Komentarze I AnalizyPolska

Ile oszczędzają i jak często pożyczają Polacy?

Czy Polki i Polacy są pewni swojej wiedzy o produktach i usługach finansowych? Ile oszczędzają i jak często pożyczają? Ile miesięcy nasi rodacy byliby w stanie przeżyć jedynie ze swoich oszczędności? Na te oraz wiele innych pytań pomoże nam odpowiedzieć raport Wellbeing 2022 Study przygotowany przez International Personal Finance (IPF). 

Wellbeing 2022 Study: jak często Polacy zaciągają pożyczki?

Na zlecenie IPF w ośmiu krajach (w Australii, Czechach, Estonii, Polsce, Rumunii oraz na Węgrzech, Łotwie i Litwie) przeprowadzono sondaże, w ramach których zadano łącznie 10 pytań, z czego treść siedmiu w każdym państwie była taka sama, a trzech różniła się pomiędzy danymi krajami. W Polsce przeprowadzeniem jej zajął się Kantar Polska. Wykorzystując metodę CAWI zadał on pytania 500 Polakom i o to, jego ustalenia dotyczące pożyczek i oszczędności rodaków.

Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, w ciągu roku od miesiąca, w którym przeprowadzono ankietę, czyli od maja 2022 roku, nie zaciągnęło żadnej pożyczki 53 proc. ankietowanych Polaków, co stawia nas pod tym względem w środku stawki. Najmniej chętni do zaciągania długów wśród ośmiu analizowanych krajów okazali się Czesi. W kraju tym aż 59,8 proc. respondentów zaprzeczyło, jakoby zapożyczyło się w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Z kolei największymi fanami życia na kredyt okazali się mieszkańcy Meksyku. Z danych zaprezentowanych poniżej wynika, że aż 61,4 proc. respondentów z tego kraju zadłużyło się w analizowanym okresie.

Wellbeing 2022: Jak często Polacy zaciągają pożyczki?
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wellbeing 2022 Study autorstwa International Personal Finance

Zobacz także: Spirala zadłużenia dopiero nadejdzie. Amerykanie „płacą” za inflację kartami kredytowymi

Dlaczego kobiety zadłużają się częściej niż mężczyźni?

Co interesujące w Polsce pożyczają częściej kobiety niż mężczyźni. Na pytanie brzmiące „Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy pożyczyłeś bądź pożyczyłaś pieniądze od któregoś z poniższych podmiotów?”* 57,3 proc. ankietowanych mężczyzn odpowiedziało, że w ogóle żadnej nie zaciągnęło i jedynie 48,8 proc. kobiet zadeklarowało podobnie. Zdaje się, że tak znaczna dysproporcja między płciami może wynika z sytuacji na polskim rynku pracy.

Według danych Eurostatu luka płacowa w zarobkach kobiet w 2020 roku wyniosła 8,5 proc. Co prawda była ona znacznie niższa od średniej europejskiej, która wyniosła 14,1 proc., ale jeszcze w okolicach 2010 roku była ponad dwukrotnie mniejsza. Do tego badania między innymi te Instytutu Badań Strukturalnych wskazują na to, że różnice płacowe w naszym kraju są znacznie większe niż te raportowane przez Europejski Urząd Statystyczny (o tym badaniu szerzej piszemy tutaj: Czy gender pay gap istnieje?). Co więcej, warto zaznaczyć, iż wskaźnik zatrudnienia u kobiet od dawna jest znacznie niższy niż u mężczyzn, co widać na poniższym wykresie. Ze względu na to, że statystycznie kobiety zarabiają mniej i rzadziej są zatrudnione, mogą zaciągać częściej pożyczki niż mężczyźni. 

Na to, że tak może być, wskazuje również badanie przeprowadzone przez Instytut ARC Rynek i Opinia, wśród osób posiadających pożyczkę lub kredyt konsumpcyjny. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, kobiety częściej wskazywały, iż przyczyną zaciągnięcia kredytu były zbyt niskie zarobki (44 proc. wobec 40 proc.) lub brak oszczędności (32 proc. wobec 30 proc.)

