GospodarkaKomentarze I Analizy

Tymczasowa obniżka VATu prowadzi do wyższych cen w długim terminie

Inflacja w Polsce rośnie w ostatnich miesiącach w zaskakująco szybkim tempie. Z tego powodu wiele partii zaproponowało wprowadzenie specjalnych tarcz mających zatrzymać wzrost cen. Praktycznie w każdej z nich pojawił się postulat tymczasowej obniżki VATu. Jednak jeśli cenimy sobie niską inflację, nie powinniśmy obniżać tego podatku. Z wielu badań wynika, że tymczasowa obniżka VATu prowadzi do wyższych cen w długim terminie. 

Ceny rosną, politycy proponują tarcze antyinflacyjne

Inflacja wyniosła w listopadzie 7,8%. W grudniu przekroczy ona 8%, a na wiosnę może zbliżyć się nawet do 10%. Szczególnie szybko rosną ceny energii, gazu oraz rachunki za prąd. Z tego powodu wiele partii zaproponowało wprowadzenia specjalnych tarcz antyinflacyjnych.

Taką partią jest choćby Nowa Lewica, która zaproponowała Ulgę Noworoczną. Politycy Lewicy postulują między innymi tymczasową obniżkę VATu z 23% do 15% oraz obniżenie VATu na żywność do 0. Co interesujące bardzo podobne postulaty zgłosiła partia z drugiego krańca politycznego spektrum- Konfederacja. Na oficjalnej stronie tej partii możemy wyczytać, że Konfederacja chce tymczasowo obniżyć VAT na żywność do 0. 

Jeśli cenimy sobie niską inflacją, nie powinniśmy tymczasowo obniżać VATu,

Jednak jak wykazują badania, tymczasowa obniżka VATu prowadzi do wyższych cen w długim terminie. Do takiego wnioski doszli choćby naukowcy z University of Chicago. W zeszłym roku przeanalizowali oni skutki obniżenia w styczniu 2007 roku stawki VAT na fińskie usługi fryzjerskie o 14 punktów procentowych i późniejszej podwyżki stawki VAT o 14 punktów procentowych. Następnie badacze zestawili zmiany cen usług fryzjerskich ze zmianami cen usług oferowanych przez salony piękności.

Co warto zaznaczyć, wybór akurat tych branż nie był przypadkowy. Otóż oba te sektory wykorzystują bardzo podobne produkty do prowadzenia działalności, a pracownicy w nich otrzymują zbliżone do siebie płace. Dowodem na to jest między innymi to, że ceny w tych branżach rosły w praktycznie identycznym tempie przed 2007 rokiem. 

Tymczasowa obniżka VATu w Finlandii

Zobacz także: Ulga Noworoczna Lewicy: ekonomiści nie zostawiają suchej nitki

Jak widać na zamieszczonym powyżej wykresie przygotowanym przez badaczy, ceny zareagowały dwukrotnie silniej na podwyżkę VATu o 14 p.p. niż na jego obniżkę o 14 p.p. Do tego, jak zaznaczają autorzy, wprowadzenie tymczasowej obniżki VATu w długim terminie skutkowało wyższymi marżami i wyższymi cenami. Co warto zaznaczyć wielu innych naukowców badających tymczasowe obniżanie VATu doszło do bardzo podobnych wniosków. 

Dlaczego tymczasowa obniżka VATu prowadzi do wyższych cen?

Dzieje się tak, dlatego że przedsiębiorcy między innymi z branży fryzjerskiej działają na monopolistycznym, a nie na doskonale konkurencyjnym rynku. Zdają oni sobie sprawę z tego, że mogą wykorzystać tę sytuację do podwyższenia marży i nie muszą znacznie obniżać cen, ze względu na stosunkowo ograniczoną konkurencję i przyzwyczajenia klientów. 

Jednak, czemu nie podnoszą oni cen proporcjonalnie do wzrostu VATu? Wynika to z przyjętego przez przedsiębiorców punktu odniesienia. Po wielu latach właściciele zakładów fryzjerskich przyzwyczaili się do wyższych marż i zaczęli traktować obecny zysk jako punkt odniesienia. To właśnie dlatego, gdy rząd zniósł obniżkę VATu, przedsiębiorcy zaczęli znacznie podwyższać ceny.  

Zobacz także: Rządowa tarcza antyinflacyjna – założenia

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Adam Suraj

Ekonomista zarażony miłością do tej nauki przez Ha-Joon Chang. To on pokazał, że ekonomia to nie są nudne obliczenia, a nauka o życiu społecznym.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker