EuropaGospodarka

Koszty klimatyczne rosyjskiej agresji wyniosą nawet 19% PKB Ukrainy

Jak wskazują w swoim raporcie analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego, dotychczas powstałe koszty klimatyczne rosyjskiej agresji są ogromne

Jak wskazują w swoim raporcie analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE), dotychczas powstałe koszty klimatyczne rosyjskiej agresji są ogromne. W najgorszym scenariuszu wojna doprowadzi do powstania 326,9 mln ton ekwiwalentu CO2, co przekłada się na koszt wynoszący nawet 19 proc. ukraińskiego PKB z 2019 roku. 

Koszty klimatyczne rosyjskiej agresji: działania wojenne oraz pożary

Prowadzenie wojen wyrządza nie tylko znaczne szkody gospodarce, ludziom i państwu, ale również środowisku naturalnemu. Jednakże, jak wskazują ekonomiści PIE, same działania wojenne w wypadku Ukrainy bezpośrednio nie doprowadziły do powstania znacznych kosztów klimatycznych. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, w zależności od przyjętych założeń emisje powstałe w wyniku ruchów wojsk oraz zniszczeń ciężkiego sprzętu dotychczas przyczyniły się do powstania od 474 tys. do 1007 tys. ton ekwiwalentu dwutlenku węgla. Oznacza to, że w każdym z trzech przygotowanych przez analityków scenariuszy, działania wojenne odpowiadały za zaledwie 3 proc. całkowitej emisji spowodowanej rozpoczęciem przez Rosjan inwazji. 

Koszty klimatyczne rosyjskiej agresji powstałe w wyniku działań wojennych
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, „Koszty klimatyczne rosyjskiej inwazji”

Do powstania znacznie większych szkód przyczyniły się pożary. Prowadzone przez Rosjan bombardowania, celowe niszczenie przez nich ekosystemów oraz ogólnie chaos wywołany wojną doprowadziły do tego, że wiele lasów zaczęło płonąć. Według NASA w ciągu zaledwie pierwszych czterech miesięcy wojny z dymem poszło aż ponad 100 tys. hektarów lasów. Przy czym, według tej agencji kosmicznej, w ciągu kolejnych trzech miesięcy wojny (do końca września 2022 roku) spłonąć miało dodatkowo ok. 45 tys. hektarów lasów. Jednakże warto zaznaczyć, iż nie wszystkie szacunki są aż tak pesymistyczne. Według tych minimalnych opracowanych przez analityków Polskiego Instytutu Ekonomicznego na podstawie danych z European Forest Fire Information System spłonąć ich mogło około 3-razy mniej. Jednakże, co warto podkreślić, niezależnie od przyjętych założeń, koszty klimatyczne rosyjskiej agresji powstałe na skutek wybuchów pożarów są znaczne. Nawet w najbardziej optymistycznym scenariuszu przyczyniły się one do powstania 4,5 mln ton ekwiwalentu CO2! 

Pożary lasów w Ukrainie
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, „Koszty klimatyczne rosyjskiej inwazji”

Zobacz także: Nadchodzące zmiany klimatyczne zepchną miliony rodzin w ubóstwo [RAPORT ONZ]

Rosjanie zniszczyli ukraińską infrastrukturę oraz zmusili miliony do emigracji

Oprócz celowego niszczenia ekosystemów, Rosjanie w ciągu ostatnich miesięcy dewastowali również zapasy paliw kopalnych oraz infrastrukturę stworzoną do ich magazynowania i transportowania. Choć, jak wynika z analizy poczynionej przez ekonomistów, akurat to działanie nie musiało doprowadzić do znacznego wzrostu emisji. Otóż możliwe, iż ze względu na wybuch wojny doszło do znacznego spadku przesyłania gazu oraz jego przemysłowej konsumpcji. Łącznie na skutek tego procesu mogło dojść do niespalenia znacznych ilości błękitnego paliwa. Gdyby faktycznie do czegoś takiego doszło, w ostatnich miesiącach miałaby miejsce redukcja emisji w wysokości 8,8 mln ton ekwiwalentu CO2. Jednakże, jeżeli taki proces nie miał miejsca i dodatkowo doszło do rozszczelniania gazociągów, to jak wynika z danych zaprezentowanych na poniższym wykresie, dewastacja infrastruktury związanej z paliwami kopalnymi przyczyniła się do emisji 9,1 mln ton CO2. 

