Alkoholizm w Rosji i jak Gorbaczow wypowiedział mu wojnę [BADANIE]

W 1985 roku nowo wybrany pierwszy sekretarz KPZR, Michaił Gorbaczow postanowił rozpocząć kampanię antyalkoholową. Co warto zaznaczyć, alkoholizm w Rosji był już wtedy ogromnym problemem. Nie tylko był on odpowiedzialny za relatywnie szybko rosnący wskaźnik śmiertelności, ale również za słabe wyniki radzieckiej gospodarki w latach 80. Kampania okazała się niewątpliwym sukcesem, a wskaźnik śmiertelności w Rosji na jej skutek pierwszy raz od wielu dekad znacznie spadł. Jednakże w 1988 roku Komitet Centralny ZSRR postanowił zrezygnować z dalszego prowadzenia kampanii, co zdaniem badaczy przyczyniło się do znacznego zwiększenia liczby zgonów na początku lat 90. 

Alkoholizm w Rosji był i jest ogromnym problemem

Alkoholizm w Rosji w latach 80. był ogromnym problemem społecznym. Autorzy badania „The Gorbachev Anti-Alcohol Campaign and Russia’s Mortality Crisis” wskazali, że jedynie w latach 1960-1979 sprzedaż alkoholu wzrosła na terenie ZSRR niemal czterokrotnie. W 1984 roku roczna konsumpcja czystego alkoholu na mieszkańca Związku Radzieckiego przekraczała 14 litrów. Oznacza to, że gdyby wtedy tylko dorośli mężczyźni pili alkohol, to musieliby oni konsumować pół litra wódki co dwa dni, aby analizowany wskaźnik był aż tak wysoki. 

Tak szybko rosnąca konsumpcja alkoholu powodowała, że w Związku Radzieckim współczynnik śmiertelności, który obrazuje liczbę zgonów w stosunku do populacji, od lat 60. przez cały czas rósł. Co więcej, wysokie spożycie alkoholu przyczyniło się również do słabych wyników, jakie notowała gospodarka ZSRR w latach 80. Pracownicy nierzadko przychodzili do zakładu pracy pijani, przez co pracowali bardzo nieefektywne. Według szacunków przytoczonych przez badaczy alkoholizm kosztował radziecką gospodarkę w latach osiemdziesiątych około 10 proc. dochodu narodowego! 

Zobacz także: Picie alkoholu w Polsce jest problemem, który wymaga debaty

Alkoholizm w Rosji i jak Gorbaczow wypowiedział mu wojnę

Jednakże w maju 1985 roku, nowy pierwszy sekretarz KPZR, Michał Gorbaczow postanowił wypowiedzieć wojnę alkoholizmowi w Rosji. Wtedy to Biuro Polityczne i Komitet Centralny ZSRR przyjęły uchwałę zatytułowaną „Środki przeciwdziałania pijaństwu i alkoholizmowi”. Wraz z przyjęciem tej uchwały rozpoczęła się największa antyalkoholowa kampania w ZSRR od czasów wprowadzenia prohibicji w latach 1919-1925. 

Co warto zaznaczyć, działania prowadzone w ramach kampanii były zorientowane zarówno na podaż, jak i na popyt. Otóż po pierwsze znacznie ograniczono państwową produkcję alkoholu. Jak informują badacze:

Tylko w okresie od czerwca 1985 do maja 1986 roku państwowa produkcja wódki i likierów spadła o 30-40 proc., a produkcja koniaku o 44 proc.

Co więcej, wprowadzono ograniczenia dotyczące sprzedaży alkoholu. Zakazano sklepom monopolowym sprzedaży wódki i wina przed godziną czternastą w dni robocze. Ustanowiono, że legalnie można kupić alkohol dopiero od 21 roku życia, gdzie wcześniej wystarczyło mieć 18 lat. Ponadto podwyższono ceny alkoholu oraz wprowadzone surowe kary za publiczne pijaństwo i inne wykroczenia związane z alkoholem. 

Zobacz także: Po upadku komunizmu demografia Rosji się załamała

Jeśli zaś chodzi o czynniki popytowe, to między innym rozpoczęto wielką kampanię medialną. W telewizji, gazetach i radiu zaczęły pojawiać się komunikaty i programy informacyjne o tym, jak zgubne jest picie alkoholu. Do tego rząd, aby promować zdrowy styl życia, stworzył ogólnokrajowe stowarzyszenie na rzecz wstrzemięźliwości. Nazywało się ono „Wszechzwiązkowe Ochotnicze Stowarzyszenie Walki o Wstrzemięźliwość” i w szczytowym momencie miało ono ponad 14 milionów członków. 

Antyalkoholowa kampania przyniosła oczekiwane rezultaty

Kampania okazała się sukcesem. Łączna państwowa sprzedaż alkoholu spadła o ponad 50 proc. w latach 1984-1988. Co prawda wzrosła wtedy produkcja samogonu, ale nie na tyle, aby powstrzymać spadek konsumpcji alkoholu w Rosji. Ta na osobę spadła według autorów badania we wspomnianych latach o co najmniej 28 proc. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, doprowadziło to do tego, że współczynnik śmiertelności skorygowany względem wieku znacznie spadł! 

Zobacz także: Upadek Związku Radzieckiego był wspaniałym wydarzeniem dla klimatu

W 1988 roku zakończono kampanię antyalkoholową

Jednakże w październiku 1988 roku, Komitet Centralny ZSRR oficjalnie zakończył kampanię antyalkoholową. Stało się tak głównie z dwóch powodów. Otóż kampania cieszyła się bardzo małym poparciem społecznym, a co ważniejsze dochody państwa czerpane ze sprzedaży alkoholu znacznie spadły. Jak wskazują autorzy to właśnie ta decyzja sprawiła, że na początku lat 90. wskaźnik śmiertelności wzrósł w Rosji aż tak mocno. 

Bojkot rosyjskiej wódki jest bez sensu, bo nawet nie jest rosyjska