Dlaczego Polacy muszą brać pożyczki?
Źródło: BIG InfoMonitor „Kobiety dłużej myślą nad kredytem i obawiają się pożyczania”

Starsi Polacy stronią od zadłużania, a młodzi najchętniej zaciągają pożyczki u rodziców

Jeżeli zaś mowa o nastawnie do zadłużania się w zależności od wieku to najbardziej od niego stronią osoby najstarsze. Aż 63,5 proc. ankietowanych osób w wieku od 55 do 75 lat stwierdziło, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie zaciągnęło żadnej pożyczki. Z kolei wśród osób młodych oraz w średnim wieku sytuacją była praktycznie taka sama. 46,6 proc. respondentów w wieku od 18 do 34 lat zadeklarowało, iż nie pożyczyło żadnych pieniędzy w ciągu ostatniego roku, a odsetek ten wśród ludzi mających co najmniej 35 lat i mniej niż 54 lata wyniósł 48,4 proc.

Zobacz także: Azjatycki gigant ESR Cayman zdobył 218 mln USD pożyczki na zrównoważony rozwój

Choć znaczna różnica występuje między tymi grupa w kwestii tego, u kogo się zadłużają. Im człowiek młodszy, tym chętniej pożycza pieniądze od rodziny. W pierwszej grupie aż 36,7 proc. ankietowanych osób zaciągnęło od ludzi, z którymi dzielą ich więzy krwi. Z kolei jedynie 24 proc. ankietowanych w wieku od 35 do 54 lat pożyczyło pieniądze od rodziny. Grupa ta zadłużała się głównie u różnego rodzaju instytucji finansowych. Z badania wynika, że 29,5 proc. z nich wzięło pożyczkę właśnie od takiego podmiotu, gdzie wśród młodych odsetek takich respondentów wyniósł 21,2 proc. 

Wellbeing 2022 Study: Polacy są niepewni swojej wiedzy o produktach i usługach finansowych

Czy Polacy mają dużą wiedzę o różnorakich produktach i usługach finansowych? Trudno to określić, ale na pewno nie są jej pewni. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, dosyć blado wypadamy na tle innych krajów pod tym względem. Zaledwie 47,7 proc. rodaków stwierdziło, że jest pewna swojej wiedzy o produktach i usługach finansowych. W żadnym innym kraju, w którym przeprowadzono badanie, odsetek nie był aż tak niski. Co więcej, średnia dla tych państw wyniosła aż 60,7 proc., czyli była wyższa aż o 13 punktów procentowych wyższa niż w Polsce. Choć można mieć nadzieje, że Polacy tak rzadko twierdzili, iż nie mają zaufania do swojej wiedzy o produktach i usługach finansowych nie ze względu na jej brak, a na przykład z powodu wrodzonej skromności.

Czy Polacy są pewni swojej wiedzy o produktach i usługach finansowych?
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wellbeing 2022 Study autorstwa International Personal Finance

Najmniej pewni swojej wiedzy są starsi oraz kobiety

Co interesujące panowie w naszym kraju są znacznie częściej pewnie swojej wiedzy niż panie. Na pytanie: „jakim stopniu, jeśli w ogóle, jest Pan/Pani pewny/a swojej wiedzy na temat produktów i usług finansowych?” aż 58,6 proc. mężczyzn odpowiedziało, że jest swojej wiedzy bardzo, bądź umiarkowanie pewna. Z kole jedynie 37,2 proc. ankietowanych kobiet było swojej wiedzy pewne. Jest to o tyle interesujące, iż jak wcześniej napisałem, to kobiety częściej zaciągają pożyczki!

Zobacz także: Ustawa antylichwiarska. Czy Polacy stracą dostęp do pożyczek?

Jeżeli zaś chodzi o to, jak pewni swojej wiedzy są ludzie w zależności od grupy wiekowej, to przodują ludzie starsi od 34 latków oraz młodsi od 54 latków. Aż 56,6 proc. ankietowanych będących w tym wieku stwierdziło, że jest pewne swojej wiedzy finansowej. Z kolei grupą najmniej ufającą swojej wiedzy o produktach i usługach finansowych w okazały się osoby najstarsze. Zaledwie 39,1 proc. odpowiedziało na pytanie z poprzedniego akapitu, że jest jej bardzo bądź umiarkowanie pewna.

