Koszty zatrudnienia rosną, a pracodawcy coraz częściej stawiają na technologię

Niemal wszystkie firmy w Polsce odczuły w 2023 r. rosnące koszty zatrudnienia. Jeszcze trzy lata wcześniej była to jedynie co trzecia firma. Podstawową przyczyną jest wzrost płacy minimalnej oraz inflacja przyczyniająca się do podwyżek wynagrodzeń. Czy wobec rosnących kosztów zatrudnienia polskie przedsiębiorstwa w większym stopniu decydują się na wprowadzanie rozwiązań technologicznych? Czy wzrost kosztów pracy może spowodować, że technologia zastąpi nas w pracy?

• 92 proc. firm zmaga się z rosnącymi kosztami zatrudnienia.
• 56 proc. firm uważa, że podwyżka płacy minimalnej będzie odgrywała kluczową rolę przy podejmowaniu decyzji biznesowych w 2024 r.
• Od 1 stycznia 2024 r. płaca minimalna wynosi 4242 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa to 27,70 zł.

Firmy odczuwają rosnące koszty zatrudnienia

Prawie trzykrotnie wzrosła liczba przedsiębiorców, którzy odczuli wzrost kosztów zatrudnienia. Z badań przeprowadzonych przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) wynika, że jeszcze w 2020 r. 33 proc. przedsiębiorców mierzyło się z rosnącymi kosztami pracy. W 2023 r. odsetek ten wzrósł do 92 proc.! Jednocześnie w 2020 r. zmian w kosztach zatrudnienia nie zauważyło 41 proc. polskich firm. Trzy lata później już jedynie 7 proc. 

Jak wskazują analitycy PIE w Tygodniku Gospodarczym nr 6/2024, ta sytuacja to głównie efekt kilkukrotnego wzrostu płacy minimalnej w ostatnich latach, a także podwyższona inflacja, która w firmach wymusiła podwyżki. 

56 proc. firm przewiduje, że wzrost minimalnego wynagrodzenia będzie wywierał największy wpływ w 2024 r. na podejmowane decyzja biznesowe. Wśród największych barier prowadzenia biznesu dominują właśnie rosnące koszty zatrudnienia.  

Zobacz też: Rosnące koszty pracy w Polsce i UE. Jak wpłyną na zatrudnienie?

Tak wzrastała płaca minimalna

Dla przypomnienia od początku 2023 r. płaca minimalna wzrosła do 3490 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa wyniosła 22,80 zł. Od 1 lipca 2023 r. płaca minimalna powędrowała do poziomu 3600 zł brutto, a stawka godzinowa do 23,50 zł. 

2024 rok przyniósł kolejną sporą podwyżkę płacy minimalnej. Od początku roku obowiązuje już 4242 zł brutto (stawka godzinowa 27,70 zł), a od 1 lipca 2024 r. znów wzrośnie – do 4300 zł brutto (stawka godzinowa 28,10 zł).

Dla porównania na początku 2020 r. płaca minimalna wzrosła z 2250 zł do 2600 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa z 14,70 zł do 17 zł.

Oczywiście pracodawcy ponoszą wyższe koszty zatrudnienia od wysokości wynagrodzenia dla pracownika z uwagi choćby na składki ZUS.

Rosnące koszty zatrudnienia. Technologia rozwiązaniem?

Analitycy PIE wskazują, że jedną z metod radzenia sobie z rosnącymi kosztami zatrudnienia, mogłoby być wykorzystanie w większym stopniu nowoczesnych technologii. Z badań Instytutu wynika jednak, że polskie firmy dosyć wolno je wdrażają. 

Najwięcej, bo 32 proc. polskich firm, zadeklarowało wzrost wykorzystania technologii w 2020 r. W oczywisty sposób było to efektem wybuchu pandemii COVID-19 i lockdownów, które zmusiły wiele firm do m.in. wykorzystania pracy zdalnej. W kolejnym roku już tylko 13 proc. oceniło, że w większym stopniu korzysta z nowoczesnych technologii. W 2022 r. wykorzystanie technologii zwiększyło 18 proc. firm. W 2023 r. ten odsetek wyniósł już 22 proc., a więc więcej niż co piąta firma dostrzega korzyści z rozszerzania roli technologii w swojej działalności.

Poniższy wykres przedstawia, jak ankietowani przez PIE odpowiadali na pytanie o zmiany kosztów zatrudnienia i wykorzystania technologii. Badanych firm było 1000, próba była reprezentatywna i obejmowała firmy z różnych branż i o różnej wielkości.

Zobacz też: Polscy przewoźnicy stracą pozycję w UE? Wszystko w rękach rządu

Jakie firmy zwiększyły wykorzystanie technologii?

W badaniu PIE to przedsiębiorstwa związane z kulturą, rozrywką i rekreacją deklarowały najczęściej, że zwiększyły wykorzystanie technologii (42 proc.). Na drugim miejscu znalazły się firmy zajmujące się finansami i ubezpieczeniami (35 proc.), dalej branża informacji i komunikacji (33 proc.). Najrzadziej po zwiększenie używania technologii w poprzednim roku sięgnęły firmy przetwórstwa przemysłowego (12 proc.), a także pozostałej działalności usługowej (16 proc.).

Analitycy PIE dostrzegają jednak potencjał, aby ta sytuacja się zmieniła. Z innego ich badania wynika, że w 2024 r. aż 42 proc. firm przetwórstwa przemysłowego zamierza wdrożyć rozwiązania w zakresie większej automatyzacji produkcji. 

17 proc. polskich firm stwierdza, że rozwój robotyzacji i automatyzacji będzie w rozpoczętym roku odgrywał dużą rolę przy podejmowaniu decyzji biznesowych. Więcej firm uważa, że ważniejsze będą kwestie związane z konsumpcją społecznie odpowiedzialną (21 proc.), cyberzagrożenia (28 proc.) i wdrażanie zielonej transformacji (31 proc.). 

Płaca minimalna w Polsce w 2024 roku znów w górę. Już jest wyższa niż w USA