Polskie firmy nie biorą udziału w przetargach międzynarodowych. Jakie są przyczyny?

Polskie przedsiębiorstwa rzadko uczestniczą w przetargach ogłoszonych przez międzynarodowe instytucje. To spory rynek, jednak polskie firmy nie wykazują zainteresowania przystępowaniem do przetargów. Jakie są tego przyczyny? Polski Instytut Ekonomiczny postanowił się temu przyjrzeć. Wyniki badania przeprowadzonego wśród firm wskazują kilka powodów takiego stanu rzeczy.

Rynek zamówień publicznych

Rynek zamówień publicznych w organizacjach międzynarodowych jest wart kilkadziesiąt miliardów dolarów rocznie – można przeczytać na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Sama ONZ organizuje przetargi o wartości ok. 20 mld USD rocznie. Sporą część stanowią projekty i zamówienia pozostałych organizacji, takich jak OECD, Światowej Organizacji Handlu (WTO), Banku Światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju czy Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB).

Zakres dziedzin, w ramach których przeprowadzane są przetargi, jest na tyle szeroki, że mogą w nich uczestniczyć przedsiębiorstwa z praktycznie wszystkich branż krajowej gospodarki. Polskie firmy rzadko jednak biorą udział w przetargach międzynarodowych – zauważa Polski Instytut Ekonomiczny w swoim Tygodniku Gospodarczym nr 19/2023. Dlaczego?

Zobacz też: Braki pracowników krępują polskie firmy. Produkcja mogłaby być większa

Tylko 2 proc. firm wzięło udział w przetargach międzynarodowych

PIE przyjrzał się bliżej przyczynom, dla których polskie firmy niechętnie uczestniczą w przetargach. Na początku maja br. w ramach Miesięcznego Indeksu Koniunktury (MIK) przeprowadzono badanie, w którym zapytano polskie firmy o ten aspekt ich działalności. 

Z badania wynika, że jedynie 2 proc. polskich firm przystępowało kiedykolwiek do przetargów międzynarodowych. Najwięcej takich firm znalazło się w grupie przedsiębiorstw dużych. Tutaj w przetargach wzięło udział 6 proc. Analitycy PIE wskazują, że firmy te dysponują odpowiednią wiedzą i zasobami, które pozwoliły im na wzięcie udziału w takich konkursach. Mają one też odpowiednią zdolność do podjęcia działań będących przedmiotem przetargu samodzielnie lub we współpracy ze swoimi partnerami. 

Polskie firmy nie planują brać udziału w przetargach międzynarodowych

Z badania wynika, że aż 89 proc. firm nie brało i nie zamierza brać udziału w przetargach międzynarodowych. Najbardziej niechętne są przedsiębiorstwa z sektora handlu (94 proc.). W ich przypadku przyczyną jest działalność na rynku lokalnym. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku mikrofirm (93 proc.), które także rzadko wychodzą z działalnością poza Polskę. 

Wśród 11 proc. firm, które chciałyby brać udział w przetargach, większość ubolewa, że nie wie, gdzie szukać informacji o przetargach. 

Dlaczego polskie firmy nie uczestniczą w przetargach?

Działalność tylko na rynku krajowym to główna przyczyna, dla której polskie przedsiębiorstwa nie wykazują zainteresowania przetargami międzynarodowymi. Taką odpowiedź w badaniu MIK wskazało łącznie 82 proc. firm. W opinii firm ważną barierą są także niedostateczne zasoby. Na niewystarczające zasoby organizacyjne wskazało 65 proc. przedsiębiorstw, a na niewystarczające zasoby rzeczowe i zasoby finansowe po 58 proc. 

Co ważne, 40 proc. firm odpowiedziało, że nie było świadomych istnienia możliwości wzięcia udziału w przetargach. Oprócz tego, 35 proc. nie wie, gdzie miałoby szukać informacji o takich przetargach. Ponadto 40 proc. firm jest zdania, że istotnym ograniczeniem jest dla nich bariera językowa.

Zobacz też: PKP Intercity ogłasza największy przetarg na nowe wagony

Potrzeba ułatwić dostęp do przetargów

Analitycy PIE na podstawie wyników badania wnioskują, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych wraz z PARP i podległymi jednostkami zagranicznymi powinno zintensyfikować działania, które pomogłyby większej liczbie polskich firm brać udział w międzynarodowych przetargach. Ważne jest także ułatwienie dostępu do szczegółowych informacji na ten temat. 

Doświadczenia uzyskane w przetargach międzynarodowych na pewno byłyby przydatne dla polskich przedsiębiorstw w kontekście odbudowy Ukrainy. PIE zauważa, że aktywność w takich przetargach może być jednym z ważnych kryteriów przy wyborze firm do uczestniczenia w projektach na Ukrainie.

Polskie przedsiębiorstwa zmagały się z ogromem problemów w 2022 r.