Komentarze I Analizy

Czy redystrybucja dochodów obniża innowacyjność? Nie [BADANIE]

Od lat 80. nierówności dochodowe w państwach rozwiniętych gospodarczo praktycznie nieustannie rosły. Sytuacja ta doprowadziła do tego, że coraz więcej ekonomistów, z tych bardziej znanych między innymi Thomas Piketty i Joseph E. Stiglitz, zaczęło wskazywać, że państwa powinny większą wagę przywiązywać do redystrybucji dochodów. Jednakże inni specjaliści z tej dziedziny skonfrontowani z takim pomysłem, zaczęli m.in. wysuwać argument, że taka interwencja przyczyniłaby się do zahamowania postępu technologicznego, który jest głównym motorem wzrostu gospodarczego w długim terminie. Jak jednak wynika z badania Michała Brzezińskiego zatytułowanego „Does income redistribution impede innovation?” nie mają oni racji. Z przeprowadzonej przez polskiego ekonomistę analizy wynika, że redystrybucja dochodów nie ma negatywnego wpływu na innowacyjność.

Nierówności dochodowe w rozwiniętych gospodarczo państwa wzrosły

W ostatnich dekadach doszło do znacznego wzrostu nierówności dochodowych w rozwiniętych gospodarkach, co widać na zamieszczonym poniżej wykresie. Choć, w Stanach Zjednoczonych wzrost ten był znacznie większy, niż w Europie. Otóż na początku lat 80. ok. 34 proc. dochodu narodowego trafiało do kieszeń 10 proc. najlepiej zarabiających Amerykanów. Z kolei już w 2010 roku udział tej grupy w dochodzie narodowym na stałe przekroczył 45 proc. Oznacza to, że w ciągu zaledwie trzech dekad udział tej grupy w dochodzie narodowym wzrósł aż o 11 pkt proc. Z kolei w Europie wzrósł on w analizowanym okresie o mniej niż 5 pkt proc. 

Wzrost nierówności dochodowych w Europie i USA
Źródło: Washington center for equitable growth, „Eight graphs that tell the story of U.S. economic inequality”

Zobacz także: Stanowe loterie w USA pogłębiają nierówności

Czy redystrybucja dochodów spowalnia postęp technologiczny? Na poziomie teorii nie da się tego rozstrzygnąć

Z tego powodu coraz więcej ekonomistów, z tych bardziej znanych między innymi Thomas Piketty i Joseph E. Stiglitz, zaczęło apelować do rządów, aby te przyłożyły większą wagę do redystrybucji dochodów. Z kolei inni zaczęli przestrzegać rozwiniętego państwa przed podejmowaniem takich działań, gdyż ich zdaniem mogą one między innymi przyczynić się do wyhamowania postępu technologicznego, który jest czynnikiem decydującym o wzroście gospodarczym w długim okresie. Z kolei, gdyby faktycznie doszło do tego, że gospodarki zaczęły być mniej innowacyjne na skutek zwiększonej redystrybucji, w przyszłości zarówno bogatsi, jak i biedniejsi byliby mniej zamożni. 

Zwolennicy tej tezy mają mocne argumenty teoretyczne na jej podparcie. Choćby wskazują oni, że im wyższe są krańcowe stawki podatków dochodowych, tym innowatorzy są mniej skłonni do pracy. Do tego, wyższe podatki dochodowe zachęcają innowatorów do tego, aby przeprowadzili się do krajów, w którym są one niższe. Co warto zaznaczyć, oba te efekty zostały potwierdzone empiryczne między innymi przez badacza Ufuka Akcigita.

Jednakże, jak zaznaczą zwolennicy redystrybucji dochodów, jeśli uzyskane z wyższych podatków środki zostaną przeznaczone na budowę infrastruktury, ułatwiającej proces tworzenia innowacji, wspomniane efekty mogą mieć minimalny, a nawet statystycznie nieistotny wpływ na tempo postępu technologicznego. Do tego redystrybucja dochodów może posłużyć do podniesienia publicznych nakładów na inwestycje w kapitał ludzki, zwiększając tym samym podaż naukowców i przyspieszając proces powstawania innowacji. 