Polacy po radę finansową częściej poszliby do banku niż do rodziny

Z kim Polacy skonsultowaliby się w sprawie produktów lub usług finansowych? Z danych zaprezentowanych poniżej jasno wynika, iż wielu rodaków ufa bankom. Aż 40,3 proc. ankietowanych stwierdziło, iż poszłoby po poradę do właśnie takiej instytucji. W tych kwestiach Polacy mają większe zaufanie do banków nawet niż do rodziny, z którą skonsultowałoby się w sprawie produktów lub usług finansowych 36,2 proc. uczestników sondażu. Choć warto zaznaczyć, iż istnieją grupy, dla których to rodzina, stoi na pierwszym miejscu. 46,2 proc. osób w wieku od 18 do 34 lat zdobyłoby potrzebne im informacje o finansach od swojej rodziny, a jedynie 39 proc. poszłoby do banku w tym celu. Z kolei wśród kobiet pierwszy odsetek wyniósł 39,8 proc., a drugi 38,3 proc. 

Z kim Polacy skonsultowaliby się w sprawie produktów lub usług finansowych?
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wellbeing 2022 Study autorstwa International Personal Finance

Zobacz także: Modernizacja w przemyśle i wymiana AGD to blisko 30 TWh oszczędności

Wellbeing 2022 Study: Polska, ojczyzna drobnych ciułaczy

No dobrze to już wiemy, jak wygląda sytuacja z zadłużaniem się w Polsce, więc pora zobaczyć jak prezentuje się z oszczędzaniem. Otóż nasi rodacy są co do zasady drobnymi ciułaczami, co widać na zamieszczonym poniżej wykresie. Aż 58,1 proc. ankietowanych stwierdziło, że co miesiąc po uwzględnieniu wydatków i dochodów na koncie zostaje im mała sumka. Jedynie w Rumunii i na Węgrzech więcej respondentów stwierdziło, iż zostaje im mało środków. Przy czym, co intrygujące, zaskakująco wielu Polaków nie ma pojęcia, jaka cześć ich zarobków zostaje zaoszczędzona. Aż 9 proc. ankietowanych stwierdziło, że nie wie, ile pieniędzy zazwyczaj zostaje im po uwzględnieniu dochodów i wydatków. Dla porównania średnia ośmiu badanych krajów wyniosła zaledwie 2,9 proc.

Wellbeing 2022, Ile środków Polacy odkładają co miesiąc
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wellbeing 2022 Study autorstwa International Personal Finance

Przy czym mężczyźni są znacznie lepsi w oszczędzaniu niż kobiety. Aż 30,8 proc. z nich stwierdziło, że po miesiącu na koncie zostaje im duża bądź umiarkowana kwota. Z kolei wśród kobiet odsetek ten wyniósł zaledwie 17,1 proc. Choć trudno określić, czy różnica ta jest spowodowana wyłącznie przez to, iż Polki średnio mniej zarabiają i rzadziej są zatrudnione, czy może jeszcze przez jakieś inne czynniki. Do tego autorom raportu Wellbeing 2022 udało się zaobserwować, że im człowiek starszy, tym mniej odkłada co miesiąc. 27 proc. ankietowanych w wieku od 18 do 34 lat stwierdziło, że po uwzględnieniu dochodów oraz wydatków zostaje im duża lub umiarkowana suma. W wypadku osób starszych od tej grupy, ale mających mniej niż 55 lat odsetek ten wyniósł 25,5 proc., a wśród najstarszych respondentów zaledwie 19,2 proc. 

Zobacz także: Pandemiczne oszczędności przerodziły się w wydatki i inflację

Większości Polaków coś tam udało się zaoszczędzić

W wypadku oszczędzania w dłuższej perspektywie czasu, czyli w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie, sytuacja w Polsce na tle innych krajów prezentuje się znacznie bardziej pozytywnie. Szczególnie optymizmem napawa to, iż zaledwie 18 proc. ankietowanych w Polsce odpowiedziało, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie zaoszczędziło żadnych pieniędzy. W żadnym innym kraju równie odsetek ten nie był tak małe. Co  zaskakujące dużo Polaków okazało się nie mieć pojęcia o tym, jak szło im oszczędzenia w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Na pytanie „Myśląc teraz o pieniądzach, które zaoszczędziłeś lub odłożyłeś w ciągu ostatnich 12 miesięcy, które z poniższych stwierdzeń najlepiej do Ciebie pasuje” aż 5,2 proc. respondentów z naszego kraju odpowiedziało „nie wiem”. Dla porównania średni odsetek ludzi odpowiadających na to pytanie w ośmiu krajach w taki sposób wyniósł zaledwie 2,6 proc.

Jak często Polacy oszczędzają pieniądze?
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wellbeing 2022 Study autorstwa International Personal Finance

W tym wypadku podobnie tak, jak w poprzednim, kobiety okazały się nie być tak dobre w oszczędzaniu, jak mężczyźni. Na wspomniane w poprzednim akapicie pytanie 55,7 proc. mężczyzn odpowiedziało, że oszczędza określoną sumę pieniędzy co miesiąc lub przez większość miesięcy bądź oszczędza trochę pieniędzy co miesiąc, lub przez większość miesięcy, ale nie ustaloną kwotę. Z kolei jedynie 45,8 proc. kobiet złożyło podobną deklarację. Do tego, tak samo, jak w wypadku poprzedniej kwestii wyszło na jaw, że im człowiek starszy, tym mniej skłonny do oszczędzenia. Aż 61 proc. ankietowanych w wieku od 18 do 34 lat udawało się regularnie oszczędzać w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W wypadku zaś osób najstarszych odsetek ten wyniósł zaledwie 42,4 proc. 

Zobacz także: Energooszczędny sprzęt lekarstwem na kryzys energetyczny

Emeryci nie potrzebują dochodów, aby żyć!

Pod względem tego, na ile miesięcy mieszkańcom danych krajów wystarczą zgromadzone przez nich oszczędności, Polska wypada przeciętnie. Choć warto zaznaczyć, iż zaledwie 10,7 proc. ankietowanych stwierdziło, że nie ma żadnych oszczędności ani rezerw finansowych. Jedynie w Meksyku odsetek osób składających taką deklaracje był niższy. Do tego, co już nie powinno zaskakiwać, ponownie okazało się, że rodacy nie wiedzą zbyt wiele o zgromadzonych przez siebie oszczędnościach. Aż 12,5 proc. rodaków stwierdziło, że nie wie, ile miesięcy byłoby w stanie wyżyć wyłącznie ze swoich oszczędności. Z kolei odsetek respondentów deklarujących w taki sposób w innych krajach wyniósł 7 proc.

Wellbeing 2022: na ile miesięcy Polakom starczyłyby ich oszczędności?
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wellbeing 2022 Study autorstwa International Personal Finance

Nie powinno również zaskakiwać, że i tym razem okazało się, że panowie są oszczędzeniu lepsi od pań. 46,6 proc. Polaków w wypadku utraty głównego źródła dochodu byłoby w stanie przeżyć z oszczędności lub rezerw finansowych co najmniej 6 miesięcy. W wypadku kobiet odsetek ten wyniósł zaledwie 34,2 proc. Co jednak intryguje to fakt, że im ktoś ma więcej lat na karku, tym dłużej będzie w stanie wyżyć wyłącznie ze swoich oszczędności. Aż 41,2 proc. osób mających więcej niż 55 lat w wypadku utraty głównego źródła dochodu byłoby w stanie żyć, jak gdyby nigdy nic przez co najmniej 6 miesięcy. Z kolei zaledwie 34,3 proc. respondentów należących do najmłodszej grupy byłoby w stanie wyżyć z oszczędności przez ten okres. 

* te podmioty to kolejno: rodzina w tym mąż/żona/partner, dzieci, rodzice oraz inni członkowie rodziny, instytucje finansowe w tym banki, firmy udzielające kredytów w domu, przedsiębiorstwa oferujące pożyczki online, oraz przyjaciele i koledzy.

Polacy mają bardzo dużo do nadrobienia w kontekście oszczędzania

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Adam Suraj

Ekonomista zarażony miłością do tej nauki przez Ha-Joon Chang. To on pokazał, że ekonomia to nie są nudne obliczenia, a nauka o życiu społecznym.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker