Czy Polacy pomagają innym? Oto jak wygląda zaangażowanie Polaków w wolontariat
Więcej niż co czwarty Polak angażuje się w działania wolontariackie i najczęściej pomaga znajomym i sąsiadom.
Czy jesteśmy empatyczni? Czy mamy potrzebę pomagania? Czy znajdujemy czas na bezinteresowną pomoc innym? GUS zbadał zaangażowanie Polaków w wolontariat. Okazuje się, że wielu z nas uczestniczy w działaniach wolontariackich. Niemal co trzeci badany angażuje się w wolontariat. Kto decyduje się na niego najczęściej? W jakim wieku najczęściej pomagamy?
- W wolontariat w I kwartale 2022 r. angażowało się 28,4 proc. osób zamieszkujących w Polsce w wieku 15-89 lat – wynika z badania GUS.
- Najchętniej pomagają kobiety, osoby w wieku 45-54 lata i osoby posiadające pracę.
- Coraz mniej młodych ludzi angażuje się w działania wolontariackie.
Zaangażowanie Polaków w wolontariat maleje
GUS opublikował raport prezentujący wyniki badania poziomu zaangażowania Polaków w wolontariat. Wynika z niego, że w I kwartale 2022 r. niemal co trzeci z nas uczestniczył w działaniach wolontariackich. W wolontariat angażowało się 28,4 proc. osób zamieszkujących w Polsce w wieku 15-89 lat. W badaniu zapytano, czy w ciągu 4 tygodni przed badaniem osoba uczestniczyła w wolontariacie.
Badanie prowadzono między 13 grudnia 2021 r. a 3 kwietnia 2022 r. Najwyższy poziom zaangażowania w wolontariat odnotowano w okresie po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, kiedy to część Polaków zdecydowała się na pomoc przyjeżdżającym do kraju Ukraińcom. Takie działania zadeklarowało ponad 70 proc. badanych, a przejawiały się one głównie przekazywaniem darów rzeczowych oraz pomocą pieniężną.
GUS bada zaangażowanie Polaków w wolontariat co ok. 5 lat. Poprzednie badanie pochodzi z I kwartału 2016 r. Odsetek osób angażujących się w wolontariat był wówczas wyższy i wynosił 35 proc.
Zobacz też: Starzejące się społeczeństwo jest wyzwaniem dla gospodarki
Częściej pomagamy sąsiadom niż nieznajomym
Co ciekawe, Polacy o wiele chętniej angażują się w indywidualne działania wolontariackie (26,5 proc.) niż pracę społeczną w instytucjach czy organizacjach (5 proc.). O wiele częściej pomagamy sąsiadom i znajomym (22 proc.) niż nieznajomym (5,8 proc.). Rzadziej też interesują nas działania na rzecz środowiska naturalnego czy lokalnej społeczności (1,9 proc.).
Zaangażowanie Polaków w wolontariat różni się w zależności od cech społeczno-demograficznych
Generalnie można powiedzieć, że im wyższe wykształcenie, tym wyższy poziom pomocy wolontariackiej. Najwyższy odsetek Polaków zaangażowanych w wolontariat wykazano wśród osób posiadających wykształcenie średnie zawodowe (36,7 proc.). Na drugim miejscu znalazły się osoby z wykształceniem wyższym oraz średnim (28,4 proc.). Dalej czym niższe wykształcenie, tym niższe zaangażowanie. Chętniej pomagają też osoby pracujące (32,2 proc.) od bezrobotnych i nieaktywnych zawodowych (odpowiednio 29,6 proc. oraz 23,3 proc.).
Nieco częściej od mężczyzn (26,8 proc.) pomagają kobiety (29,9 proc.). To odwrócenie sytuacji z 2016 r. Wówczas odsetek mężczyzn wynosił 36,1 proc. wobec 34 proc. wśród kobiet. Odsetek wolontariuszy, choć nieznacznie, to jednak rośnie także wraz z wielkością miejscowości, w której mieszkają.
Najczęściej wolontariat leży na sercu Polakom w wieku od 35 do 54 lat. Zauważalny spadek chęci pomocy wolontariackiej można zaobserwować wśród najmłodszych badanych. W porównaniu do 2016 r. odsetek osób w wieku 18-24 lata angażujących się w pomoc spadł aż o 18,2 pkt proc.
Zobacz też: Boeing pomaga po kataklizmie w Maroku. Przekazał hojny datek
Ile wart jest wolontariat Polaków?
Polacy przeznaczają na wolontariat średnio 9,9 godzin w miesiącu, choć w przypadku tego badania jest to miara zakłamująca nieco obraz rzeczywistości. Odpowiedniej będzie powiedzieć, że połowa Polaków poświęca 4 godziny swojego wolnego czasu miesięcznie, a najczęściej wskazywaną odpowiedzią są 2 godziny.
Z metody liczenia przyjętej przez GUS wynika, że wartość wolontariatu Polaków wyniosła w I kwartale 2022 r. ok. 6 mld zł. Oznacza to, że stanowiłby on ok. 0,9 proc. PKB Polski. Jak wskazują analitycy PIE w Tygodniku Gospodarczym nr 42/2023, oszacowanie rzeczywistej skali wolontariatu jest trudne. Tym bardziej jego wartości.
Oczywiście na wolontariat nie można patrzeć głównie przez pryzmat wartości pieniężnych. W końcu w tego rodzaju pomocy chodzi często o coś zupełnie innego od wartości materialnych, a nie sposób oszacować dobrego słowa, uśmiechu przy wydawaniu paczki z jedzeniem czy zwykłej ludzkiej empatii.
