Na badania i rozwój wydajemy tyle co na 500+. To za mało
Wydatki na badania i rozwój prowadzą do postępu technologicznego, a co za tym idzie - rozwoju gospodarczego. Ile na ten wydaje Polska?
Wydatki na badania i rozwój ponownie wzrosły. Wydajemy na ten cel coraz większą część PKB. Wzrost napędza sektor firm. Te zatrudniają w Polsce blisko 3 na 5 pracowników personelu wewnętrznego B + R (badania i rozwój). Rośnie także wartość ekwiwalentu pełnego czasu pracy. Niestety na tle innych państw Unii Europejskiej nadal wypadamy blado.
- W 2022 roku na badania i rozwój wydaliśmy 44,7 mld PLN. To mniej więcej tyle, co rocznie wydatkujemy na wypłatę świadczenia 500 plus.
- Jeszcze w 2017 roku wydatki B+R wyniosły 20,6 mld PLN, czyli 1,04% PKB Polski. W ciągu zaledwie 5 lat wydatki na B+R wzrosły zatem o ponad 100% w wartościach nominalnych oraz o 0,42 p.p. PKB, czyli o niemal 40%.
- Pomimo tak dynamicznego wzrostu daleko nam jednak do unijnych liderów. W czterech krajach UE wydano na ten cel w 2021 roku ponad 3% PKB.
- W 2022 roku na 44,7 mld PLN wydanych w całej Polsce, aż 29,5 mld PLN wydano w sektorze przedsiębiorstw. To także ich wzrost w ostatnich latach napędzał wzrost całości wydatków w Polsce.
Wydatki na badania i rozwój w 2022 roku
Główny Urząd Statystyczny opublikował nowe szacunki dotyczące wydatków na badania i rozwój w polskiej gospodarce. Wynika z nich, że w 2022 roku odnotowaliśmy wzrost, co samo w sobie jest dobrą informacją. Niestety wzrost ten był stosunkowo niewielki i wyniósł 0,03 p.p. PKB. W 2022 roku na badania i rozwój wydaliśmy 44,7 mld PLN. To mniej więcej tyle, co rocznie wydatkujemy na wypłatę świadczenia 500 plus.
W 2021 roku na badania i rozwój wydaliśmy 37,7 mld PLN. Wzrost był więc niemały, ale należy pamiętać, że wynika od w dużej mierze z dużego nominalnego wzrostu PKB, co z kolei było pokłosiem wysokiej inflacji. Nominalnie wydatki te wzrosły o 18,6%, ale z uwagi na wysoką zeszłoroczną inflację, realnie jest to jedynie kilka procent wzrostu. Widać to zresztą w niewielkim wzrośnie udziału tych wydatków w PKB Polski. W 2021 roku było to 1,43%, a w 2022 roku 1,46%.
Zobacz też: Wydatki rządowe na badania i rozwój? Jesteśmy na końcu UE z 69,4 EUR na osobę!
W perspektywie ostatnich 5 lat wzrost ten był zauważalny zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i względem wielkości gospodarki. Jeszcze w 2017 roku wydatki B+R wyniosły 20,6 mld PLN, czyli 1,04% PKB Polski. W ciągu zaledwie 5 lat wydatki na B+R wzrosły zatem o ponad 100% w wartościach nominalnych oraz o 0,42 p.p. PKB, czyli o niemal 40%.
Rośnie także liczba podmiotów w działalności B+R. W 2015 roku były to 4427 podmioty, a w 2017 wartość ta wzrosła do 5102 podmiotów. W 2022 roku zarejestrowano aż 7431 takich podmiotów, co oznacza wzrost o 45,6% w ciągu 5 lat. Omawiane dane przedstawia poniższa tabela.
Wydatki na badania i rozwój ciągną przedsiębiorstwa.
Największy udział w wydatkach na badania i rozwój ma sektor przedsiębiorstw. W 2022 roku na 44,7 mld PLN wydanych w całej Polsce, aż 29,5 mld PLN wydano w sektorze przedsiębiorstw. To także ich wzrost w ostatnich latach napędzał wzrost całości wydatków w Polsce. 14,3 mld PLN wydał sektor szkolnictwa wyższego. To o 1,2 mln więcej niż rok wcześniej. Sektor rządowy odpowiadał za 864 mln PLN wydatków, a prywatne instytucje niekomercyjne zainwestowały w B+R 87 mln PLN. Dane przedstawia poniższa tabela.
Daleko nam do unijnych liderów. Tam wydają najwięcej
Czy taki poziom wydatków jest wysoki? Względem Polski sprzed lat, możemy czuć dumę. Pomimo tak dynamicznego wzrostu daleko nam jednak do unijnych liderów. W 2021 roku wydatki na badania i rozwój wyniosły łącznie 2,27% PKB UE. To wynik gorszy niż w 2020 roku, kiedy było to 2,30%. Jak tłumaczą unijni statystycy, można to wytłumaczyć sporym spadkiem PKB w 2020 roku oraz jego odbiciem w 2021 roku. Najwyższą intensywność wydatków na badania i rozwój odnotowano w Belgii (3,43%). Drugie miejsce na liście zajęła Szwecja (3,40%). Kraj ten jest w czołówce od wielu lat, więc jego wysoka pozycja nie zaskakuje.
Więcej niż 3% PKB, wydają jeszcze dwa kraje członkowskie UE. Są to Niemcy (3,13%) oraz Austria (3,26%). Wydaje się, że tak wysokie wydatki to cecha państw germańskich, ponieważ niebędąca w UE (ale ujęta w danych Eurostatu) Szwajcaria na ten cel przeznaczyła 3,34% swojego PKB. Są jednak kraje, które to my zostawiamy w tyle.
Jakie państwa znalazły się po drugiej stronie zestawienia? Najmniej na badania i rozwój wydaje Rumunia. W 2021 roku było to zaledwie 0,47% PKB. Niewiele lepiej jest na Malcie, która wydała na ten cel 0,65% PKB. Mniej niż 1% PKB wydało łącznie sześć państw UE. Poza wspomnianymi dwoma jest to także: Łotwa (0,74%), Bułgaria (0,77%), Cypr (0,83%) i Słowacja (0,92%).
