Coraz gorszy nastrój panuje w polskich przedsiębiorstwach. Przed gospodarką trudny moment
Jednym ze wskaźników obrazujących kondycję polskiej gospodarki jest Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) sporządzany przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) i Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Jak informuje PIE, MIK wyniósł w grudniu 94,4 pkt, co oznacza, że piąty miesiąc z rzędu znalazł się poniżej poziomu neutralnego – 100 pkt. Koniunktura w Polsce zarówno po popytowej, jak i podażowej stronie słabnie.
Czym jest wskaźnik MIK?
Jak czytamy na stronie PIE, „Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym”.
W przedsiębiorstwach dominują negatywne nastroje
Ostatnie dane MIK zwiastują słabszą kondycję przedsiębiorstw w IV kwartale i przybliżają perspektywę trudności z polepszeniem koniunktury na początku przyszłego roku. W nowy rok firmy wchodzą z dużą niepewnością, której towarzyszy wysoka inflacja i konieczność ograniczania kosztów działalności – mówi Katarzyna Dębkowska, kierownik zespołu foresightu gospodarczego w Polskim Instytucie Ekonomicznym.
Odczyt MIK poniżej 100 oznacza, że w przedsiębiorstwach dominują negatywne nastroje. Co istotne, indeks ten już piąty raz z rzędu jest poniżej neutralnego poziomu. Grudniowy wskaźnik jest aż o 15,6 pkt niższy niż najwyższa wartość odnotowana w styczniu bieżącego roku.
Tak więc na przestrzeni roku nastroje przedsiębiorstw silnie osłabły. Co ciekawe w stosunku do poprzedniego miesiąca indeks MIK wzrósł o 4,7 pkt. Jak wynika z noty informacyjnej PIE i BGK, o tym wzroście zadecydowała dominacja pozytywnych ocen przedsiębiorstw w komponentach takich jak wynagrodzenia oraz płynność finansowa. Jednak przewaga negatywnych ocen w pozostałych pięciu komponentach (wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, moce produkcyjne, inwestycje) doprowadziły finalnie do kiepskich odczytów.
Przedsiębiorcy w przeważającej części wciąż źle oceniają ogólną sytuację w swoich firmach. Warto zaznaczyć, że w ujęciu miesięcznym nastąpiło pogorszenie odczytu przede wszystkim w zatrudnieniu, mocach produkcyjnych i inwestycjach. Można wywnioskować, że cierpi nie tylko popytowa, ale i podażowa strona gospodarki. Poniższy wykres pokazuje, jak indeks MIK zmieniał się na przestrzeni obecnego i poprzedniego roku.
Wskaźnik MIK w 2021 i 2022 roku
Zobacz także: Jest decyzja RPP! Stopy procentowe bez zmian
Jednocześnie jeden z ekspertów BKG podkreśla, że odczyty i tak okazały się lepsze, niż początkowo oczekiwano.
Natomiast bardziej optymistyczne spojrzenie i dostrzeżenie pozytywnych sygnałów w poszczególnych branżach daje nadzieję, że negatywny trend w handlu został zatrzymany. Pesymistyczne postrzeganie nadchodzących miesięcy w kilku poprzednich badaniach prawdopodobnie nie zmaterializowało się w całości, sezon wczesnoprzedświąteczny (efekt Black Weeks) był względnie dobry, a dodatkowo cały czas zatrudnienie w krajowej gospodarce utrzymuje się na wysokim poziomie. Perspektywy dla handlu mogą więc być lepsze niż się wcześniej obawiano – mówi Marcin Lipka, ekspert ds. analiz rynków w Departamencie Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego.
Zobacz także: Półmiliardowy przetarg na lokomotywy PKP Intercity rozstrzygnięty!
Poniższy wykres przedstawia indeks MIK według poszczególnych komponentów. Tak jak po części wspomniano, wartości komponentów MIK powyżej poziomu neutralnego odnotowano jedynie w wynagrodzeniach (130,5 pkt) oraz płynności finansowej (113,7 pkt).
Komponenty indeksu MIK
Zdecydowany wzrost wskaźnika wynagrodzeń związany jest z wchodzącą od stycznia wyższą płacą minimalną, którą pracodawcy muszą uwzględnić w planach budżetowych. Wzrost wskaźnika dotyczącego płynności jest efektem podjętych przez firmy działań optymalizujących koszty i podnoszenia cen na własne wyroby – czytamy w komunikacie PIE
Zobacz także: Do 2050 r. liczba ludności Polski zmniejszy się o 4,4 mln osób! Wkraczamy w kryzys demograficzny
W przypadku pozostałych komponentów sytuacja wygląda zdecydowanie gorzej. Dla inwestycji indeks wyniósł tylko 68,5 pkt, w przypadku nowych zamówień – 78,4 pkt, a dla mocy produkcyjnych – 93,2 pkt. Ponadto w ostatnich miesiącach sukcesywnie spada wskaźnik MIK dla zatrudnienia. W grudniu wyniósł 93,9 pkt i była to najniższa wartość w tym roku. Odczyty te potwierdzają ostatnie badania koniunktury GUS, z którego wynika, że w niektórych sektorach wzrosło prawdopodobieństwo zwolnień w najbliższym czasie. Głównie chodzi o handel detaliczny. Tam bowiem prawdopodobieństwo jest najwyższe.
Niepewna sytuacja gospodarcza i ceny energii to główne bariery dla firm
Z badania ankietowego pokazującego znaczenie poszczególnych barier dla działalności firm wynika, że największą z nich jest niepewność sytuacji gospodarczej. Aż 83% ankietowanych przedsiębiorców wskazywało ten czynnik jako bariera o bardzo dużym lub dużym znaczeniu. Podobnie, ceny energii także były wskazywane w przeważającej większości jako bariera o dużym lub bardzo dużym znaczeniu (72%). Co ciekawe, to fakt, że niedostępność produktów i pracowników nie stanowiły istotnych barier dla większości ankietowanych firm. Wynika to zapewne z powojennego napływu uchodźców oraz popandemicznej odbudowy łańcuchów dostaw. Te bowiem powoli wracają do siebie, choć wciąż są poddane perturbacjom przez wojnę w Ukrainie.
Głównie bariery dla firm w Polsce (1 oznacza bardzo małe znaczenie, a 5 – bardzo duże znaczenie, 0 – bariera nie występuje ze względu na specyfikę firmy)