Zobacz także: Polski VAN elektryczny: Nowoczesny dostawczak od Innovation AG

Czy redystrybucja dochodów spowalnia postęp technologiczny? Nie

Jak widać, na gruncie teoretycznym bardzo trudno rozstrzygnąć ten spór. Z tego powodu Michał Brzeziński postanowił przeprowadzić badania, mające na celu sprawdzić, w jaki sposób redystrybucja dochodów wpływa na tempo postępu technologicznego. W tym celu zebrał on dane o patentach zgłoszonych w latach 1980-2010 do US Patent and Trademark Office przez naukowców z 34 krajów. Co warto zaznaczyć, polski ekonomista nie oceniał jedynie liczby patentów, ale również ich jakość i oryginalność. Przyjął on, że patent jest tym bardziej jakościowy, im bardziej jest cytowany w innych patentach, a tym bardziej oryginalny, im więcej jest w nim cytować patentów dotyczących różnych dziedzin. 

Z kolei skalę redystrybucji dochodów w danym kraju ocenił pod względem tego, jak wielka jest różnica między indeksem Giniego, który jest miarą nierówności, przed opodatkowaniem i po opodatkowaniu. W tym celu postanowił on wykorzystać dane pochodzące z Distributional National Accounts. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, państwami najbardziej stawiającymi na redystrybucję dochodów były w latach 1980-2010 Wielka Brytania, Niemcy i Francja oraz przez stosunkowo krótki okres Stany Zjednoczone. Co warto zaznaczyć, w tym pierwszym kraju, w 2010 roku różnica między wskaźnikiem Giniego przed i po opodatkowaniu wyniosła aż ponad 13 proc. Po zrobieniu tych wszystkich rzeczy badacz postanowił porównać kraje między sobą oraz sprawdzić, czy istnieje korelacja pomiędzy redystrybucją dochodów a innowacyjnością. 

Skala redystrybucji dochodów na świecie
Źródło: Research Policy, „Does income redistribution impede innovation?”

Jak się okazało jej wpływ na innowacyjność, jest praktycznie niezauważalny. Korelacja między skalą redystrybucji a jakością, ilością i oryginalnością patentów co do zasady była bardzo niska (nie przekraczała nawet 0,1) i co nawet ważniejsze nieistotna statystycznie. Oznacza to, iż nie można stwierdzić, iż redystrybucja dochodów miała na innowacyjność danych gospodarek jakikolwiek wpływ. 

Zobacz także: Wykresy, które mówią wszystko o amerykańskich nierównościach edukacyjnych [WYKRESY]

Co warto zaznaczyć, wyniki były bardzo podobne, nawet gdy badacz używał innych danych wejściowych. Choćby postanowił on obliczyć korelację pomiędzy wspomnianymi dwoma zmiennymi, obliczając indeks Giniego na podstawie danych z badań gospodarstw domowych z SWIID, a informacje o patentach wziąć od Światowego Biura Własności Intelektualnej. Po zrobieniu tego wyniki nadal wskazywały na to samo, czyli że redystrybucja dochodów ma co do zasady nieistotny statystycznie wpływ na tempo postępu technologicznego. 

Trzeba wyczekiwać na kolejne badania

Jednakże, czy wyniki tego badania definitywnie udowadniają, że nie ma ani dodatniej, ani ujemnej korelacji między postępem technologicznym a redystrybucją dochodów? Jak zaznacza sam jego autor, absolutnie nie. Ze względu na to, że badanie jest pierwszym poruszającym ten temat, potrzebne są następne, aby móc z pewnością stwierdzić, że taka korelacja nie istnieje. Choćby w przyszłości może się okazać, że istnieje negatywna zależność między redystrybucją dochodów a tempem postępu technologicznego, ale na przykład w biednych krajach, którymi polski ekonomista ze względu na między innymi ograniczoną dostępność danych nie zajął się w badaniu. Do tego, jak zaznacza sam Michał Brzeziński:

Należy również podkreślić, że choć nie stwierdziliśmy żadnego wpływu redystrybucji na innowacyjność na poziomie krajowym, taki efekt może pojawić się na poziomie regionalnym lub lokalnym w obrębie danego kraju.

Wysokie nierówności dochodowe obniżają skuteczność polityki monetarnej

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Adam Suraj

Ekonomista zarażony miłością do tej nauki przez Ha-Joon Chang. To on pokazał, że ekonomia to nie są nudne obliczenia, a nauka o życiu społecznym.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker