Luka CIT w 2017 roku mogła wynieść ponad 20 mld złotych

W 2017 roku luka w podatku dochodowym od osób prawnych mogła osiągnąć maksymalnie wartość 1,08 proc. PKB – wynika z najnowszego raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Horyzont optymalizacji – geneza, skala i struktura luki w podatku CIT”.

To jedna z pierwszych w Polsce prób kompleksowego przebadania największego zagrożenia dla finansów publicznych, zaraz obok luki VAT.

Zdaniem analityków PIE luka CIT w 2017 roku mieściła się w przedziale od 11 do 21,4 mld złotych, co jest równoznaczne z ubytkiem na poziomie od 0,55 proc. do 1,08 proc. PKB. Eksperci zauważają, że gdyby chcieć ją porównać do potencjalnych przychodów podatkowych (przychody realne + luka) to byłaby wówczas w przedziale pomiędzy 22,43 proc. a 36 proc. Maksymalna wartość luki CIT wyniosła w 2016 roku 18,4 mld złotych, a w 2015 roku – 50 mld złotych. Rozbieżność między górnym a dolnym progiem wynika z przyjętych założeń maksyminowych, co oznacza, że realnie luka mieści się w podanym przedziale, nie można jednak z całą pewnością stwierdzić, ile dokładnie wynosi.

Raport przygotowany przez Polski Instytut Ekonomiczny stanowi kompleksową próbę obliczenia różnicy między kwotą, która powinna wpłynąć do budżetu, a tą, która faktycznie została odnotowana. „W ostatnich latach wiele uwagi poświęcono zmniejszaniu luki VAT, natomiast analiza luki CIT była mocno utrudniona ze względu na brak określonych standardów i dostępu do szczegółowych danych” – wyjaśnia Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego. „Dlatego w ramach działalności Instytutu postanowiliśmy kompleksowo opracować to zagadnienie, wykorzystując narzędzia i zasoby, którymi dysponujemy”.

Do wyników zaprezentowanych w raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego doprowadziła autorska metodyka, polegająca na wyliczeniu teoretycznego dochodu do opodatkowania na podstawie rachunków narodowych raportowanych przez Główny Urząd Statystyczny. „Następnie skorygowaliśmy ją o niektóre dane z Ministerstwa Finansów oraz o różnice między sprawozdawczością finansową a raportowaniem podatkowym” – mówi Marek Lachowicz, kierownik Zespołu Makroekonomii Polskiego Instytutu Ekonomicznego. „Pomnożenie wartości dochodu przez rzeczywistą stawkę podatku daje wartość teoretyczną dochodów podatkowych, które następnie porównuje się z realnymi wpływami. Do tak powstałej luki dodaje się komponent zagraniczny i komponent kontroli skarbowych.

Czym jest luka CIT?

Luka w podatku CIT stanowi różnicę między teoretycznymi wpływami z podatku dochodowego od osób prawnych, które powinno otrzymać państwo, a rzeczywistymi dochodami budżetowymi. Zainteresowanie nią wynika z sukcesów w walce z luką VAT, które pokazały, jak duże kryją się w niej rezerwy pieniężne.

„Poza nieświadomymi pomyłkami, luka ta wynika z niewypełniania zeznań podatkowych, zaniżania podstawy opodatkowania oraz zalegania z płatnościami” – tłumaczy Marek Lachowicz. „Mechanizmy mające na celu zmniejszenie płaconego podatku można podzielić na trzy grupy: ukrywanie przychodów, zawyżanie kosztów oraz sztuczne transfery zagraniczne”- konkluduje.