Uncategorized

Wojna w Afganistanie – najpierw Sowieci, potem Amerykanie

Wojna w Afganistanie się skończyła. Po 20 latach walki Amerykanie, wydając biliony dolarów na działania zbrojne, ponieśli klęskę. Wszystko to zaczęło się jednak znacznie wcześniej, niż się przypuszcza, a działania zbrojne na terenie Afganistanu prowadzono przez prawie całe lata 80. Amerykanie wyhodowali wtedy islamskie ruchy fundamentalistyczne, aby osłabić ZSRR, a teraz przegrali z nimi wojnę, kompromitując się na arenie międzynarodowej.

Próby wprowadzenia komunizmu

Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich przez 9 lat zmagał się z partyzantką mudżahedinów, czyli bojowników islamskich. Konflikt trwał od 25 grudnia 1979 do 15 lutego 1989 roku. Można go traktować jako wojnę zastępczą, ponieważ bojowników islamskich wspierały USA m. in. technologicznie, wyposażając prymitywnie uzbrojonych partyzantów w rakiety przeciwlotnicze, które zadawały bolesne straty sowieckiemu lotnictwu.
Sowiecka interwencja miała w celu wsparcie afgańskich komunistów, którzy wprowadzili swoją reprezentację do parlamentu w wyborach z 1969 roku. Dotkliwa susza z lat 1970–1973, której następstwem była śmierć ok. 80 tysięcy ludzi, pozwoliła wykorzystać komunistom sytuację i doprowadzić do zamachu stanu. Po obaleniu króla proklamowano republikę, a prezydentem został Muhammad Daud Chan, który prowadził politykę współpracy z ZSRR, ale i również z Zachodem czy Iranem, co nie podobało się Moskwie. Dnia 27 kwietnia 1978 roku doszło do kolejnego zamachu stanu, w wyniku którego Muhammad Daud został obalony i zabity wraz z rodziną podczas szturmu na swoją siedzibę. W dniu 30 kwietnia 1978 roku utworzono oficjalnie Demokratyczną Republikę Afganistanu – na czele utworzonego tego samego dnia rządu stanął Nur Mohammed Taraki, polityk komunistyczny z radykalnej frakcji LDPA – tej samej partii co Daud.

Wojna w Afganistanie. Interwencja zbrojna i porażka Sowietów

Nur Mohammad Taraki intensywnie reformował społeczeństwo. Reformy były kwestionowane przez ugrupowania wyznające tradycyjne „wartości” – takie jak kupowanie żon. Rząd wprowadził do życia politycznego kobiety i położył kres przymusowym małżeństwom, a z początkiem 1979 roku zainicjowano reformę rolną, która próbowała ograniczyć ilość ziemi feudałów. Walczono również z analfabetyzmem. Opór społeczny przerodził się w akcje militarne na poziomie krajowym, a komunistyczny rząd poprosił o zdecydowane wsparcie ZSRR, które nadeszło z pełną mocą. Rosjanie wysłali znaczne siły lądowe i powietrzne.
Podczas wojny siły rządowe stosowały terror, represje wobec przywódców religijnych, publiczne palenie Koranu, zabójstwa całych klanów szyickich, ustanowiono również zakaz praktyk religijnych wszystkich wyznań, dotyczący także Żydów z Kabulu i Heratu. Wspierani przez Rosjan komuniści postanowili zniszczyć wszelką opozycję. Wskutek niszczenia całych wiosek, tortur i zsyłek do obozów koncentracyjnych, śmierć poniosło śmierć blisko 100 tys. osób, a 500 tys. udało się na emigrację do państw ościennych.

Czyniąc długą historię starć krótką: w otwartej wojnie ZSRR i siły rządowe miałaby miażdżącą przewagę, ale w wojnie partyzanckiej nie mogły jej wykorzystać. Długie lata wojny nadwyrężyły siły ZSRR, a wspierani przez USA partyzanci nie ustępowali, nękając nieprzerywanie komunistów.
Amerykanie ukuli termin „świętej wojny” i wspierali fundamentalistów islamskich. CIA zapewniało afgańskiemu ruchowi oporu znaczne wsparcie logistyczne i dostawy uzbrojenia, pomocy udzielały też Wielka Brytania, Chiny, Iran i państwa arabskie – zwłaszcza Arabia Saudyjska.
Sowieci wycofali się z Afganistanu w lutym 1989 roku, jednak nadal wspierano władze komunistyczne finansowo i zaopatrzeniowo. Jednak już w 1990 roku konstytucja deklarowała, że Afganistan jest państwem islamskim i ostatecznie zlikwidowano w niej odniesienia do myśli lewicowej. W 1993 roku władze przejęli fundamentaliści islamscy, którzy rozpętali wojnę domową między sobą – walcząc o władzę. Wojna w Afganistanie doprowadziła do śmierci ponad 400 tys. ludzi oraz niemal całkowitego zniszczenia Kabulu. Władza w końcu wylądowała w rękach fanatycznych… Talibów. Tak, tych samych, którzy uderzyli na USA i wciągnęli Amerykanów w 20 lat kosztownej wojny i ją… wygrali.

Amerykanie wyhodowali sobie wroga

Amerykanie wyhodowali ideologicznie i zaopatrzeniowo ruchy fundamentalistyczne, aby osłabić ZSRR, a następnie zostali przez nich skompromitowani (World Trade Center) i pokonani w wojnie w Afganistanie (2001-2021). Wojska USA jeszcze się nie wycofały z Afganistanu, a Talibowie przepędzili już cały świat Zachodni, którego reprezentanci w panice zadeptują się teraz na lotnisku.
Na wojnę Amerykanie wydali ponad 2 biliony USD. Bezpośrednio w wyniku wojny w Afganistanie i Pakistanie życie straciło blisko 241 tys. osób, w tym 2442 amerykańskich żołnierzy, oraz 1144 żołnierzy wojsk sojuszniczych (w tym 43 polskich żołnierzy i jeden pracownik cywilny). Po wycofaniu się z Afganistanu ZSRR szybko upadł. USA trzymały się na froncie 2x dłużej, zobaczymy czy ta globalna kompromitacja przyśpieszy dalsze osłabianie się siły Amerykanów na arenie międzynarodowej.

dr Wojciech Świder

Autor prowadzi również własnego bloga na FB, który dostępny jest pod tym linkiem

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker