Jakie były najbogatsze kraje w historii? Polacy zawsze byli biedakami
Choć dysponujemy dziś szczątkowymi danymi, to możemy oszacować, jakie były najbogatsze kraje w historii. Niezależnie od tego, jaki okres weźmiemy pod uwagę, to Polska zawsze była znacznie biedniejsza od krajów zachodniej Europy.
Jakie były najbogatsze kraje w historii? Dziś najbogatsze kraje świata to państwa, które jeszcze kilkaset lat temu nie istniały na mapie świata. Wiele państw, które były kiedyś jednymi z najbogatszych, dziś już nie istnieje. Jaki był PKB państw w średniowiecznej Europie? Jak na tle Francji czy Włoch wypadała Polska? Czy byliśmy kiedyś naprawdę bogaci? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w bazie danych Maddison Project.
- Jakie były najbogatsze kraje w historii? Za najbogatsze kraje świata najczęściej uznaje się te kraje, które mogą pochwalić się najwyższym poziomem PKB per capita.
- Choć wskaźnik, jakim jest PKB, jest bardzo popularny, to jego obliczanie do dziś sprawia ekonomistom dużo problemu. Nie jest to zresztą nic zaskakujące, ponieważ wymaga to dostępu do bardzo dużej liczby danych.
- Niestety nie ma co liczyć na dostępność takich danych sprzed 200 czy 500 lat. To problem, który rozwiązać chce Projekt Maddison, czyli inicjatywa badawcza, która ma na celu poprawę naszego zrozumienia historii gospodarczej i długoterminowego wzrostu gospodarczego.
- W 1000 roku najbogatsi byli mieszkańcy Iraku. PKB per capita wynosiło tam 1307 USD.
- Zaledwie 956 USD — to PKB per capita Polski z początków XV wieku. Dla porównania najbogatsi Włosi mogli pochwalić się PKB per capita na poziomie 3087 USD.
- Na początku XVII wieku Polska osiągnęła największe rozmiary w historii. Czy byliśmy wtedy bogatym krajem? Listę najbogatszych krajów świata w 1600 roku otwiera Holandia z PKB per capita 4270 USD. W Polsce było to 1038 USD, czyli mniej niż w Finlandii i Chinach, ale więcej niż w Peru czy Meksyku.
Najbogatsze państwa świata w historii
Za najbogatsze kraje świata najczęściej uznaje się te kraje, które mogą pochwalić się najwyższym poziomem PKB per capita. Wskaźnik ten, choć ma liczne wady, jest bardzo powszechnie używany do określania wzrostu gospodarczego i poziomu życia w danym kraju. Oczywiście należy zdawać sobie sprawę, że duże wydobycie surowców naturalnych może znacznie zaburzyć te odczyty. Duży jest także wpływ międzynarodowych korporacji. Raje podatkowe mają często bardzo wysoki PKB, mimo że poziom życia w danym kraju nie jest aż tak wysoki.
Choć wskaźnik, jakim jest PKB, jest bardzo popularny, to jego obliczanie do dziś sprawia ekonomistom dużo problemu. Nie jest to zresztą nic zaskakujące, ponieważ wymaga to dostępu do bardzo dużej liczby danych. Oszacowanie wielkości produkcji w całej gospodarce należy do niezwykle trudnych zadań. Na dowód można podać fakt, że często statystycy poprawiają odczyty PKB wiele lat po pierwszych szacunkach.
Projekt Maddison
Warto jednak pamiętać, że dziś dysponujemy wieloma wskaźnikami i licznymi danymi, które pozwalają nam określić poziom PKB. Niestety nie ma co liczyć na dostępność takich danych sprzed 200 czy 500 lat. To problem, który rozwiązać chce Projekt Maddison, czyli inicjatywa badawcza, która ma na celu poprawę naszego zrozumienia historii gospodarczej i długoterminowego wzrostu gospodarczego. Jej nazwa pochodzi od Angusa Maddisona, wybitnego historyka gospodarczego, który wniósł znaczący wkład w badania historycznych danych gospodarczych.
Głównym celem Projektu Maddison jest zbieranie, aktualizowanie i harmonizowanie historycznych danych gospodarczych z różnych krajów i regionów na przestrzeni długiego okresu. Dane te obejmują informacje o PKB (Produkt Krajowy Brutto), populacji i innych wskaźnikach gospodarczych. Poprzez gromadzenie i standaryzację tych danych, Projekt Maddison dostarcza cenne źródło informacji dla badaczy zainteresowanych badaniem długoterminowego rozwoju gospodarczego różnych krajów i regionów.
Na podstawie szczątkowych informacji na temat zarobków, populacji, cen czy produkcji dóbr w danym regionie, naukowcy starają się szacować historyczny poziom PKB per capita danego państwa. Choć dane są obarczone sporym błędem, to pozwalają prześledzić, jak kształtowało się bogactwo wielu narodów. Udostępniona w ramach projektu baza danych, dostarcza wielu informacji na temat historycznych PKB. Często (szczególnie przed XV wiekiem) dane obejmują jedynie pojedyncze kraje na świecie. Jakie były najbogatsze kraje w historii?
Najbogatsze kraje świata w historii
Udostępnione przez naukowców dane dotyczą poziomu PKB per capita wyrażone w cenach z 2011 roku. Z uwagi na bardzo niską dostępność danych dla wczesnych lat tej ery, pierwszym historycznym przystankiem będzie rok 1000. Jest to czas, gdy Polska dopiero się kształtowała i na mapach istniała od kilkudziesięciu lat. W tym roku miał miejsce słynny Zjazd gnieźnieński.
1000 rok
W bazie danych dostępne są dane dotyczące poziomu bogactwa w 6 regionach — Iraku, Chinach, Wielkiej Brytanii, Japonii, Egipcie oraz Turcji. Oczywiście mając na myśli Turcję czy Irak, mówimy o poziomie PKB obszaru, który dziś obejmują te państwa. Najbogatsi okazali się mieszkańcy Iraku. PKB per capita wynosiło wtedy 1307 USD. Choć dla wielu może być to zaskoczenie, to historycy są zgodni, że w tamtym okresie były to bardzo bogate obszary. Następne miejsce zajęły Chiny z PKB per capita na poziomie 1225 USD. W Wielkiej Brytanii było to 1151 USD, a w Japonii 1010 USD. Egipskie PKB per capita wyniósł 956 USD. Najgorzej było w Turcji — na głowę przypadało jedynie 768 USD.
1300 rok
Jakie były najbogatsze kraje w 1300 roku? Dla samego 1300 roku posiadamy dane dla zaledwie 4 krajów (Francja, Wielka Brytania, Szwecja oraz Egipt), ale dostępne są także statystyki z tego okresu dla kilku innych krajów (Włochy 1310, Hiszpania 1305, Japonia 1285). W przypadku takiej dostępności danych będziemy uwzględniać także dane pochodzące z najbliższych lat.
Zobacz też: Najbiedniejsze kraje świata 2023 [RANKING]
Najbogatsze kraje w historii były często spoza Europy, ale w tamtym okresie to właśnie Stary Kontynent dominował. PKB per capita Włoch wynosiło aż 2857 USD. W Hiszpanii było to 1501 USD per capita. Nieznacznie biedniejsi byli Francuzi (1423 USD). Wyraźnie biedniejsi byli Brytyjczycy (1159 USD) oraz Szwedzi (1133 USD). W Egipcie były to jedynie 972 USD, a w Japonii 841 USD.
1400 rok
Rok 1400 to pierwszy, dla którego posiadamy dane o PKB per capita Polski. Jak wypadliśmy na tle innych? Blado. Najbogatsi ponownie okazali się Włosi z PKB per capita 3087 USD. Drugie miejsce przypadło Holendrom (1917 USD), a podium zamykają Francuzi (1795 USD). W Wielkiej Brytanii jest to 1717 USD, a w Szwecji 1543 USD. Chińskie PKB per capita wyniósł 1404 USD. W Hiszpanii na głowę przypadało 1376 USD, a w Egipcie 1164 USD. A co z Polską? Zaledwie 956 USD — to PKB per capita Polski z początków XV wieku.
Najbogatsze kraje świata — XVII wiek, czyli dominacja Holandii
Na początku XVII wieku Polska osiągała największe rozmiary w historii. Czy byliśmy wtedy bogatym krajem? Listę najbogatszych krajów świata w 1600 roku otwiera Holandia z PKB per capita 4270 USD. Dynamiczny rozwój handlu, potężna flota handlowa, imigracja wykwalifikowanych pracowników czy rozwój giełdy sprawiły, że kraje ten dystansował inne pod względem bogactwa. Druga w zestawieniu Belgia mogła pochwalić się PKB na poziomie 2533 USD. Podium zamykają Włochy, gdzie PKB per capita wynosiło 2404 USD.
Zobacz też: Najbogatsze kraje Europy. W Polsce tylko Warszawa powyżej średniej [RANKING]
W Wielkiej Brytanii było to 1691 USD. Podobny poziom odnotowano we Francji, gdzie PKB wyniósł 1610 USD. W Hiszpanii było to ok. 1500 USD na głowę, czyli znacznie więcej niż w Niemczech (1286 USD). Niemcy były w tamtym czasie na poziomie Indii (1264 USD) czy Portugalii i Szwecji (po 1258 USD). Niewiele biedniejsi byli Chińczycy (1217 USD) i Finowie (1191 USD). Za Finami znaleźli się Japończycy (1061 USD) oraz Polacy (1038 USD). Za Polakami znaleźli się mieszkańcy Peru (Inkowie) z PKB na poziomie 921 USD oraz Indianie z Meksyku (799 USD).
1700 rok
W 1700 roku Polska zaczynała już chylić się ku upadkowi. Najbogatsi byli w tamtym okresie Holendrzy (3377 USD) oraz… mieszkańcy dzisiejszego RPA (2715 USD). Warto jednak pamiętać, że obszar był w tamtym czasie kolonią Holandii. Dalsze miejsca zajęły takie kraje jak: Wielka Brytania (2412 USD), Belgia (2192 USD), Szwecja (2002 USD), Francja (1694 USD), Portugalia (1572 USD), Chiny (1543 USD), Niemcy (1497 USD), Meksyk (1497 USD) oraz Hiszpania (1376 USD). Dopiero za Indiami, Peru i Japonią, znalazła się Polska z PKB per capita na poziomie 985 USD.
1800 rok
W 1800 roku byliśmy już pod zaborami. Jakie były wtedy najbogatsze kraje świata? Pierwsze miejsce — ponownie Holandia – 4184 USD per capita. Druga była wtedy Wielka Brytania, gdzie rozpoczęła się już rewolucja przemysłowa. PKB per capita Wielkiej Brytanii wynosiło w tamtym okresie 3343 USD. Trzecie miejsce… Stany Zjednoczone. Mimo że były nowym krajem, to już znalazły się na liście najbogatszych na świecie. PKB per capita Amerykanów wyniósł w 1800 roku 2545 USD.
Zobacz też: Najbogatsze 10% mieszkańców USA posiada 89% amerykańskich akcji
To więcej niż w przypadku Włochów (2404 USD), Belgów (2358 USD). Daleko za nimi znaleźli się Niemcy (1572 USD) i Hiszpanie (1500 USD). Od Polaków (902 USD) bogatsi byli wtedy Chińczycy (926 USD), mieszkańcy Kolumbii (942 USD), Hindusi (1033 USD), czy mieszkańcy dzisiejszego Peru (1058 USD).
1900 rok
Jakie były najbogatsze kraje w 1900 roku? Pierwsze miejsce przypadło USA, gdzie PKB per capita wyniósł 8038 USD. Niewiele mniej, bo 7594 USD wynosił PKB per capita Wielkiej Brytanii. Trzecim najbogatszym krajem była Nowa Zelandia (6851 USD). Na liście najbogatszych krajów znalazły się także: Szwajcaria (6612 USD), Australia (6397 USD), Belgia (5947 USD) oraz Holandia (5306 USD).
Do biednych nie należały także: Dania (4809 USD), Niemcy (4758 USD) czy Kanada (4640 USD). Więcej niż 4000 USD wynosiło także PKB per capita Austrii, Francji, Argentyny oraz Irlandii. Polski PKB per capita (terenów dzisiejszej Polski, ponieważ nasz kraj nie istniał wtedy na mapach) wynosił 2700 USD. Był tym samym na podobnym poziomie co w przypadku Czechosłowacji, Węgier, Hiszpanii czy Finlandii. Rosyjskie PKB per capita wynosiło 1906 USD. Ostatnie miejsce na liście zajęła Rumunia z PKB per capita w wysokości 615 USD.
Najbogatsze kraje w historii — Polska nigdy nie należała do bogatych
Należy pamiętać, że te dane powinno traktować się z delikatnym dystansem. Choć naukowcy starają się, aby były one jak najdokładniejsze, to ograniczony dostęp do statystyk sprawia, że są to bardzo zgrubne szacunki. Są jednak wnioski, które możemy przyjąć z dużą dozą pewności. Po pierwsze – Polska nigdy nie należała do bogatych państw. Po drugie – od kilkuset lat do grona najbogatszych należą: Holandia, Belgia, Wielka Brytania i Włochy. Od chwili powstania do czołówki przebiły się także Stany Zjednoczone.
Najbogatsze kraje świata 2023. Jak na ich tle wypada Polska? [RANKING]
