Czy obniżka podatku CIT wspiera wzrost gospodarczy? Nie można wykluczyć, że nie

Adam Suraj26 czerwca, 2022

Czy obniżka podatku CIT wspiera wzrost gospodarczy? Na to pytanie postanowiło odpowiedzieć dwóch ekonomistów Sebastian Gecherta i Philipp Heimbergerb. W metaanalizie ich autorstwa przeanalizowali aż 441 szacunków pochodzących z 42 badań empirycznych. Po uwzględnieniu przez nich tzw. selection bias okazało się, autorzy nie mogli odrzucić hipotezy o zerowym wpływie podatków od osób prawnych na wzrost gospodarczy.

Podatek CIT przyczynia się do obniżenia efektywności alokacji zasobów w gospodarce

Jak wskazują badacze, ekonomiści neoklasyczni są stosunkowo zgodni odnośnie tego, że najlepiej dla gospodarki by było, gdyby stawka podatku od osób prawnych wynosiła zero. Jak wskazują Sebastian Gecherta i Philipp Heimbergerb, neoklasycy uważają, że podatek ten podnosi koszt kapitału, zniekształcając tym samym ceny czynników produkcji. Z kolei to obniża efektywność alokacji zasobów w gospodarce, co prowadzi do wolniejszego tempa wzrostu gospodarczego.

Zobacz także: Czy Kościół płaci podatki?

Co interesujące bardzo podobne zdanie o podatku CIT mają zwolennicy Nowoczesnej Teorii Monetarnej (MMT). Choćby Randall Wray uważa, że CIT przyczynia się choćby do tego, że przedsiębiorstwa znacznie chętniej finansują inwestycje długiem zewnętrznym niż zyskami firmy, bo koszty kredytu można odliczyć od tego podatku. To z kolei przyczyniło się między innymi do znacznego zwiększenia zadłużenia amerykańskich przedsiębiorstw w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Do tego podatek od osób prawnych, zdaniem zwolenników MMT, zakłóca również proces decyzyjny w przedsiębiorstwie. Jego istnienie powoduje, że firmy, zamiast skupiać się na uzyskaniu jak najlepszych wyników biznesowych, zajmują się minimalizacją obciążeń podatkowych. Więcej o funkcjonowaniu podatków według ekonomistów związanych z MMT tutaj: Podatki są siłą napędową pieniądza i dlatego powinny być mądre.

Obniżka podatku CIT może obniżyć również tempo wzrostu gospodarczego

Z drugiej strony nie brakuje badaczy, którzy sądzą inaczej. Choćby w endogenicznym modelu wzrostu gospodarczego opracowanym przez Keishuna Suzuki, obniżka podatku CIT, nawet jeśli jego stawka jest relatywnie niska, może doprowadzić do spowolnienia wzrostu gospodarczego w długim okresie. W jego modelu obniżka może przyczynić się do uczynienia rynków bardziej konkurencyjnymi, ale i do wzrostu kosztów związanych z zatrudnieniem naukowców.

Co więcej, Domenico Ferraroa, Soroush Ghazib, Pietro F.Perettoc autorzy badania „Implications of tax policy for innovation and aggregate productivity growth” również doszli do bardzo podobnego wniosku. Otóż w ich modelu zmniejszenie stawki podatku CIT, może doprowadzić do zwiększenia konkurencji na rynkach i różnorodności produktów w długim okresie, ale również do obniżenia skłonności firm do inwestowania w badania i rozwoju (R&D), doprowadzając tym samym do spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego.

Zobacz także: Węgry wprowadzają „tymczasowo” podatki od nadzwyczajnych zysków

Czy obniżka podatku CIT wspiera wzrost gospodarczy?

Ze względu na między innymi spory teoretyczne, Sebastian Gecherta i Philipp Heimbergerb postanowili przeprowadzić metaanalizę, w której przyjrzeli się łącznie 42 empirycznym badaniom i 441 szacunkom odpowiadającym na pytanie, czy obniżka podatku CIT wspiera wzrost gospodarczy? Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, wyniki poszczególnych badań potrafią znacznie różnić się od siebie. Jednakże średnia wszystkich szacunków wskazuje na to, że obniżenie stawki podatku dochodowego od osób prawnych o 10 pkt proc. zwiększyłoby roczne tempo wzrostu PKB o około 0,2 punktu procentowego.

Wykres: wpływ obniżki podatku CIT o 1 proc. na tempo wzrostu gospodarczego

Zobacz także: Amazon Europe unika podatku dochodowego od sprzedaży

Jednakże, jak wskazują badacze wynik ten jest zawyżony, na korzyść zwolenników obniżki podatku CIT ze względu na tzw. selection bias. Otóż jak wskazują ekonomiści, istnieją dobre powody, aby sądzić, iż wyniki prac badających analizowaną zależność zostały wybrane ze względu na ich statystyczna istotność i zgodność z przewidywaniami teoretycznymi. Jak możemy wyczytać w ich badaniu:

Zarówno autorzy, jak i redaktorzy czasopism mogą preferować zgłaszanie i publikowanie głównie tych wyników, które wykazują istotność statystyczną; badacze mogą być bardziej skłonni do zaakceptowania obecności statystycznie istotnego efektu zgodnego z przewidywaniami teoretycznymi; może też istnieć ogólna predyspozycja do traktowania statystycznie istotnych wyników bardziej przychylnie niż dowodów nieistotnych.

Z tego powodu postanowili oni zastosować odpowiednie metody ekonometryczne, aby zminimalizować wpływ selection bias na wynik metaanalizy. Po zrobieniu tego okazało się, że nie można odrzucić hipotezy o zerowym wpływie podatków od osób prawnych na wzrost gospodarczy.

Nie należy wyciągać pochopnych wniosków

Co warto zaznaczyć, z opracowanej przez badaczy metaanalizy bynajmniej nie wynika, że obniżki podatku CIT nie mogą mieć pozytywnego wpływu na wzrost gospodarczy. Raczej ukazuje ona to, że działanie takie na wiele różnych zarówno pozytywnych, jak i negatywnych sposobów wpływa na gospodarkę. Jak stwierdził na Twitterze Philipp Heimbergerb:

Nasze ustalenia są spójne z najnowszą teoretyczną literaturą poświęconą wzrostowi gospodarczemu, w której podkreśla się różne (częściowo konkurencyjne) kanały – takie jak efekt domina w odniesieniu do zachęt do inwestycji w badania i rozwój czy podaży pracy – za pośrednictwem których zmiany podatku od osób prawnych mogą wpływać na wzrost zarówno pozytywnie, jak i negatywnie.