Stulatkowie w Polsce są coraz liczniejsi. Wkrótce możemy stanąć obok najdłużej żyjących nacji na świecie

Zmiany demograficzne i starzenie się społeczeństwa coraz mocniej oddziałują na liczebność poszczególnych grup wiekowych. Toteż stulatkowie w Polsce są coraz liczniejszą grupą wiekową. W liczbie stulatków dominują kobiety, które znacznie częściej osiągają tak wysoki wiek. Co ważne osobom, które ukończyły sto lat, przysługuje także świadczenie honorowe od państwa.

• Od 1 marca 2025 roku po raz pierwszy zwaloryzowano świadczenie honorowe dla osób, które ukończyły 100 lat. Obecnie wynosi ono 6589,67 PLN brutto miesięcznie.
• Polska przeznacza na bieżące potrzeby zdrowotne zaledwie 4,4 proc. PKB, a na opiekę długoterminową 0,5 proc. PKB.
• Prawdopodobieństwo dożycia 100 lat systematycznie rośnie. W 2023 roku na 100 tys. noworodków 2364 dziewczynki i 836 chłopców miało szansę osiągnąć ten wiek.
• Japończycy są jedną z najdłużej żyjących nacji – średnia długość życia wynosi tam 81,1 lat dla mężczyzn i 87,5 lat dla kobiet.

Waloryzacja świadczenia honorowego dla stulatków

Od 1 marca 2025 roku po raz pierwszy zwaloryzowano świadczenie honorowe dla osób, które ukończyły 100 lat. Obecnie wynosi ono 6589,67 PLN brutto miesięcznie. Podstawą do jego wypłaty jest ustawa o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat, która weszła w życie 1 stycznia 2025 roku, wprowadzając jasne reguły jego przyznawania. Od tego momentu świadczenie podlega corocznej waloryzacji na takich samych zasadach jak emerytury i renty. Wcześniej było ono przyznawane w drodze decyzji Prezesa Rady Ministrów z 1972 roku jako „świadczenie w drodze wyjątku”.

Stulatkowie w Polsce zwiększają swoją liczebność

Jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny, z roku na rok w Polsce przybywa osób, które dożywają 100 lat. Na koniec 2023 roku liczba stulatków wynosiła 7387 osób, co stanowiło 0,02 proc. populacji. Prognozy wskazują, że do 2060 roku liczba ta wzrośnie do 69 876 osób, co będzie stanowić 0,23 proc. ogółu ludności. To element szerszego trendu demograficznego związanego ze starzeniem się społeczeństwa. W 2023 roku osoby w wieku 65 lat i więcej stanowiły 20,1 proc. populacji, a do 2060 roku ich odsetek wzrośnie do 32,6 proc.

Prawdopodobieństwo dożycia 100 lat systematycznie rośnie. W 2023 roku na 100 tys. noworodków 2364 dziewczynki i 836 chłopców miało szansę osiągnąć ten wiek. Dla porównania, w 1990 roku dotyczyło to zaledwie 306 dziewczynek i 64 chłopców. Wzrasta również przeciętne dalsze trwanie życia dla stulatków, które obecnie wynosi 2,3 roku (w 1990 roku było to 1,6 roku).

Stulatkowie w Polsce to w większości kobiety

W Polsce kobiety żyją znacznie dłużej niż mężczyźni, a zjawisko to przekłada się na liczbę stulatków. W 2023 roku kobiety stanowiły aż 76 proc. osób w wieku 100 lat i więcej. Zjawisko to odzwierciedla długofalowy trend feminizacji starości. W 1990 roku kobiety żyły średnio o 9 lat dłużej od mężczyzn (75,2 lata wobec 66,2 lat), a obecnie różnica ta zmniejszyła się do 7,3 roku (82 lata wobec 74,7 lat).

Zobacz także: Japońska gospodarka na chińskich barkach? Studenci z Chin migrują do Kraju Kwitnącej Wiśni

Mimo poprawy Polska wciąż znajduje się w grupie krajów UE z największą różnicą w oczekiwanej długości życia między płciami, ustępując jedynie państwom bałtyckim i Rumunii. Podobna różnica dotyczy oczekiwanej długości życia w zdrowiu. W Polsce wynosi ona 64,1 roku dla kobiet (przy średniej unijnej 62,8 roku) oraz 60,8 roku dla mężczyzn (przy średniej UE 62,4 roku).

Koszty starzenia się społeczeństwa

Starzenie się społeczeństwa niesie za sobą rosnące koszty dla budżetu państwa. Największy udział w tych wydatkach mają emerytury, których koszty mogą wzrosnąć z 10,2 proc. PKB w 2022 roku do 10,6 proc. w 2060 roku. Prognozy wskazują, że liczba emerytów zwiększy się o 2,9 mln, podczas gdy liczba płatników składek spadnie o 4,7 mln.

Zobacz także: LOT miał dostać dwa Dreamlinery. Maszyny trafiły do Niemiec

Obecnie Polska przeznacza na bieżące potrzeby zdrowotne zaledwie 4,4 proc. PKB, a na opiekę długoterminową 0,5 proc. PKB. To znacznie mniej niż średnia unijna, która wynosi 6,9 proc. PKB dla wydatków zdrowotnych i 1,8 proc. PKB dla opieki długoterminowej. Niedofinansowanie tego sektora może wpłynąć na aktywność zawodową rodzinnych opiekunów osób starszych, zwłaszcza kobiet. Aby Polska zrównała się z poziomem unijnym, wydatki na bieżące potrzeby zdrowotne musiałyby wzrosnąć do 6,6 proc. PKB, a na opiekę długoterminową do 3,1 proc. PKB.

Sytuacja w Japonii (2020)

Jak wynika z artykułu Obserwatora Gospodarczego pod tytułem „W Japonii mieszka już 80 tys. stulatków i zanosi się na więcej„. Podobny trend starzenia się społeczeństwa obserwuje się w Japonii. Po raz pierwszy w historii liczba stulatków w tym kraju przekroczyła 80 tys. Aż 88,2 proc. z nich stanowią kobiety, których liczba wzrosła o 8165, osiągając 70 975. Liczba stuletnich mężczyzn zwiększyła się o 1011, osiągając 9475.

Japonia to jedno z najszybciej starzejących się społeczeństw na świecie. W 1963 roku, gdy rozpoczęto prowadzenie statystyk, w kraju żyło zaledwie 153 stulatków. W 1981 roku liczba ta przekroczyła 1000, a w 1998 roku 10 000. Japończycy są także jedną z najdłużej żyjących nacji – średnia długość życia wynosi tam 81,1 lat dla mężczyzn i 87,5 lat dla kobiet.