Ukraińska infrastruktura związana z paliwami kopalnymi
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, „Koszty klimatyczne rosyjskiej inwazji”

Ze względu na wojnę wywołaną przez Rosjan, wielu mieszkańców Ukrainy zostało zmuszonych do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania. Przy czym bezpośrednio sam transport wyemitował stosunkowo mało gazów cieplarnianych, bo zaledwie 1,9 mln ton ekwiwalentu CO2. Znacznie bardziej szkodliwe dla klimatu było to, iż w wyniku rosyjskiej inwazji wielu Ukraińców przeprowadziło się do innych państw. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, zdecydowana większość z nich przemieściła się do krajów, których gospodarki są znacznie bardziej emisyjne od tej ukraińskiej. Ze względu na to w ciągu ośmiu miesięcy wojny powstało dodatkowych 21,4 mln ton ekwiwalentu CO2. 

Emisje ukraińskich uchodźców
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, „Koszty klimatyczne rosyjskiej inwazji”

Zobacz także: Irlandia może osiągnąć cele klimatyczne. Konieczne są jednak ograniczenia dla samochodów osobowych

Zachód może znacznie ograniczyć emisje, które powstaną przy odbudowie Ukrainy

Przy czym, nie można zapomnieć, że odbudowanie zniszczonej po wojnie Ukrainy również swoje wyemituje. Jednakże, jak wskazują eksperci, trudno określić, ile dokładnie gazów cieplarnianych przy tym powstanie. Po pierwsze nie wiadomo, ile środków trzeba będzie przeznaczyć na odbudowanie Ukrainy. Według minimalnych szacunków koszty wyniosą około 250 mld dolarów. Z kolei zdaniem Ukraine Invest potrzebne do tego będzie nawet 1000 mld dolarów. Co więcej, nadal nie wiadomo, ile państw zaangażuje się w odbudowę zniszczonego kraju. Jak zaznaczają ekonomiści, jeżeli Wielka Brytania, UE oraz Stany Zjednoczone włączą się w ten proces, koszty klimatyczne odbudowy Ukrainy będą znacznie mniejsze. Biorąc to wszystko pod uwagę, analitycy stworzyli dziewięć wariantów, które można zobaczyć poniżej. Jak widać, jeżeli Ukraina będzie odbudowywała się sama, a koszty tego wyniosą 750 mld dolarów, to wtedy naprawa oraz modernizacja zniszczonej infrastruktury wygeneruje więcej ekwiwalentu dwutlenku węgla, niż cała Ukraina w 2019 roku (kraj ten wyemitował wtedy 170,4 mln ton ekwiwalentu CO2).

Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, „Koszty klimatyczne rosyjskiej inwazji”

Ponadto to, czy Zachód pomoże w obudowie Ukrainy w jeszcze inny sposób może wpłynąć na emisje gazów cieplarnianych, które powstaną na skutek rosyjskiej inwazji. Otóż przed wybuchem wojny odnawialne źródła energii szybko zyskiwały na znaczeniu u naszego wschodniego sąsiada. Pod koniec zeszłego roku moce zainstalowane w OZE wyniosły 16,7 GW. Niestety, Rosjanie zniszczyli w tym roku co najmniej 24 proc. mocy zainstalowanej w tego typu energetyce. Jak wskazują eksperci, jeżeli Ukraina nie otrzyma odpowiednich środków na zieloną transformację, to zapewne w ciągu najbliższych kilku lat nie uda się jej odbudować tego sektora. Z kolei, jeżeli Zachód w porozumieniu z ukraińskimi politykami wdroży plan zielonej odbudowy, to jak wynika z danych zaprezentowanych na poniższym wykresie, w 2025 roku moce zainstalowane w OZE będą dwukrotnie większe niż przed rozpoczęciem wojny. 

Koszty klimatyczne rosyjskiej agresji: Ukraińskie OZE zostało zniszczone
Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, „Koszty klimatyczne rosyjskiej inwazji”

Zobacz także: Świat potrzebuje dodatkowych 10 bln USD, aby złagodzić zmiany klimatyczne

Koszty klimatyczne rosyjskiej agresji wyniosą nawet 19% PKB Ukrainy

Biorąc to wszystko pod uwagę, PIE doszedł do wniosku, że w najlepszym możliwym wypadku łącznie rosyjska inwazja doprowadzi do wyemitowania „zaledwie” 98,1 mln ton ekwiwalentu CO2, co przekłada się na koszt wynoszący ok. 4 proc. ukraińskiego PKB z 2019 roku. Jeżeli zaś wszystko pójdzie nie po myśli naszego wschodniego sąsiada, koszty klimatyczne rosyjskiej agresji wyniosą 326,9 mln ton ekwiwalentu CO2. Oznacza to, że w tym wypadku koszt pieniężny związany z niszczeniem środowiska naturalnego wyniesie nawet 19 proc. ukraińskiego PKB ze wspomnianego roku. 

Obawy o zmiany klimatu są obecnie mniej ważne

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Adam Suraj

Ekonomista zarażony miłością do tej nauki przez Ha-Joon Chang. To on pokazał, że ekonomia to nie są nudne obliczenia, a nauka o życiu społecznym.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker