Dworzec Centralny: luksus nie na tamte czasy
Dziś mijają 44 lata od oddania do użytku jednego z bardziej rozpoznawalnych budynków Warszawy. Dokładnie 5 grudnia 1975 roku został otwarty Dworzec Centralny, znany dziś lepiej jako Warszawa Centralna, będący przykładem architektonicznego modernizmu w wykonaniu Arseniusza Romanowicza.
Dworzec centralny powstał w 1100 dni
Budowa Dworca Centralnego ruszyła w 1972 roku. Pierwotnie budynek miał powstawać dziesięć lat, jednak ostatecznie cały proces przyspieszono ze względów propagandowych i robotnikom nałożono termin 1100 dni. Budowa była prowadzona tak szybko ze względu na zapowiadaną wizytę w Warszawie Leonida Breżniewa – ówczesnego I sekretarza KPZR.
Konstrukcja Dworca Centralnego okazała się na tyle nowatorska, że zyskała uznanie w oczach wielu ówczesnych światowych architektów. Bryła budynku jak na tamte czasy była uważana za bardzo futurystyczną co sprawiło, że dobrze zniosła upływ czasu.
Zobacz także: Nowa Warszawa Zachodnia będzie kosztować blisko 2 mld złotych
Na dworcu powstały cztery perony, z czego każdy ma 400 metrów długości. Hala główna dworca wykonana jest ze stali i szkła, a dach stworzony jest aluminiowy. W budynku dworca od samego początku były bardzo innowacyjne rozwiązania jak na tamte czasy. Podróżni mogli skorzystać z automatycznie uchylanych drzwi, ruchomych schodów, klimatyzacji oraz wind na perony. Niestety z czasem wiele z nich przestało funkcjonować i stały się one tylko ozdobą.
Na całokształt dworca składały się elementy z całego świata. Blachy sprowadzone ze Szwajcarii, ruchome schody i chodniki z Francji, Belgii i USA, czy też elektroniczne zegary i fontanna z Włoch. Ponadto biały marmur użyty do wykończenia dworca przybywał m.in. z Kazachstanu, a czarny błyszczący granit ze Szwecji.
Ponad trzy dekady po wybudowaniu postanowiono go zmodernizować
Na początku XXI wieku pojawiły się plany zburzenia dworca i wybudowaniu na jego miejscu 30. piętrowego wieżowca, w którym dwa pierwsze piętra pełniłyby funkcję dworca. Z planów tych ostatecznie zrezygnowano ze względu na otrzymanie przez Polskę i Ukrainę organizacji Euro 2012. W związku z tym uznano, że najlepszym pomysłem będzie gruntowna renowacja. W 2015 roku ostatecznie wycofano się z pomysłu wyburzenia dworca.
Zobacz także: Tunel dalekobieżny w Łodzi – wybrano ofertę na prace projektowe
5 stycznia 2019 roku dworzec otrzymał imię Stanisława Moniuszki i od tamtego czasu jego oficjalna nazwa brzmi Dworzec Centralny im. Stanisława Moniuszki. Kilka miesięcy później – 25 lipca 2019 roku – budynek został wpisany do rejestru zabytków w wyniku czego jego wyburzenie stało się de facto niemożliwe.
Dworzec Centralny jest największym dworcem zarówno pod względem powierzchni obsługi pasażerskiej, jak i komercyjnej. Jest też szóstym pod względem obsługi pasażerów dworcem w Polsce. W 2017 roku przez Warszawę Centralną przewinęło się 15,1 mln podróżnych.
Wrocław Główny największym dworcem w Polsce. Tuż za nim Poznań Główny