pracy, która skorelowana jest z poziomem kwalifikacji siły roboczej.

Wykres 2. Uchodźcy z Ukrainy według poziomu wykształcenia

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Zobacz także: Wydano już ponad milion numerów PESEL dla Ukraińców. Gdzie zatrzymują się uchodźcy?

Znajomość języka polskiego

Niemal połowa (49%) uchodźców wojennych w badaniu odpowiadało, że „trochę rozumieją język polski”. Co ciekawe, aż 46% przyznało się, że w ogóle nie zna języka polskiego. Tylko 5% stwierdziło, że zna język polski na stosunkowo wysokim poziomie.

Wykres 3. Znajomość języka polskiego wśród uchodźców z Ukrainy

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Ponadto autorzy raportu wskazują:

Lepszą znajomość języka polskiego deklarują osoby młodsze, oraz uchodźcy, którzy mieli wcześniejsze doświadczenia z Polską. Znajomość języka polskiego jest także skorelowana z miejscem zamieszkania na Ukrainie, a więc dystansem, który dzielił uchodźców od Polski. Częściej dobrą znajomość języka polskiego deklarują osoby z Ukrainy zachodniej (15%). Najrzadziej z Ukrainy wschodniej (2%).

Zobacz także: Obecne reguły fiskalne UE wymagają zmian [OPINIA]

Uchodźcy z Ukrainy: aktywność na rynku pracy

Na przełomie kwietnia niemal 1/5 uchodźców z Ukrainy deklarowała, że już pracuje, a kolejne 10% miało obiecaną pracę. Natomiast 22% spośród badanych nie miało w swoich planach zatrudnienia w polskiej firmie. Większą niechęć do poszukiwania pracy deklarowały osoby samotnie przyjeżdżające do Polski (31%), aniżeli same kobiety z dziećmi (16%) czy całe małżeństwa (23%). Wyższy poziom motywacji do pracy wśród całych rodzin lub kobiet z dziećmi bez mężów wynikał zapewne z pełnienia misji rodzicielskiej, jaką jest zapewnienie odpowiedniego statutu materialnego dla swoich potomków.

Wykres 4. Aktywność na polskim rynku pracy a tymczasowość pobytu w Polsce i sytuacja rodzinna

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Zobacz także: Ukraińskie prawo jazdy będzie uznawane przez wszystkie kraje UE

Analiza aktywności zawodowej w zależności od sytuacji rodzinnej w Polsce wskazuje, że przebywanie w Polsce bez męża i z dziećmi (relatywnie najczęściej deklarowany typ sytuacji rodzinnej) nie wiązał się wcale z niską aktywnością na rynku pracy. Wręcz przeciwnie, 19% kobiet w tej sytuacji już pracowało, a 37% miało obiecaną pracę lub szukało pracy na pełny etat, co było zbliżone do wskaźników dla wszystkich uchodźców. Cechą wyróżniającą też grupę był natomiast fakt, że 28% poszukiwało pracy na część etatu ze względu na obowiązki rodzinne oraz wyjątkowo niski odsetek deklarowanego braku zainteresowania aktywnością na rynku pracy. Można zatem powiedzieć, że przyjeżdżające do Polski matki z dziećmi są bardzo zainteresowane znalezieniem źródła utrzymania niezależnego od pomocy z zewnątrz — czytamy w raporcie NBP

Do Polski przyjechało najwięcej osób wcześniej pracujących w administracji (14%), handlu (13%) oraz w systemie edukacji (10%). W związku z powyższym zwiększył się zasób siły roboczej w tych sektorach, gdzie popyt na pracę jest stosunkowo wysoki (HoReCa, sektor usług). Jak widać na poniższym wykresie największe szanse zatrudnienia na polskim rynku pracy mają osoby pracujące wcześniej w dziale IT. To właśnie informatycy są najbardziej aktywni zawodowo, gdyż 48% z nich znalazło już pracę. Najtrudniej mają osoby pracujące wcześniej w rolnictwie (18% znalazło pracę) i wcześniej będące bezrobotnymi (10%).

Wykres 5. Status na rynku pracy na Ukrainie a aktywność zawodowa w Polsce 

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Jak długo „uchodźcy wojenni” pozostaną w Polsce?

Co ciekawe, aż 59% uchodźców z Ukrainy planuje powrót do kraju w ciągu roku, a kolejne 6% chce wyjechać dalej na Zachód. W sumie 64% ankietowanych deklarowało wyjazd z Polski w najbliższych 12 miesiącach. Jedynie 16% planuje pozostać w Polsce na stałe.

Wykres 6. Jak długo Pana/Pani zdaniem będzie trwał pobyt w Polsce?

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Większą chęć do pozostania w naszym kraju na stałe deklarują mężczyźni (23%), niż kobiety (15%). Ponadto 61% kobiet i 43% mężczyzn planuje powrót na Ukrainę w ciągu roku. Większą chęć do pobytu na stałe w Polsce deklarują ankietowani poniżej 29 roku życia (22%), aniżeli osoby starsze — kolejno 15% dla 30-44 lat, 14% dla 45-59 lat i 8% dla 60+ lat. Nic w tym dziwnego. Im wyższy wiek, tym niższa mobilność społeczna.

Wykres 7. Planowany dalszy pobyt w Polsce a podstawowe cechy demograficzne

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Z punktu widzenia gospodarki, ważne jest, jaki procent osób chcących wyjechać z kraju stanowią osoby, które są zatrudnione lub planują zatrudnić się w najbliższym czasie. Wyniki badań ankietowych nie zaskakują. Im wyższa aktywność zawodowa, tym większa chęć pozostania w Polsce: 26% już pracujących uchodźców planuje pobyt w Polsce na stałe, a wśród niepracujących i nieposzukujących jest to tylko 4%. Mimo to aż 52% zatrudnionych deklaruje wyjazd z naszego kraju w najbliższym czasie.

Wykres 8. Planowany dalszy pobyt w Polsce a aktywność na rynku pracy 

NBP: Sytuacja życiowa i ekonomiczna uchodźców z Ukrainy w Polsce.

Badania ankietowe NBP dodają ważnych wniosków do polskiej dyskusji publicznej na temat wpływu uchodźców na polski rynek pracy i nadchodzący kryzys demograficzny. Wydaje się, że przeceniamy pozytywny wpływ wschodnich migrantów na, chociaż częściowe rozwiązanie niedoboru siły roboczej w Polsce w średnim terminie.

Jesteśmy świadkami początku końca globalizacji. Jak powinna postąpić Europa?

 

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker