Liczba żłobków w Polsce wzrosła dwukrotnie w ciągu 6 lat. Polacy nie chcą jednak mieć dzieci

Żłobki i kluby dziecięce to dla wielu rodziców nieoceniona pomoc w opiece nad dzieckiem. Żłobki pomagają wielu osobom godzić życie rodzinne z życiem zawodowym. Liczba żłobków w Polsce w ostatnich latach systematycznie rośnie. Od 2016 r. przybyło w Polsce prawie 2600 żłobków i klubów dziecięcych, co oznacza wzrost o 96 proc. Analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego przeanalizowali, jaką rolę odgrywają żłobki i kluby dziecięce w Polsce dla rodziców najmłodszych dzieci.

Liczba żłobków w Polsce systematycznie rośnie

Żłobki i kluby dziecięce istotnie pomagają części rodziców godzić wychowanie dziecka z życiem zawodowym. Oferują opiekę nad dziećmi, które są jeszcze zbyt młode, by skorzystać z opieki przedszkolnej. Analitycy PIE przyjrzeli się w Tygodniku Gospodarczym nr 26/2023 zmianom w zakresie dostępności żłobków w Polsce w ostatnich latach. 

Analizując dane GUS, widać, że liczba żłobków w Polsce w ostatnich latach systematycznie rośnie. W ciągu ostatnich 6 lat wzrost jest znaczący – ich liczba niemal się podwoiła. W 2022 r. funkcjonowało w Polsce o 96 proc. więcej żłobków i klubów dziecięcych niż w 2016 r. To wzrost z 2710 do 5304 placówek.

Na poniższym wykresie opracowanym przez PIE widać, jak zmieniała się liczba żłobków na przestrzeni ostatnich lat w podziale na publiczne oraz prywatne. W Polsce zdecydowaną przewagę mają żłobki prowadzone przez prywatnych przedsiębiorców. Sektor prywatny odpowiada za ok. 75 proc. funkcjonujących w Polsce żłobków i klubów dziecięcych.

Zobacz też: Demografia Polski – oto 10 wykresów, które pokazują co nas czeka

Czym różni się żłobek od klubu dziecięcego? 

Jak podaje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, zarówno żłobki, jak i kluby dziecięce są jedną z instytucjonalnych form opieki nad najmłodszymi dziećmi. Opieka w żłobku jest sprawowana nad dziećmi od ukończenia 20 tygodnia życia do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia. W żłobku dziecko może przebywać do 10 godzin dziennie. 

Klub dziecięcy z kolei to instytucja mniejsza i bardziej kameralna od żłobka. Kluby dziecięce mogą oferować nie więcej niż 30 miejsc. W klubie dziecięcym mogą przebywać dzieci w wieku od ukończenia 1 roku życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia.

Samodzielna opieka nad dzieckiem czy kariera zawodowa?

Decyzja o posłaniu dziecka do żłobka najczęściej nie należy do łatwych decyzji. Rodzic musi zdecydować pomiędzy poświęceniem większej ilości czasu małemu dziecku a powrotem do pracy i krótszej przerwie w aktywności zawodowej. Analitycy PIE piszą:

Warto podkreślić, że korzyści wynikające z posłania dzieci do żłobków dotyczą przede wszystkim kobiet, które częściej podejmują obowiązki opiekuńcze. W konsekwencji wysłanie dzieci do żłobków może być pomocne w niwelowaniu luki płacowej między kobietami a mężczyznami.

Nie da się ukryć, że aspekty finansowe w wielu przypadkach odgrywają znaczącą rolę przy podejmowaniu takiej decyzji. Niekiedy o tym, czy posłać dziecko do żłobka wpływ ma ich dostępność, jakość opieki w danej placówce i same opłaty za uczęszczanie dziecka do placówki. W tym świetle zwiększająca się liczba żłóbków jest pozytywnym zjawiskiem – rośnie ich dostępność, a co za tym idzie, staje się ona istotnym czynnikiem już przy podejmowaniu decyzji o posiadaniu potomstwa.

Ciekawych wyników dostarcza badanie przeprowadzone przez PIE, w którym zapytano niepracujące matki dzieci w wieku 1-3 lata o to, czy są zadowolone z tego, że nie pracują. Raczej lub zdecydowanie niezadowolonych było 44 proc. z nich. Najczęściej wskazywaną przyczyną była właśnie opieka nad małym dzieckiem – taką odpowiedź wskazało 77 proc. z nich.

Zobacz też: Pracownicy Tesli podglądali dzieci klientów. Producent pozwany

Liczba żłobków w Polsce rośnie, ale czy to może pomóc zatrzymać zmiany demograficzne?

Wzrastająca liczba żłobków to dobre zjawisko, jednak jego wpływ na niekorzystne zmiany demograficzne jest raczej znikomy. Dane GUS zaczynają być przerażające. W kwietniu 2023 r. 12-miesięczna suma liczby urodzeń w Polsce spadła po raz pierwszy w historii pomiarów poniżej 300 tys. Według naszych szacunków w 2023 roku urodzi się w Polsce mniej niż 285 tys. dzieci.

Przyczyn tej sytuacji jest bardzo wiele – od czynników instytucjonalnych, kulturowych, społecznych, po ekonomiczne, a nawet polityczne. Co do zasady, najważniejszą wydaje się ogólna zasada, że wraz ze wzrostem dochodów, kobiety wolą rodzić mniej, ale w zamian wydawać na każde dziecko więcej. Z wielu badań wynika, że młode osoby często nie posiadają potrzeby posiadania dziecka, chcą być niezależne, skupić się na swoim rozwoju i uważają, że wychowanie dziecka to zbyt duża odpowiedzialność. O niekorzystnych trendach demograficznych mówi się od lat, jednak wielu ekspertów wskazuje, że można je łagodzić, ale bardzo trudno będzie odwrócić. Spadająca liczba urodzeń będzie nas sporo kosztować.

Liczba urodzeń w Polsce była w kwietniu najniższa od II WŚ [WYKRES]