Większość mam nad Wisłą jest aktywna zawodowo. Oznacza to, że matki w Polsce są obciążone podwójnie. Z jednej strony wykonują one obowiązki domowe, czy zajmują się dziećmi, a z drugiej wykonują pracę zarobkową. Tematowi przyjrzeli się ekonomiści Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Z okazji Dnia Matki (mam nadzieję, że żaden czytelnik o tym nie zapomniał!) w najnowszym Tygodniku Gospodarczym Polskiego Instytutu Ekonomicznego, eksperci z PIE przyjrzeli się jak pracują matki w Polsce. Wnioski są jednoznaczne — matki są podwójnie obciążone.
Obecnie w Polsce dominuje model rodziny, w którym obydwoje rodziców pracuje zawodowo. Przed pandemią pracowało aż 71% matek z co najmniej jednym dzieckiem w wieku poniżej 15 lat. W 2021 roku ten odsetek wzrósł aż do 75%. Wśród ojców było to 95% zarówno w 2019 r. jak i 2021 r. Dane te pokazują dwie ważne rzeczy. Po pierwsze matki pracują znacznie rzadziej od ojców. Po drugie rodziny z dziećmi, w których matki nie pracują zawodowo, są w mniejszości – stanowią niecałą 1/3 wszystkich rodzin z dziećmi.
Zobacz też: Urlop tacierzyński pomaga w zmniejszeniu nierówności międzypłciowych
Badania CBOS pokazują, że zajmowanie się domem i dziećmi jest nadal w większym stopniu domeną kobiet. Co prawda na przestrzeni lat sytuacja ulega zmianie, ale zmiany te są powolne. Ostatni odczyt (z 2018 roku) pokazał, że obowiązki opiekuńczo-wychowawcze na ogół spoczywały na barkach kobiet. Matki w Polsce nadal zajmują się domem. W większości rodzin większość obowiązków domowych była wyłącznie obowiązkiem kobiet. Takie prace jak pranie, prasowanie, przygotowywanie posiłków, sprzątanie, gruntowne porządki, zmywanie naczyń nadal kojarzone są z pracami kobiecymi.
To także kobiety częściej od mężów czy partnerów robiły zakupy, czy nawet załatwiały spray urzędowe. Mężczyźni częściej wykonywali takie prace jak wynoszenie śmieci, zlecanie usług do wykonania czy wykonywanie drobnych napraw. Co ciekawe, również w rodzinach, gdzie kobiety pracują zawodowo występuje nierówny podział obowiązków.
– Według wyników badania przeprowadzonego w 2015 r., w związkach, w których kobiety pracowały zawodowo, to jednak one były znacznie bardziej obciążone obowiązkami opiekuńczymi i domowymi niż ich mężowie lub partnerzy – komentują ekonomiści PIE.
To pracujące matki w większym stopniu korzystają ze zwolnienia od pracy w celu opieki nad dzieckiem. Liczba kobiet pobierających ten zasiłek była dwukrotnie wyższa niż liczba mężczyzn. Pandemia nie zmieniła tej sytuacji. W 2020 r. co prawda samo pobieranie zasiłków stało się znacznie popularniejsze, ale proporcja kobiet i mężczyzn nie uległa zmianie.
Zobacz też: Kobiety posiadające dzieci zarabiają nawet o 45% mniej
Pandemia nasiliła za to obciążenie kobiet obowiązkami domowymi i opiekuńczymi. Na przełomie 2020 i 2021 roku przeprowadzono badanie. Wynika z niego, że 68% pracujących kobiet przyznało, że w tamtej chwili miało więcej obowiązków domowych (takich jak sprzątanie czy gotowanie). Z kolei 56% przyznało, że miało więcej ogólnych obowiązków związanych z opieką nad dziećmi. Sama zmiana w rozkładzie dnia wpłynęła negatywnie na kondycję psychiczną. Pogorszenie z tego powodu stwierdziło aż 86% kobiet.
Matki w Polsce są podwójnie obciążone
Mimo tak dużego obciążenia obowiązkami domowymi niewiele matek pracuje w Polsce na niepełny etat. Wśród zatrudnionych matek niepełne etaty były stosunkowo mało popularne zarówno przed pandemią, jak i w jej trakcie. Udział niepełnych etatów wśród pracujących matek wynosił poniżej 10% przez cały okres od 2019 r. do 2021 r. Było to więcej niż wśród ojców, dla których udział niepełnych etatów nie przekroczył 2%. Matki w Polsce są podwójnie obciążone. Jednocześnie pracują one zawodowo w pełnym wymiarze czasu i w dużo większym stopniu niż ojcowie są odpowiedzialne za obowiązki domowe i opiekuńcze.
Czy da się zmniejszyć nierówność? Tutaj ekonomiści wskazują na powiększanie liczby żłobków i przedszkoli. Problem zdaniem ekspertów tkwi także w podziale obowiązków wewnątrz rodzin. Dlatego istotne znaczenie ma również wzrost zaangażowania mężczyzn, zarówno w obowiązki domowe, jak i te związane z opieką i wychowywaniem dzieci.
