Wydłużenie okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych zwiększa bezrobocie o 13% [BADANIE]
Z badania niemieckiego instytutu wynika, że im dłuższy okres pobierania świadczenia dla bezrobotnych, tym wyższa stopa bezrobocia
Ekonomiści z niemieckiego Institute of Labor Economics zbadali wpływ zmian okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych na poziom bezrobocia. Badanie przeprowadzono na podstawie zasiłku dla bezrobotnych w Polsce, a więc może zostać wykorzystane do kształtowania polityki rynku pracy w naszym kraju. Szczególnie że główny wniosek jest niezwykle ciekawy. Okazuje się, że wzrost okresu pobierania zasiłku z 6 do 12 miesięcy prowadzi do wzrostu bezrobocia o 13 procent (nie mylić z punktami procentowymi).
Badanie nosi tytuł The Micro and Macro Effects of Changes in the Potential Benefit Duration i zostało przeprowadzone przez pięcioro ekonomistów, w tym dwóch polskich ekonomistów: dr hab. Ewa Gałecka-Gurdziak i prof. Marek Góra. Wykorzystano bogate dane dotyczące liczby bezrobotnych, stopy bezrobocia, poziomu zasiłku i jego trwania z okresu 2004-2020. Na wstępie, kilka słów o kryteriach związanych z zasiłkiem dla bezrobotnych w Polsce.
Zasiłek dla bezrobotnych w Polsce
Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych zależy od stopy bezrobocia w danym powiecie. Jeżeli stopa bezrobocia w powiecie przekracza próg 1,5-krotności stopy bezrobocia w całym kraju, wówczas okres ten wynosi 12 miesięcy. W innym przypadku jest to 6 miesięcy. Aby nowo bezrobotny mógł otrzymać 12-miesięczne świadczenie, stopa bezrobocia musi przekroczyć próg w dniu 30 czerwca poprzedniego roku kalendarzowego. Zatem okres zasiłku dla bezrobotnych w tym roku determinowany jest stopą bezrobocia z dnia 30 czerwca 2022 roku. Warte odnotowania jest, że próg był już zmieniany kilkakrotnie. Do czerwca 2004 r. wynosił 100 procent, następnie został podniesiony do 125 procent. Natomiast w lutym 2009 roku zwiększono go do 150 procent i tak już pozostało do dziś.
Świadczenia dla bezrobotnych w Polsce należą do jednych z najniższych w OECD
Badacze ilustrują przykład zasiłku dla bezrobotnych na podstawie powiatu wałeckiego i dąbrowskiego w 2016 roku. Okres pobierania zasiłku dla tego roku był determinowany poziomem bezrobocia z czerwca 2015 roku. Wówczas średnia stopa bezrobocia w kraju wynosiła 10,2 procent, stopa bezrobocie w powiecie wałeckim 15,3 procent, z kolei w powiecie dąbrowskim 15,4 procent. W związku z tym stopa bezrobocia w powiecie wałeckim stanowiła 150 procent krajowej stopy bezrobocia, natomiast w powiecie dąbrowskim 150,98 procent. Mimo niewielkich różnic w sytuacji na rynku pracy, bezrobotni w powiecie wałeckim mogli liczyć maksymalnie na 6 miesięcy pobierania zasiłku, w powiecie dąbrowskim zaś na 12 miesięcy. Pokazuje to poniższy wykres.
Zobacz także: Zmiany na amerykańskim rynku pracy doprowadziły do zniwelowania 1/4 nierówności!
Kolejny wykres (poniżej) pokazuje natomiast sytuację dla całego kraju. Ekonomiści kolorem niebieskim oznaczyli powiaty, gdzie stopa bezrobocia była wyższa od 1,5-krotności krajowej stopy bezrobocia, natomiast kolorem szarym oznaczone są powiat, które nie spełniają tego kryterium. Można zauważyć pewną zależność. Na północy kraju było zlokalizowanych zdecydowanie więcej powiatów z poziomem bezrobocia kwalifikującym się do 12-miesięcznego świadczenia. To oznacza, że tam sytuacja na rynku pracy była gorsza, niż na południu.
W pierwszych trzech miesiącach minimalny poziom zasiłku dla bezrobotnych wynosi 1043,30 PLN (211,65 EUR), a maksymalny 1565 zł (dotyczy bezrobotnych z długim stażem pracy). Po tym okresie świadczenie jest zmniejszane o ok. 21,5 procent. Ogólnie rzecz biorąc, zasiłki dla bezrobotnych w Polsce są mniejsze, niż w większości krajów OECD (33. miejsce na 40 krajów). Średni zasiłek dla osoby bezrobotnej po 6 miesiącach stanowi 37 procent jej dochodu z poprzedniego roku (czyli, gdy była zatrudniona). Średnia OECD wynosi 47 procent.
Świadczenia z tytułu bezrobocia jako udział w poprzednich dochodach (%)
W Polsce istnieje rozwinięty system zachęt do rejestracji w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna i aktywnego poszukiwania zatrudnienia. Zarejestrowanie się w urzędzie pracy gwarantuje bezpłatne ubezpieczenie zdrowotne, dostęp do pomocy urzędników w celu znalezienia pracy i rzecz jasna otrzymanie świadczenia dla bezrobotnych.
Im dłuższy okres pobierania zasiłku, tym wyższe bezrobocie
Główny wniosek z przeprowadzonego badania jest taki, że po 12 miesiącach wydłużenie okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych z 6 miesięcy do 12 miesięcy powoduje wzrost bezrobocia o 13 procent. Dodatkowo ekonomiści stwierdzają, że zasiłki dla bezrobotnych mają duży wpływ na zwolnienia z pracy i wyjaśniają połowę wzrostu bezrobocia po zwiększeniu się okresu świadczenia w danym powiecie.
