Uniwersytety Trzeciego Wieku, czyli idea uczenia się przez całe życie!

Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) poświęcił część tygodnika gospodarczego na wyjaśnienie kwestii związanych z działaniem Uniwersytetów Trzeciego Wieku (UTW) w Polsce. Uniwersytety Trzeciego Wieku to ważne instytucje, ponieważ aktywizują seniorów i mogą potencjalnie ograniczyć negatywne konsekwencje starzenia się społeczeństwa. 

Jak wskazuje PIE, w roku akademickim 2021/2022 w Polsce funkcjonowało 522 ośrodków Uniwersytetów Trzeciego Wieku (UTW). Największa część UTW (37%) rozpoczęła działalność w latach 2006-2010, oraz 2011-2015 (31%), choć historia tych instytucji sięga 1975 roku. Niemniej, do 1995 r. istniało zaledwie 20 UTW.

Niestety UTW zmagają się z niedostatkiem szeroko pojętych zasobów edukacyjno-infrastrukturalnych. Jak czytamy w tygodniku PIE:

Własnego biura nie posiada 80 proc. Uniwersytetów Trzeciego Wieku, a pomieszczeń do zajęć czy prowadzenia wykładów ponad 81 proc.

Dlatego też, funkcjonowanie tychże uniwersytetów bazuje na porozumieniu o współpracy lub patronacie z uczelnią w takich segmentach jak wsparcie dydaktyczne (56%), naukowe (35%) czy udostępnienie sal i biur (28%).

UTW współpracują też z podmiotami zewnętrznymi, przede wszystkim samorządami (88 proc.) oraz instytucjami kultury (63 proc), a także organizacjami pozarządowymi (53 proc.). Znaczna część współpracuje również ze szkołami lub przedszkolami (42 proc.) lub innymi UTW (37 proc.) – dodają ekonomiści PIE

Jakie są źródła utrzymania Uniwersytetów Trzeciego Wieku? Są to głównie środki z opłat uiszczanych przez słuchaczy oraz dotacje od samorządów. Brak dostatecznych funduszy jest głównym czynnikiem utrudniającym działalność uniwersytetów. Aż 3/4 UTW zmaga się z trudnościami w prowadzeniu działalności, a niewystarczające środki finansowe (66%) i zbyt niskie dochody uczestników ograniczające możliwość wnoszenia przez nich opłat (49) to główne przyczyny.

Jak dużo osób uczęszcza na zajęcia w UTW?

W roku akademickim 2021/2022 słuchaczami UTW było 87 tys. osób. Wyraźną większość stanowiły kobiety (84 proc.). Słuchacze UTW są zwykle w wieku 60-79 lat (83 proc.). Prawie połowa z nich ma wykształcenie średnie (49 proc.), a 35 proc. – wyższe. Większość słuchaczy UTW to emeryci (89 proc.) – piszą analitycy PIE

Prowadzący zajęcia to głównie nauczyciele akademiccy (2,2 tys.), eksperci i specjaliści w danej dziedzinie (1,1 tys.) oraz lektorzy języków obcych (1,0 tys.). Najpopularniejsze bloki tematyczne to ekonomia (14%), kultura i sztuka (14%) oraz informatyka i komputery (12%).

W raporcie OG pt. System emerytalny w Polsce wymaga naprawy jedna z naszych proponowanych reform polegała na rozszerzeniu funkcjonalności Uniwersytetów Trzeciego Wieku (UTW), które w kooperacji z konwencjonalnymi uczelniami i wspierane funduszami samorządów, powinny kształcić osoby starsze – zwłaszcza w zakresie cyfryzacji. Obecny kształt funkcjonowania UTW jest oczywiście bardzo pożądany, jednak ma raczej na celu aktywizację społeczną, a nie zawodową. Jak czytamy w tygodniku gospodarczym PIE:

Głównymi celami działalności UTW są: stworzenie słuchaczom możliwości aktywnego spędzania czasu, kształcenie lub poszerzanie wiedzy słuchaczy oraz rozwijanie zainteresowań. Bardzo istotne w działalności UTW jest upowszechnianie zdrowego stylu życia i ułatwienie słuchaczom nawiązywania kontaktów towarzyskich.

Zobacz też: E-commerce w Europie nadal rośnie, ale słabiej niż przed pandemią

Co więcej, w zajęciach na UTW uczestniczą głównie osoby w wieku emerytalnym, które prawdopodobnie nie są zainteresowane powrotem na rynek pracy. Kluczowe jest zatem, aby osoby wciąż aktywne zawodowe (np. w wieku 50-59 lat) również uczestniczyły w zajęciach, szczególnie dotyczących cyfryzacji: nauka oprogramowań komputerowych, narzędzi technologicznych, platform online itd. Przyspieszyłoby to proces zwiększania kompetencji 4.0 wśród pracowników. Wymagałoby to jednak swego rodzaju otwarcia furtki przez pracodawców, np. wprowadzenie płatnych urlopów szkoleniowych.

Inflacja spada, bezrobocie w ryzach! Oczekiwania inflacyjne wyjaśniają ten kompromis