MFW szacuje, że gospodarka Arabii Saudyjskiej ma wzrosnąć w 2022 roku aż o 7,6%. Kraj ten będzie jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek na świecie. Główna w tym zasługa wysokich cen ropy naftowej, choć reformy społeczno-gospodarcze realizowane w ramach programu rządowego Wizja 2030 mają na celu to zmienić.
Gospodarka o wysokich dochodach
Arabia Saudyjska jest kluczowym graczem na rynku surowcowym jako największy eksporter ropy naftowej spośród grona krajów OPEC. Jest w posiadaniu około 16% potwierdzonych światowych zasobów ropy naftowej. Kraj ten położony w zachodniej części Azji, na Półwyspie Arabskim jest członkiem forum G20 jako osiemnasta największa gospodarka na świecie. Według klasyfikacji Banku Światowego Arabia Saudyjska zaliczana jest do gospodarek o wysokich dochodach. W 2021 roku realny PKB na mieszkańca wyniósł nieco ponad 19 tys. USD. Dla porównania w Polsce jest to 15,5 tys. USD.
Ropa naftowa
Dla eksporterów netto znamienny jest cykl koniunkturalny zbieżny z sytuacją na rynku surowcowym, w przypadku Arabii Saudyjskiej na rynku ropy naftowej. W latach 2016 i 2017, kiedy ropa naftowa notowana była na kilkuletnich minimach, wzrost gospodarczy wyniósł zaledwie odpowiednio 1,7% i 0,1%. Teraz gdy ropa naftowa notowana jest po cenie powyżej 100 USD za baryłkę, realny wzrost PKB w II kwartale bież. roku wyniósł 11,8% rok do roku. Odzwierciedleniem tego jest sytuacja sektora finansów publicznych. Sektor naftowy odpowiada bowiem za prawie 90% dochodów budżetu państwa. Niskie ceny ropy skutkują cięciami w budżecie państwa, co pogłębia dekoniunkturę.
Historia gospodarcza Arabii Saudyjskiej dobrze oddaje wpływ cen ropy naftowej na gospodarkę i dobrobyt. To właśnie w latach 70. podczas kryzysu naftowego gospodarka rozkwitła za sprawą ogromnych dochodów generowanych ze sprzedaży czarnego złota w obliczu kilkuset procentowych wzrostów notowań. Napływ kapitału pozwolił zmodernizować gospodarkę. Duże projekty inwestycyjne wymagały dużego nakładu pracy ludzkiej, co obniżyło stopę bezrobocia do historycznie niskiego poziomu. Lata 70. i 80. to w istocie złoty czas dla Saudyjczyków. W okresie 1970-1979 średni wzrost realnego PKB wyniósł aż 16,51%. Natomiast notowania ropy poszybowały z okolic 20 USD za baryłkę do 107 USD za baryłkę.
Zobacz także: Chiny kolejny rok pozostają największym partnerem handlowym Afryki
Złoty okres skończył się w latach 90. Notowania ropy spadały tak szybko, że w 1998 roku cena znalazła się na najniższym poziomie od 1931 roku, wynosząc 18,72 USD. W rezultacie gospodarka Arabii Saudyjskiej znalazła się w stagnacji. Tempo wzrostu gospodarczego oscylowało w okolicach 1-3%, a w 1999 roku doszło do recesji. Realny PKB spadł o 3,8%.
Ropa naftowa jest więc błogosławieństwem i przekleństwem Arabii Saudyjskiej. Panaceum na nadmierne uzależnienie koniunktury od rynku surowcowego mają być reformy społeczno-gospodarcze w ramach programu rządowego Wizja 2030.
Wizja 2030: reformy społeczno-gospodarcze
Agenda Wizja 2030 składa się z 11 programów, w których możemy znaleźć między innymi program rozwoju sektora finansowego, program zrównoważonego rozwoju fiskalnego oraz program mieszkaniowy. W gruncie rzeczy kluczowym celem agendy Wizja 30 jest dywersyfikacja gospodarki. Państwo chce rozwinąć sektor prywatny, aby powstawały i rozszerzały się nowe branże. W tym celu ułatwiono założenie działalności gospodarczej. Firmę można zarejestrować w zaledwie trzy minuty. Widać pierwsze pozytywne oznaki reform. Zwiększa się liczba zakładów przemysłowych. Ponadto udział kobiet w sile roboczej podwoił się w ciągu ostatnich czterech lat do 33%.
Zobacz także: Izraelski gaz ziemny niedługo trafi do Europy!
Reformy skupiają się również w obszarze rozwoju cyfryzacji. Rozwój gospodarki cyfrowej następuje na przykład poprzez usługi zdrowotne świadczone online, wirtualne sądy, naukę zdalną czy powstanie internetowej platformy finansowej dla zamówień publicznych. W reformach przewidziano również ustabilizowanie sektora finansów publicznych. Zmniejszenie wahań dochodów i wydatków rządowych ma nastąpić poprzez zrównoważone zarządzanie budżetem w okresach boomu surowcowego, tak aby zwiększyć przestrzeń fiskalną w okresach spadku cen na rynku ropy.
Gospodarka Arabii Saudyjskiej silnie wzrośnie w obliczu niskiej inflacji
Wysokie ceny ropy naftowej stymulujące gospodarkę pozwalają saudyjskiemu bankowi centralnemu na prowadzenie restrykcyjnej polityki monetarnej zbieżnej z amerykańskim Fed. Ponadto Arabia Saudyjska jako eksporter netto jest obecnie po stronie beneficjentów szoków podażowych z wysokimi nadwyżkami i niską inflacją, która według prognoz MFW w ujęciu średniorocznym wynieść ma 2,8% w 2022 roku.
Zobacz także: Arabia Saudyjska zainwestuje 100 mld dolarów w sektor lotniczy
Szerokie reformy społeczno-gospodarcze stymulujące wzrost PKB, niska inflacja i rekordowo wysokie ceny ropy naftowej przyczyniają się do pozytywnej oceny bieżącej sytuacji makroekonomicznej w Arabii Saudyjskiej przez MFW. Tempo wzrostu gospodarczego wynieść ma w 2022 roku aż 7,6%, co będzie najlepszym wynikiem od dekady. Choć program Wizja 2030 zakłada stopniowe uniezależnienie się gospodarki od koniunktury na rynku ropy, to na ten moment cykl koniunkturalny pozostaje zbieżny z notowaniami „czarnego złota”. Gdy szoki miną, Saudyjczycy mogą znaleźć się w stagnacji.
Rozważania nad dysproporcjami rozwojowymi między krajami jako problemie współczesnego świata
