EuropaGospodarkaHistoria

Colbertyzm, czyli protekcjonizm, który zbudował potęgę gospodarczą Francji

Francja jest jednym z najbogatszych państw świata, jej sukces ma korzenie w reformach i inwestycjach Jeana-Baptiste’a Colberta, Generalnego Kontrolera Finansów w okresie rządów Ludwika XIV. Wprowadzenie nowoczesnego systemu podatkowego, standaryzacji produkcji czy wysokich taryf celnych na import było kluczowe dla rozwoju Francji w następnych wiekach. Colbertyzm przekształcił wyniszczony wojnami domowymi kraj w gospodarcze mocarstwo rywalizujące o miano najsilniejszej gospodarki świata. 

  • Colbertyzm stanowi jeden z fundamentów budowy francuskiego przemysłu i polityki mocarstwowej Francji w nowożytności
  • Colbert to prekursor ekonomii skali, doceniający standaryzacji produkcji i tego, że znaczenie ma jakie towary może dostarczyć krajowa gospodarka 
  • Colbertyzm ożył we Francji po II wojnie światowej na bazie dominacji modelu Dirigisme i uwagi decydentów na możliwość rozwoju technologicznego

Jak Colbert zbudował potęgę Francji

W 1670 r. Colbert wygłosił swoje najważniejsze oświadczenie polityczne, które doskonale nakreśliło cele jego reform i metody, jakich używa do ich realizacji. Colbertyzm zakłada, że celem polityki gospodarczej jest zwiększanie produkcji krajowej, wzmacnianie transportu wewnętrznego, rozwój handlu morskiego i zachęcanie bezrobotnych do pracy. Budżet państwa musi być budowany na solidnych podstawach, a dochody budżetowe, muszą stale rosnąć, dzięki poprawiającej się wydajności gospodarki krajowej.

Zobacz też: Jak w starożytnym Rzymie rodziło się poddaństwo

Założeniem colbertyzmu jest kontrola scentralizowanego państwa nad gospodarką i wspieranie równomiernego poziomu bogactwa w całej Francji. Z kolei możliwe przyszłe obniżki podatków będą wdrażane dzięki napływowi do Francji pieniądza zza granicy, dzięki nadwyżkom handlowym, a polityka państwa ma redukować jego odpływ.

Colbertyzm wspierał rozwój przemysłu

Francja w XVII wieku dokonała znacznego postępu w rozwoju przemysłu, Colbert poświecił wiele uwagi, aby zwiększyć znaczenie produkcji wysokiej jakości towarów, które mogłyby konkurować z produktami zagranicznymi, a także rozbudowywał flotę handlową w celu ich transportu. Starał się zachęcić zagranicznych wykwalifikowanych rzemieślników i robotników do zatrudnienia się we Francji. Wprowadził standaryzacje jakości produktów i kary za ich łamanie. Colbert miał na uwadze znaczenie standaryzacji produkcji. Standaryzacja mogła ograniczyć import komponentów, które nie są produkowane we Francji, a rozbudowa infrastruktury była kluczowa we współpracy między regionami Francji, a także w tym, aby wspomagać logistycznie eksport.

Zobacz też: Dlaczego darmowe obiady w szkołach to inwestycja w przyszłość?

Colbert dotował i wspierał kapitałem zakładanie nowych spółek, których celem była produkcja dóbr przemysłowych, statków i uzbrojenia. To również on jako pierwszy zrozumiał możliwość eksportu francuskiej kultury. Colbertyzm sponsorował artystów, promował francuskie towary luksusowe i język za granicą. Starając się z francuskiej kultury uczynić kulturę uniwersalną, co się w dużym stopniu udało. Elity europejskie traktowały francuski jako język elitarny przez następne stulecia, a francuskie towary luksusowe do dziś mają bardzo silną pozycję.

Protekcjonizm Colberta

Francja do czasów Colberta cierpiała na zaszłości średniowiecza, takie jak cła wewnętrzne. Towar wyprodukowany w Paryżu był kilkukrotnie opodatkowany celnie, zanim dotarł do portu w Marsylii. W oczywisty sposób to radykalnie obniżało możliwość eksportu. Dlatego w ciągu kilku lat cła wewnętrzne zostały wyeliminowane, a ich miejsce zajął rozbudowany system ceł, monopoli i licencji na handel zagraniczny. Celem colbertyzmu było, aby import był jak najniższy. Jedyny import, jaki Colbert dopuszczał bez zaporowych ceł i innych ograniczeń to surowce oraz żywność. Chodziło o wytworzenie sytuacji, w której Francja importuje surowce, w celu ich przetworzenia i eksportu towarów o wyższej rentowności. Pilnując, czy wszystkie dostępne zasoby w kraju były wykorzystane.

Zobacz też: Wielka Brytania wstała z kolan, aby zaraz przyklęknąć

Import żywności był dopuszczalny jako środek obniżenia kosztów życia pracowników. Wywołało to oczywiście opór arystokracji, czyli warstwy, która ciągle posiadała znaczące majątki ziemskie. Traciła ona na niższej cenie żywności. Jednak colbertyzm to była też oznaka zmian społecznych. Nacisk na rozwój przemysłu otwierał możliwość kariery i bogactwa dla coraz szerszych warstw mieszczaństwa. Wpływy arystokracji stale malały mi.n. z tego powodu aż do Wielkiej Rewolucji Francuskiej z 1789 r.

Colbertyzm wysokich technologii

Niektóre idee colbertyzmu ożyły po drugiej wojnie światowej. Szczególnie we Francji, która wdrażała dużo mechanizmów gospodarki centralnie planowanej, w ramach Dirigisme. Nastąpiło dzięki temu tzw. wspaniałe 30-lecie, czyli okres 1945-1975, gdy Francja doświadczyła długotrwałego boomu gospodarczego i demograficznego. Colbertyzm wysokich technologii charakteryzował się kilkoma kluczowymi cechami.

Pierwszą był agresywny protekcjonizm, mający przekierować popyt do przedsiębiorstw krajowych. Drugą wspieranie przez państwo wysiłków badawczych firm i kreowanie własnych projektów. Trzecią tworzenie czempionów narodowych, czyli dużych prywatnych firm cechujących się wysoką innowacyjnością. Czwartą zapewnienie autonomii technologicznej i niezależność od zagranicy, w tym aspekcie. Odwołanie do colbertyzmu to również ponowna stymulacja francuskiej kultury, aby ograniczyć dominacje Anglosasów w okresie powojennym i promować krajową gospodarkę.

 

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Sergiusz Popowski

Ekonomista i historyk, który swoje zainteresowanie skupia na historii gospodarczej, ekonomii instytucjonalnej i makroekonomii

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker