Katar ucieka z uścisku ropy i gazu. Myśli o planecie, czy własnym interesie?

Katar jest jednym z ważniejszych producentów ropy i gazu na świecie. Jednak obecne władze bardzo dobrze rozumieją potrzebę dywersyfikacji swojej gospodarki. Obecnie gospodarka Kataru radzi sobie dobrze. M.in. za sprawą zorganizowanych Mistrzostw Świata w 2022 roku oraz dzięki współpracy z Polską.

Katar i jego inwestycje

Jak podaje Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Katar nadal cieszy się zyskami gospodarczymi po organizacji Mistrzostw Świata FIFA 2022. Liczba przyjazdów turystów w 2023 roku była prawie dwukrotnie wyższa niż przed pandemią, a turystyka w tym roku osiągnęła nowe szczyty zarówno w liczbie odwiedzin jak i w wartości zostawionych pieniędzy.

Organizacja Mistrzostw Świata przyspieszyła dywersyfikację gospodarczą Kataru w sektorach innych niż węglowodory. Chodzi przede wszystkim o program masowych inwestycji w infrastrukturę publiczną, który zaczął się już w 2011 roku. Obejmował wszystko, od portów i dróg po metro i lotniska. Według szacunków koszt stadionów stanowił około 5% całkowitych inwestycji infrastrukturalnych.

Zobacz także: USA jeszcze bardziej oddala się od Europy. Kolejny zaskakujący kwartał

Analiza MFW pokazuje, że program inwestycji publicznych pomógł w większości zdywersyfikować gospodarkę Kataru w ciągu ostatniej dekady. Według ekonomistów miał się przyczynić do wzrostu realnego PKB średnio o 5–6 p.p. rocznie. W przyszłości nowo utworzona infrastruktura może zostać wykorzystana do generowania nowych miejsc pracy, przedsiębiorstw i możliwości w sektorach wykraczających poza przemysł naftowy i gazowy w celu dalszego wzrostu gospodarczego. Wciąż widoczne jest, że rozwinięta infrastruktura jest kołem zamachowym rozwoju gospodarczego państw.

Reformy strukturalne również przyspieszyły. Katar wzmocnił ochronę pracy dla pracowników zagranicznych, którzy stanowią około 95% siły roboczej. Był pierwszym krajem Rady Współpracy Zatoki Perskiej, który zniósł Kafala, system sponsorowania pracowników zagranicznych, który ograniczał ich mobilność. Rząd wdrożył również inicjatywy mające na celu poprawę efektywności biznesowej i przyciągnięcie zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Ponadto Katar znacznie rozwinął działania w zakresie digitalizacji, zajmując 16. miejsce wśród 198 krajów w Indeksie Dojrzałości GovTech Banku Światowego.

Katar na drodze ku reformom

W przyszłości kluczowym wyzwaniem Kataru pozostaje przejście od wzrostu napędzanego sektorem publicznym do bardziej zróżnicowanego modelu napędzanego sektorem prywatnym, zgodnie z planem gospodarczym Kataru nakreślonym do 2030 roku. Osiągnięcie tej transformacji wymaga reform w celu zwiększenia produktywności, wspierania bardziej sprzyjającego środowiska biznesowego i wykorzystania postępu w zakresie cyfryzacji i działań na rzecz klimatu, zgodnie z najnowszym corocznym przeglądem gospodarczym MFW.

Trzecia Narodowa Strategia Rozwoju Kataru (2024-30), uruchomiona w styczniu 2024 roku, ustala priorytety strategiczne, które wpisują się w zalecenia MFW, co ma zwiększyć wiarygodność w oczach instytucji międzynarodowych tego państwa. Analiza ekonomistów z MFW sugeruje, że reformy mające na celu przyciągnięcie bardziej wykwalifikowanych pracowników zagranicznych, ułatwienie dostępu do finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz zachęcenie do konkurencji i handlu mogłyby wygenerować największy wzrost zysków.

Zobacz także: Co dalej z planami inwestycji kolejowych CPK? Wyjaśniamy nowy Horyzontalny Rozkład Jazdy

Symulacje sugerują, że kompleksowy pakiet reform rynku pracy i środowiska biznesowego mógłby zwiększyć roczny wzrost poza węglowodorami o blisko 3 p.p. w średnim okresie. Aby zmaksymalizować zyski, władze powinny zapewnić, że uzupełniające reformy są odpowiednio uporządkowane i państwo jest w stanie je wdrożyć. Ciągły postęp w zakresie cyfryzacji i odchodzenie od węglowodorów może wygenerować nowe źródła wzrostu i zwiększyć zrównoważony rozwój.

Warto przypomnieć, że przez kilka zaszłości politycznych np. ze swoim sąsiadem Arabią Saudyjską, Katar opuścił OPEC w styczniu 2019 roku. Nadwyżkę ze swoich dochodów z eksportu węglowodorów rząd inwestuje poprzez państwowy fundusz inwestycyjny Qatar Investment Authority w aktywa krajowe i zagraniczne. Katar posiada trzecie co do wielkości złoża gazu ziemnego na świecie i jest największym, globalnym eksporterem gazu skroplonego.

Polska z Katarem

Polskę i Katar łączą dość bezpośrednie stosunki gospodarcze. Przede wszystkim Katar jest jednym z państw, które zapewniają Polsce dostawy skroplonego gazu ziemnego. Jest on do nas dostarczany od 2015 roku. Dzięki strategii gospodarczej Kataru w perspektywie do 2030 roku mam okazje jeszcze bardziej zacieśnić stosunki z tym państwem. Warto wspomnieć, że na naszym rynku nieruchomości dość wyraźnie możemy dostrzec katarskich inwestorów. W grudniu 2016 roku Al-Sraiya Holding Group przejęła od Skanskiej hotel Westin w Warszawie. W 2011 roku Qatar Holding LLC kupiła od francuskiego dewelopera Bouygues Immobilier biurowce w Warszawie.

Zobacz także: Islandczycy pracują najdłużej w Europie. Polacy najkrócej w regionie

Katar jest jednym z państw, które oczywiście potrzebują importu produktów rolnych, do czego idealnie nadają się plony z Polski. Katar jest nawet najbardziej zależnym państwem od importu żywności w Zatoce Perskiej i prawdopodobnie jego zapotrzebowanie na ten rodzaj produktów w najbliższych latach będzie tylko rósł. W tym aspekcie istnieje duża szansa dla polskich eksporterów wyrobów rolno-spożywczych, głównie żywności przetworzonej, wyrobów mleczarskich, czy mrożonek.

Jednak rynek katarski może okazać się dość trudny dla polskiego eksportera ze względu na dość dużą konkurencję z innych państw oraz tańszych kierunków takich jak Ukraina, Rosja, czy chociażby Indie. Inną nadzieję, na pozyskiwanie technologii z Polski jest obszar digitalizacji gospodarki Kataru, jednak i w tym obszarze istnieje spora konkurencje. Wskazane jest, aby Polska odchodziła już od eksportu opartego na plonach rolnych oraz półproduktach ze względu na ich niską stopę zysku, ku gospodarce wysokich technologii. Więcej na temat potencjału polskiej gospodarki pisaliśmy w: Konsensus Warszawski – nowy model wzrostu dla Polski i Europy