Jak wskazuje Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) w 2022 r. Komisja Europejska zaakceptowała największą wartość pomocy publicznej w historii. Dotychczas Bruksela zgodziła się na wydanie przez rządy aż 420 mld EUR.
Pomoc publiczna w Europie rośnie w wyniku perturbacji gospodarczych
W ostatnich latach obserwujemy wzrost znaczenia pomocy publicznej. Najpierw podczas kryzysu pandemicznego rządy zostały zmuszone do bezpośredniego wsparcia firm i gospodarstw domowych. Następnie w obliczu kryzysu energetycznego rządy ponownie zaaplikowały miliardy na wsparcie dla społeczeństwa. Jak wylicza PIE suma zaaprobowanej pomocy publicznej wyniosła w 2020 r. aż 384 mld EUR. To stanowi wzrost o 160% w stosunku do 2019 r.
Co ciekawe w roku pandemicznym po raz pierwszy pojawiły się klasyfikowane wydatki na wsparcie gospodarki w obliczu zawirowań. Stanowiły one aż 60% pomocy publicznej w państwach EOG (Europejski Obszar Gospodarczy). Natomiast 52% wydatków rządów dotyczyło pomocy pieniężnej w obliczu kryzysu pandemicznego.
Nieco ponad połowę wszystkich środków stanowiły dodatki osłonowe dla firm, w większości przypadków niecelowane w konkretne branże, transformację ekologiczną lub inne strategiczne przedsięwzięcia, jak miało to miejsce w przeszłości. Zdecydowanie największej pomocy udzieliły swoim firmom Niemcy (64 mld EUR), potem Wlk. Brytania wciąż objęta odpowiednimi regulacjami unijnymi, mimo Brexitu (45 mld EUR), następnie Włochy, Francja i Polska – czytamy w tygodniku PIE
Zobacz także: Gospodarka Francji podnosi się po kryzysie – niedługo wróci na drogę „ekspansji gospodarczej”
W 2021 r. nastąpił spadek wsparcia rządowego
Spośród ostatnich lat, 2021 r. należy zdecydowanie do najlepszych, biorąc pod uwagę aspekty ekonomiczne, społeczne oraz polityczne. Większość gospodarek zdążyła odbudować się po kryzysie pandemicznym, a wiele z nich osiągnęło najwyższe tempo wzrostu PKB w historii. W związku z tym nastąpił spadek wielkości pomocy publicznej w Europie do zaledwie 181 mld EUR. Choć wiele wydatków pandemicznych z 2020 r. pozostało, co sprawiło, że wsparcie fiskalne było większe, aniżeli w 2019 r.
Wciąż około 50% pomocy publicznej dotyczyło wsparcia firm w formie programu dopłat w wyniku ich trudnej sytuacji ekonomicznej. Ponadto istotną część pomocy ze strony sektora publicznego dotyczyło inwestycji w energetykę i ekologię. Jak czytamy w tygodniku PIE, francuski program wsparcia energii odnawialnej zaimplementowany w 2021 r. opiewał na kwotę 30 mld EUR.
Zobacz także: Mimo rządowego wsparcia, Polacy coraz częściej mają problem ze spłacaniem kredytu mieszkaniowego
2022 to rok ogromnej pomocy ze strony państwa
W 2022 roku Komisja Europejska zaakceptowała największą wartość pomocy publicznej w historii. To aż 420 mld EUR rządowych wydatków. Największą ich część stanowią dopłaty niecelowe dla firm – 63%. Co istotne, wydatki te motywowane były głównie sytuacją przedsiębiorstw w obliczu wojny w Ukrainie i kryzysu energetycznego.
Rosyjska inwazja na Ukrainę sprawiła, że wśród pomocy publicznej związanej z sektorem energetycznym w 2022 r. inwestycje w dekarbonizację to zdecydowana mniejszość, a większość stanowią dopłaty dla producentów energii. Wyraźnym trendem stało się także rekompensowanie firmom z sektorów energochłonnych kosztów opłat za emisje CO₂. Największą kwotę na ten cel przeznaczyły Niemcy (ponad 27 mld EUR). W latach przed kryzysem pandemicznym 2016-2019 ponad połowa środków pomocy publicznej, na które Komisja wydała zgodę, została sklasyfikowana jako ochrona środowiska i oszczędność energetyczna – wskazują ekonomiści PIE
Zobacz także: Inflacja w Europie spada! Nadchodzi okres dezinflacji, ale EBC pozostanie „jastrzębiem”
Pod względem zaimplementowanej pomocy publicznej w obecnym roku zdecydowanie przoduje Francja z kwotą na poziomie 165 mld EUR. Jak widać na powyższym wykresie, wydatki sektora publicznego we Francji odnoszą się głównie do wsparcia firm. Istotną – choć zdecydowanie mniejszą – część stanowią także wydatki na ekologię. Co interesujące, Francja wydała więcej niż cała Unia w 2019 roku. Drugą pozycję zajmują Niemcy z pomocą publiczną o wartości blisko 100 mld EUR. Nasz zachodni sąsiad wsparł firmy oraz przemysł energochłonny, który najbardziej cierpi pod wpływem kryzysu energetycznego, a który jest istotną składową wartości dodanej niemieckiej gospodarki.
Przyjęty przez niemiecki parlament we wrześniu br. pakiet pomocowy dla firm i gospodarstw domowych o wartości 200 mld EUR może jednak sprawić, że pomoc publiczna udzielona przez Niemcy będzie jeszcze większa. Po uchwaleniu fundusz stał się obiektem krytyki na forum unijnym, ponieważ dawać on będzie niemieckim przedsiębiorstwom znaczną przewagę kosztową – dodaje PIE
Zobacz także: Europa wyprzedza USA pod względem popularności elektryków
Skutki światowego kryzysu finansowego w latach 2007-2009 [ANALIZA]
