Gospodarka RPA w coraz gorszej sytuacji. Rząd obniża prognozy wzrostu PKB

Mimo wzmożonych działań rządzącej koalicji rządowej w RPA, mających na celu ściągnięcie zagranicznych inwestorów sytuacja się pogarsza. Niedawno Minister Finansów obniżył prognozy wzrostu PKB z 1,3% do 1,1%. Jest to oznaką utrzymujących się problemów, jakie ma gospodarka RPA po poprzedniej dekadzie. Prezydent Cyril Ramaphosa zapowiadał, że stabilizacja polityczna umożliwi wzrost PKB na poziomie przynajmniej 3% po dekadzie wzrostu średnio poniżej 1%.
- RPA jest krajem z jednymi z najwyższych poziomów nierówności na całym świecie.
- Gospodarka RPA zmaga się z wysokim poziomem bezrobocia zwłaszcza wśród młodych.
- Afrykański Narodowy Kongres pierwszy raz przegrał wybory od 1993 r.
Gospodarka RPA zmaga się z wysokim bezrobociem i nierównościami
Republika Południowej Afryki to najbardziej uprzemysłowiona gospodarka w Afryce, mająca silną bazę surowcową i korzystne położenie handlowe. W czasie rządów Partii Narodowej utrzymującej system Apartheidu kraj był zdolny do nawet 9% wzrostu gospodarczego w latach 1950-1960. Sankcje i zapóźnienie technologiczne spowodowały długotrwały kryzys i wzrost napięć etnicznych, nawet po zniesieniu systemu segregacji rasowej. Kraj zmaga się od reform lat 90. z ciągle wysokim poziomem nierówności społecznych, wskaźnik Ginniego wynosi w RPA nawet 61,8 punktów. Jest to jeden z najwyższych poziomów na świecie. Wysoki poziom korupcji odstrasza inwestorów zagranicznych i wspiera silny klientelizm w ramach podziałów plemiennych.
Zobacz też: Aktywny rodzic pobudził rynek pracy
RPA od zniesienia Apartheidu zmaga się z problemem wytworzenia własnej tożsamości, przed upadkiem tego systemu jedynym co spajało większość populacji, była niechęć do rządów białych. Po upadku systemu politycznego gwarantującego władze Partii Narodowej reprezentującej stary system powróciły dawne spory między grupami etnicznymi. Do problemów endemicznych RPA trzeba dodać gigantyczne bezrobocie. Poziom bezrobocia wynosi w RPA nawet 33%, a wśród osób młodych nawet 60%.
Ostrożność inwestorów stanowi barierę rozwojową
Południowoafrykańska koalicja rządowa składająca się z 10 partii została utworzona po tym, jak Afrykański Kongres Narodowy pierwszy lat od upadku Apartheidu utracił większość. Odzwierciedla to niezadowolenie ludności, z wyników gospodarczych i rosnącego bezrobocia. Koalicja 10 partii, w skład której wchodzi tradycyjny prorynkowy rywal kongresu narodowego, Demokratyczny Sojusz, napotkała kilka problemów politycznych, ale okazała się zaskakująco stabilna. Wzbudziło to poprawę nastrojów biznesu, zwłaszcza że nowa koalicja wydaje się dużo lepszym partnerem do negocjacji dla przedsiębiorców niż Afrykański Kongres Narodowy.
Zobacz też: Ile zarabia prezydent Polski? Zarobki nie są takie małe
Bardziej pozytywny nastrój sektora prywatnego doprowadził do poprawy indeksu All Share Index giełdy papierów wartościowych w Johannesburgu. Wzrósł on o 13,1 proc. od czasu wyborów. W tym czasie rand (waluta RPA) umocnił swój kurs do dolara. Kenny Fihla, zastępca dyrektora naczelnego Standard Bank, największego banku w RPA stwierdził, iż od wyborów poprawiła się sytuacja energetyczna kraju z powodu działań koalicji i poprawa wydolności portów. Skomentował to jako wyraźny sukces. Pierwszy raz przedstawiciele RPA nie musieli tłumaczyć się z kolejnych problemów z brakiem prądu i niedostatecznej przepustowości infrastruktury.
Coraz więcej wskazuje, że RPA odnotuje wzrost PKB pod wpływem działań obecnej koalicji dopiero za 2-3 lata. Jeśli koalicja utrzyma swoją wewnętrzną spójność i będzie kontynuować obecny kurs polityki gospodarczej.
Kluczem do rozwoju jest edukacja
Republika Południowej Afryki zmaga się z problemem słabo wykształconej populacji. W następstwie produktywność RPA jest stosunkowo niska, na tle przykładowo Botswany. Bezsprzecznie obecnie niskie i nieefektywne inwestycje publiczne, nie są zdolne to zwiększenia produktywności. Z drugiej strony gospodarka RPA nie jest zdolna do wytworzenia miejsc pracy dla większości osób z wyższym czy nawet średnim wykształceniem poniżej 30. roku życia. Obecny rząd oczywiście próbuje temu zaradzić, dofinansowując projekty infrastrukturalne czy kształcenie zawodowe. OECD w swoim raporcie wskazało na nieefektywny system finansowania publicznej edukacji.
Zobacz też: Chiński Shein otworzył sklep w RPA i już wywołał kontrowersje
OECD konkludując, swoją analizę wskazało, że RPA ma zdecydowanie zbyt wysoki podatek od osób prawnych. Stawka wynosi aż 28%, jednocześnie to jedna z najwyższych stawek CIT w całej Afryce. Dobrze to ilustruje złożoność chaosu w polityce gospodarczej ostatnich lat. Podczas gdy RPA ma dość wysoki podatek CIT, to opodatkowanie osób fizycznych jest dość niskie. W konsekwencji poziom podatków w RPA jako udział PKB wynosi 26%. Porównując RPA do krajów, z podobnym poziomem PKB per capita, 26% jest wynikiem poniżej średniej. Nakłady na edukacje są również niskie, zwłaszcza jak na kraj z tak wysokim przyrostem naturalnym. Podsumowując, Republika Południowej Afryki będzie potrzebowała jeszcze wielu lat prowadzenia stabilnej i dobrej polityki gospodarczej, wysokich inwestycji zagranicznych i rozwoju krajowych firm, aby mogła uciec jak Botswana z afrykańskiej pułapki.