Drastyczne obniżanie cen nie służy ani konsumentom, ani firmom [BADANIE]
Dążenie do monopolu zazwyczaj jest destrukcyjne, co wyjaśniają naukowcy
Zażarta konkurencja cenowa pomiędzy firmami może prowadzić do poważnych problemów finansowych, a nawet bankructw. Naukowcy wyjaśniają mechanizm działania wielu firm, które szybko zyskują przewagę rynkową, a następnie głośno (zazwyczaj medialnie) znikają z rynku. Wyjaśniają również znaczenie cichej zmowy pomiędzy konkurentami, co często warunkuje funkcjonowanie we względnie spokojnych warunkach rynkowych.
Konkurencja cenowa a monopole
Według badania National Bureau of Economic Research (ekonomiści z MIT, University of Hong Kong i University of Pennsylvania) firmy wykorzystują wojny obniżające ceny w dążeniu do monopolu. Gdy nagrodą rynkową jest władza monopolistyczna, zażarta konkurencja nie sprzyja w dłuższej perspektywie ani firmom, ani konsumentom.
Naukowcy wykorzystali model teoretyczny, aby zbadać, w jaki sposób firmy próbują obalić się nawzajem, aby następnie stać się monopolistami, którzy oferują wyższe ceny przy znikomej konkurencji. Ekonomiści zauważyli, że zanim firmy zawrą pomiędzy sobą milczącą zmowę, mogą zaangażować się w drapieżne wojny cenowe, aby wypchnąć inną firmę z rynku. Jak można się domyślić, te tzw. batalie cenowe nie mają na celu polepszenia jakości czy obniżenia rachunków konsumentów, ale wyparcie konkurencji z rynku. Eksperci uzasadnili badanie sytuacją na amerykańskim rynku. Firmy zaciekle dążące do monopolu, które dominują rynek i istnieją w świadomości niemal każdego konsumenta, nazywane są supergwiazdami.
Zobacz także: Praca z domu średnio pozwala zatrudnionemu zaoszczędzić aż 72 minuty dziennie! [BADANIE]
Hui Chen, profesorem finansów na MIT i jeden z autorów artykułu powiedział:
Istnieją dwa zestawy faktów, które zmotywowały nas do zbadania tego zjawiska. Pierwszy to poziom bardziej makro: wzrost liczby supergwiazd w Stanach Zjednoczonych i do pewnego stopnia także w innych krajach. Koncentracja przemysłu wzrosła w większości branż w Stanach Zjednoczonych w ciągu ostatnich 20 do 30 lat. Drugim faktem, który nas motywował, było obserwowanie, jak konkurują ze sobą nowe firmy internetowe. Ten, o którym lubimy rozmawiać, to konkurencja dostawców rowerów mobilnych w Chinach.
Dodał również, że istnieją dowody, na podstawie których widać, że supergwiazdy mają długotrwałą władzę. Daje im to możliwość zawierania milczących zmów w celu doprowadzenia firm konkurencyjnych do bankructwa. Naukowcy dowiedli, że bez zawierania wyraźnych porozumień o zmowach, które są nielegalne, mogą wzajemnie motywować się ekonomicznie do naliczania wyższych cen i osiągania wyższych marż zysku.
Zobacz także: Polski rynek logistyczny czeka kryzys? Wolak: To będzie trudny rok
Firmy mają tendencję do agresywnej konkurencji
Naukowcy podają przykład dwóch firm – Mobike i Ofo. Zauważono, że dwie firmy w pewnym okresie agresywnie zwiększały swój udział w rynku. W tym przypadku sprzedawano rowery mobilne. Najwięcej zyskiwali konsumenci, gdyż ceny były sukcesywnie obniżane, jednak w pewnym momencie kwoty zostały tak bardzo zaniżone, że Mobike został przejęty przez większą firmę internetową, a druga zbankrutowała.
W naszym modelu firmy mają tendencję do bardziej agresywnej konkurencji, gdy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, a wzmożona konkurencja z kolei zmniejsza marże zysku wszystkich firm w branży, popychając niektóre jeszcze bardziej w tarapaty.
Mechanizm działania podmiotów rynkowych, który opisują naukowcy, można wytłumaczyć na podstawie poniższego wykresu zawartego w artykule naukowym.
Ekonomiści opisywaną sytuację nazywają mechanizmem pętli sprzężenia zwrotnego konkurencji i stresu. Pokazuje on, że wzrost trudności finansowych (wynikających ze zbytniego obniżania cen poprzez angażowanie się w wojny cenowe) zwiększa ryzyko niewypłacalności firm, co z kolei powoduje, że firmy stają się bardziej niecierpliwe. Wówczas skupiają się zazwyczaj wyłącznie na krótkiej perspektywie, aby jak najbardziej obniżyć ceny, a co za tym idzie, zyskać większą część rynku. Pomijana jest perspektywa długa (rozwój czy inwestycje). W ramach cichej zmowy w powtarzającej się grze rynkowej firmy rewanżują się za odejście rywali od zmowy, powracając do konkurencji bez zmowy. Tak więc, w miarę jak firmy stają się coraz bardziej niecierpliwe, coraz mniej cenią sobie przyszłe zyski, tym samym zaostrzając ograniczenia zgodności zachęt bez odchyleń (IC). W rezultacie zdolność do zmowy jest ograniczona, a konkurencja nasila się, co prowadzi do niższych marż zysku. Niższe marże zysku następnie popychają firmy w dalsze kłopoty finansowe, zamykając pętlę sprzężenia zwrotnego.
Dobrym przykładem odwrotnego działania mającego na celu wyeliminować ten mechanizm wydają się Uber i Lyft. W tym przypadku widać specyficzną formę partnerstwa. Konkurencja cenowa jest bardziej przyjazna. Każda firma działa na swój rachunek, starając się nie wchodzić sobie w drogę. Dzięki temu oba przedsiębiorstwa mogą współistnieć we względnie spokojnym środowisku. Model pokazuje, że gdy Lyft w teorii zacznie mieć problemy, Ubec nie wykorzysta okazji do zwiększenia udziału w rynku, lecz będzie w stanie pomóc konkurencji, dbając o swoje wyniki w długiej perspektywie.
W badaniu naukowcy zawarli wniosek, że wojny cenowe tylko w krótkim okresie są przyjazne dla konsumentów. W dłuższej perspektywie dobro konsumentów istotnie ucierpi. W zaciekłej konkurencji określanej jako wojnie cenowej jedna strona dąży do monopolu, a gdy go osiągnie, zacznie dyktować wyższe ceny. Doświadczenia rynkowe pokazały, że w pewnym momencie może się to nie udać.
