GospodarkaPolska

Eksperci nie dowierzają. Inflacja, wojna i kryzys, a ubóstwo w Polsce nie drgnęło?

W 2022 roku w Polsce miał miejsce bardzo poważny kryzys, a zgodnie z danymi GUS, skrajne ubóstwo pozostało na poziomie z 2021 roku!

2022 roku był bardzo trudny dla wielu Polaków. Inflacja osiągnęła rekordowe wartości, a polska gospodarcza niewątpliwie znacznie spowolniła, w wyniku czego sytuacja materialna wielu mieszkańców naszego kraju uległa pogorszeniu. Z kolei jak wynika z danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny, ku zaskoczeniu wielu ekonomistów, skrajne ubóstwo w Polsce pozostało na poziomie z 2021 roku. Z kolei pozostałe wskaźniki mierzące wielkość niedostatku… nieznacznie spadły.

Jak mierzyć biedę, czyli skrajne ubóstwo, relatywne ubóstwo i ustawowe ubóstwo

Miar i sposobów definiowania ubóstwa jest wiele. Jednakże najpopularniejszym sposobem na określenie tego, jak duży odsetek populacji danego kraju żyje w stanie deprywacji materialnej, jest stopa skrajnego ubóstwa. W celu jej wyliczenia najpierw bada się, jak wiele gospodarstw domowych nie stać na kupienie podstawowych dóbr, umożliwianych zaspokojenie podstawowych biologicznych potrzeb. Co warto zaznaczyć, zarówno życie, jak i rozwój psychofizyczny osób, których nie stać na ich zakup, są poważnie zagrożone. 

Koszyk dóbr niezbędnych do przeżycia jest zaś wyznaczony przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Przy czym, jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, koszt tego koszyka w przeliczeniu na osobę znacznie różni się w zależności od wielkości gospodarstwa domowego (w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego w 2022 roku średniorocznie wyniósł on 775 złotych, a w przypadku klasycznego gospodarstwa domowego 2+2 mniej od 680 zł), czego nie można powiedzieć już o jego strukturze. Zgodnie z danymi zaprezentowanymi poniżej, niezależnie od tego ilu członków liczy gospodarstwo domowe, największą część kosztów stanowią wydatki związane z zakupem żywności oraz wydatki mieszkaniowe (opłaty czynszowe, zakup nośników energii). 

Wysokość minimum egzystencji w Polsce
Źródło: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, „Minimum egzystencji w roku 2022 – dane średnioroczne”

Innymi wskaźnikami wykorzystywanymi w celu ustalenia wielkości biedy w kraju są kolejno stopa ubóstwa relatywnego oraz stopa ubóstwa ustawowego. Ta pierwsza, zgodnie z definicją zawartą na stronie GUS, ukazuje jaki odsetek osób żyjących w gospodarstwach domowych, których miesięcznie wydatki nie przekraczają 50 proc. średnich wydatków gospodarstw domowych. Stopa ubóstwa ustawowego zaś jest ilorazem liczby ludzi, którzy ze względu na bardzo niskie dochody, są zgodnie z obowiązującym prawem uprawnione do otrzymania pomocy społecznej oraz całej populacji. 

Zobacz także: Bilet za 49 euro niezwykle popularny! Już 10 milionów klientów!

Granica skrajnego ubóstwa znacznie wzrosła, a skrajne ubóstwo… pozostało na niezmienionym poziomie!

Przy czym, co warto zaznaczyć, mimo tego, że w przypadku każdej z tych miar, w zupełnie inny sposób wyznacza się granice ubóstwa (progi rozgraniczające osoby żyjące w ubóstwie od ludzi mających więcej szczęścia w życiu), wszystkie one znacznie wzrosły w stosunku do uprzedniego roku. Przy czym, jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, najmocniej zwiększył się próg skrajnego ubóstwa. Osoba żyjąca w jednoosobowym gospodarstwie domowym głównie ze względu na szalejącą inflację musiała w ostatnim kwartale zeszłego roku w celu zaspokojenia podstawowych biologicznych potrzeb miesięcznie wydawać aż 835 zł, gdzie jeszcze w 2021 roku kwota ta wynosiła jedynie 692 zł (wzrost o 20 proc. rok do roku). 

