Polska nie jest krajem równych szans, ale zadowolenie z życia rośnie!
Pomimo negatywnych opinii Polaków odnośnie równości, zadowolenie z życia w Polsce na ogół wzrasta.

Najnowsze badanie CBOS z grudnia 2024 roku dostarcza ciekawych wniosków na temat satysfakcji z życia. Porusza ono różne wymiary nierówności społecznych i to, w jaki sposób reflektują one na ogólną satysfakcję Polaków. Zadowolenie z życia w Polsce to temat, któremu warto przyjrzeć się przy każdej możliwej okazji, w celu zrozumienia czynników, jakie na nie wpływają. To właśnie postaramy się omówić.
- 76% badanych przez CBOS, wskazało, że Polska nie jest krajem równych szans.
- Mimo świadomości istnienia nierówności społecznych aż 81% respondentów deklaruje satysfakcję z życia.
- W badaniach Eurobarometru jeszcze większy odsetek, bo aż 93% Polaków, deklaruje zadowolenie z życia.
- Dane Eurostatu również wskazują na wysoki poziom spełnienia mieszkańców Polski. Ocenili oni bowiem średnią satysfakcję z życia na 7,6/10 punktów.
Polska krajem nierównych szans
Aż 69% ankietowanych stwierdziło, że w Polsce nie wszyscy są równi wobec prawa. Jeszcze większy odsetek, bo aż 76%, wskazał, że Polska nie jest krajem równych szans. Z kolei 66% respondentów uznało, że państwo nie gwarantuje odpowiedniego poziomu życia mieszkańcom. W porównaniu do poprzednich edycji badania, zadowolenie z życia w Polsce w tym zakresie uległo zmniejszeniu. Wówczas bowiem więcej Polaków twierdziło, że istnieje równość w dwóch z trzech wspomnianych wymiarów. Poprawił się jedynie wynik dotyczący gwarancji przyzwoitego poziomu życia (w 2017 roku był niższy o 5%).
Choć Polacy nadal dostrzegają duże rozbieżności między bogatymi a biednymi, odsetek osób uznających te różnice za znaczące cały czas ulega zmniejszeniu. W 2024 roku za taki właśnie uznało go 75% badanych. Jest to spadek o 11 punktów procentowych w stosunku do 2017 roku i o 16 punktów procentowych w porównaniu do 2010 roku. Podobne tendencje dotyczą opinii na temat wysokości zarobków i roli państwa w ich wyrównywaniu.
Mimo wszystko zadowolenie z życia w Polsce wzrasta!
Pomimo negatywnych opinii dotyczących równości społecznej, zadowolenie z życia w Polsce na ogół wzrasta. Wśród badanych przez CBOS aż 81% deklaruje satysfakcję z codziennego funkcjonowania, co stanowi wzrost o 4 punkty procentowe. Polacy czerpią swoją satysfakcję z innych miejsc, rekompensując aspekty, które im nie odpowiadają. Wpływ na zadowolenie z życia w Polsce mają głównie takie czynniki jak rodzina i przyjaciele. Dodatkowo, osiągnięty w tym roku wynik 81% jest najwyższy od czterech lat.
Polacy najczęściej zadowoleni są ze swojego miejsca zamieszkania (87%), relacji towarzyskich (84%) oraz dzieci (74%). Za czynnik, który przynosi satysfakcję w najmniejszym stopniu uznano dochody i sytuację finansową (38%).
Zobacz także: Zaangażowanie Polaków w wolontariat jest dramatycznie niskie!
Dla porównania warto wspomnieć o innych badaniach, które poruszają podobną tematykę. Ostatnia edycja badania Eurobarometru, o której wspominaliśmy niedawno na łamach OG również zajęła się tym, jak wygląda zadowolenie z życia w Polsce i innych państwach UE.
W 2004 roku zadowolenie z życia deklarowało zaledwie 68% mieszkańców Polski. Od tamtej pory odsetek ten gwałtownie wzrastał — w 2014 roku wynosił już 86%. Z kolei od 2022 roku utrzymuje się na poziomie powyżej 90%. W ostatniej edycji badania Eurobarometru wyniósł on aż 93% – opisywaliśmy w artykule.
Dane Eurostatu dotyczące satysfakcji z życia u Polaków w latach 2013-2023 również przedstawiają ciekawy obraz. Zgodnie z nimi, zadowolenie z życia w Polsce w tym przedziale utrzymuje się na podobnym poziomie. Polacy w 2023 roku ocenili bowiem średnią satysfakcję z życia na 7,6 punktu w skali od 0 (bardzo niezadowolony) do 10 (bardzo zadowolony), co stanowi niewielki spadek w porównaniu z rokiem poprzednim. Jest to jednak dosyć wysoki wynik.
Akceptacja nierówności a zadowolenie z życia w Polsce
Analiza literatury przeprowadzona przez ekspertów Polskiego Instytutu Ekonomicznego ukazuje szerszą perspektywę przyczyn sytuacji w Polsce. Specjaliści podkreślają bowiem, że opinie na temat nierówności wynikających z osobistego wysiłku i zdolności są łatwiej akceptowane (jest to podejście merytokratyczne). Z kolei te, które są dziełem przypadku lub dziedziczenia budzą większy sprzeciw społeczeństwa.
Zobacz także: Polacy też potrafią! Firma z Kujaw podbija intermodal na Ukrainie
W krajach OECD ludzie są mniej skłonni akceptować nierówności spowodowane szczęściem, podczas gdy w mniej rozwiniętych państwach przypadkowe awanse społeczne są częstsze i szerzej akceptowane. Tolerancja dla nierówności może mieć zatem również wymiar kulturowy.
Dodatkowo, wyróżnia się trzy postawy dotyczące tolerancji dla nierówności: egalitarną, libertariańską oraz merytokratyczną. Na to, jaką z nich obiera dany członek społeczności wpływają różne czynniki. Dla przykładu, osoby o niższych dochodach zazwyczaj obierają egalitarną postawę. Z kolei ci, którzy dzięki własnym doświadczeniom, edukacji czy pracy odnieśli sukces skłaniają się ku merytokratycznej perspektywie.
Pomimo poczucia nierówności, zadowolenie z życia w Polsce utrzymuje się na wysokim poziomie i stopniowo rośnie. Respondenci nadal wskazują na brak równych szans i nieadekwatną politykę państwa w tym zakresie, ale równocześnie odnajdują satysfakcję w relacjach rodzinnych i towarzyskich.