Progi ubóstwa w Polsce
Źródło: GUS, „Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2022 r.”

Mając na uwadzę ten ogromny wzrost kwot oraz jak zła była sytuacja gospodarcza w naszym kraju w zeszłym roku, dane opublikowane przez GUS zwyczajnie szokują. Otóż zgodnie z nimi skrajne ubóstwo w Polsce w stosunku do poprzedniego roku nawet nie drgnęło! Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, stopa skrajnego ubóstwa w 2022 roku wyniosła dokładnie samo, co w 2021 roku, czyli 4,7 proc. Inne mierniki ubóstwa zaś… obniżyły się! Stopa ubóstwa relatywnego spadła z 12,2 do 11,8 proc., a ubóstwa ustawowego z 7,4 do 7,1 proc. Co warto zaznaczyć, wyniki te są tak nieoczekiwane dobre, iż niektórzy ekonomiści, jak na przykład specjalizujący się w badaniu nierówności oraz ubóstwa Michał Brzeziński, podejrzewają, że mogły wystąpić błędy w pomiarze przez GUS.

Stopa skrajnego ubóstwa w Polsce
Źródło: GUS, „Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2022 r.”

Zobacz także: Niemcy chcą ciąć wydatki socjalne, podczas gdy co 5. dziecko żyje w ubóstwie

Ludzie starsi żyją jak królowie, a edukacja się opłaca

Jednakże pomijając kwestię związaną z wiarygodnością opublikowanych danych, warto zauważyć, że jak co roku, niektóre grupy okazały się znacznie bardziej narażone na skrajne ubóstwo niż inne. Z danych zaprezentowanych poniżej wynika, że wbrew obiegowej opinii to właśnie osób młodych, a nie starych nie stać na zakup niezbędnych do przeżycia dóbr. W 2022 roku stopa skrajnego ubóstwa wśród osób, które nie ukończyły 18. roku życia, wyniosła 5,7 proc. (wzrost o 0,4 pkt proc. rok do roku). Z kolei w przypadku osób mających 65 lat lub więcej osiągnęła ona 3,9 proc. (wzrost o 0,1 pkt proc. rok do roku). Oznacza to, że ludzie niepełnoletni byli dwukrotnie bardziej narażeni na ubóstwo od osób w wieku poprodukcyjnym. 

Narażenie na skrajne ubóstwo w zależności od wieku
Źródło: GUS, „Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2022 r.”

Statystyki, które zostały opublikowane przez GUS, pokazują również, że nauka się opłaca i to bardzo! Stopa skrajnego ubóstwa w przypadku osób żyjących w gospodarstwach domowych, w których głowa rodziny ukończyła co najwyżej gimnazjum, wyniosła aż 11,3 proc. (o 0,9 pkt proc. mniej niż w 2021 roku). Z kolei dla gospodarstw domowych, w których głowa rodziny mogła się pochwalić ukończeniem studiów na dowolnym poziomie, analogiczny wskaźnik wyniósł zaledwie 1,8 proc. (o 0,4 pkt proc. więcej niż w 2021 roku). Przy czym różnice te wynikają między innymi z odmiennej sytuacji na rynku pracy. Im dana osoba ma lepsze wykształcenie, tym nie tylko zarabia lepiej, ale również rzadziej i krócej przebywa na bezrobociu.

Narażenie na skrajne ubóstwo w zależności od wieku
Źródło: GUS, „Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2022 r.”

Bułgaria – unijny outsider pogrążony w ubóstwie i nierównościach

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Adam Suraj

Ekonomista zarażony miłością do tej nauki przez Ha-Joon Chang. To on pokazał, że ekonomia to nie są nudne obliczenia, a nauka o życiu społecznym.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker