Młodzi bez pracy i studiów? W Polsce to co ósmy młody dorosły

Czy nieuczący się młodzi bez pracy to częste zjawisko w Polsce? Jak wielu młodych w Polsce się uczy, a ilu pracuje? Ilu osobom udaje się łączyć pracę zarobkową z nauką oraz jak wypadamy na tle UE? To pytania, na które postanowiły odpowiedzieć ekonomistki Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

• O ile w ogóle populacji poziom bezrobocia jest bardzo niski, o tyle sytuacja wśród młodych jest zauważalnie gorsza. Młodzi bez pracy w Polsce? Mówimy o bezrobociu przekraczającym 10%.
• W 2022 roku w Polsce na uczelniach studiowało 39% młodych w wieku od 20 do 24 lat. Czy to dużo? Taki wynik daje nam ósmą lokatę w Unii Europejskiej.
• Ponad 1/3 młodych w wieku od 20 do 24 lat (36%) jedynie się uczy (pod uwagę brane jest kształcenie oraz szkolenie).
• Łącznie z sobą nauki i pracy nie jest zbyt popularne w Polsce. W innych krajach UE sytuacja jest inna. W Polsce 14% osób w wieku 20-24 lata jednocześnie uczy się i pracuje. Liderem jest Holandia. W tym kraju aż 54% osób w wieku 20-24 lata jednocześnie się uczy i zarabia.
• Osoby, które pracują, ale się nie uczą, stanowią w Polsce 37% młodych w wieku od 20 do 24 lat. To powyżej unijnej średniej, która wynosi 32%.
• Według danych systemu POL-on, w 2022 roku działały w Polsce 364 uczelnie. Studiowało na nich łącznie 1,2 mln osób.

Młodzi bez pracy — bezrobocie wśród młodych nadal dwucyfrowe

Bezrobocie w Polsce pozostaje na najniższych historycznych poziomach. Bez pracy pozostaje mniej niż 3% aktywnych zawodowo Polaków. To rewelacyjny wynik, nie tylko z historycznego punktu widzenia (niecałe dwie dekady temu co piąty Polak nie miał pracy), ale również w porównaniu do innych państw. W Unii Europejskiej równać z nami może się jedynie kilka państw (Malta, Czechy, Niemcy). Zajmujemy także bardzo wysoką pozycję na świecie. Porównywalne bezrobocie odnotowano w Korei i Japonii.

O ile w ogóle populacji poziom bezrobocia jest bardzo niski, o tyle sytuacja wśród młodych jest zauważalnie gorsza. Młodzi bez pracy w Polsce? Mówimy o bezrobociu przekraczającym 10%. Fakt, że stopa bezrobocia jest wyższa wśród młodych, nie jest żadnym zaskoczeniem, ponieważ jest tak we wszystkich krajach UE. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że pod względem bezrobocia wśród młodych zajmujemy w UE zauważalnie dalsze miejsce niż w przypadku tego wskaźnika w ogóle populacji.

Młodzi bez pracy to powszechne zjawisko? Jak wielu się uczy i pracuje?

Sytuacji młodych przyjrzały się dwie ekonomistki Polskiego Instytutu Ekonomicznego — Katarzyna Dębkowska oraz Anna Szymańska. W najnowszym tygodniku gospodarczym PIE sprawdziły, jak wielu młodych uczy się i pracuje. W 2022 roku w Polsce na uczelniach studiowało 39% młodych w wieku od 20 do 24 lat. Czy to dużo? Taki wynik daje nam ósmą lokatę w Unii Europejskiej.

Przeważają studentki. To właśnie kobiety częściej studiują na uczelniach. Informacja ta nie jest zaskoczeniem, ponieważ to kobiety od lat mogą pochwalić się lepszym wykształceniem. Jedynie w gronie profesorów nadal dominują mężczyźni. W 2022 roku kobiety stanowiły 58% wszystkich studentów. Udział ten jest na stabilnym poziomie od wielu lat.

Zobacz też: Bezrobocie niskie, ale wskaźnik zatrudnienia w Polsce nie zachwyca

To więcej niż wynosi unijna średnia. W UE kobiety stanowią przeciętnie 54% studentów. Najmniejszy odsetek kobiet na studiach odnotowano w Niemczech i Grecji. W obu przypadkach odsetek ten wyniósł 50%. Z kolei najwięcej studentek znajdziemy w Szwecji. Udział kobiet wśród studentów wynosi w Szwecji 61%, więc kobiety są studentkami o 50% częściej niż mężczyźni.

W Polsce wśród osób w wieku od 20 do 24 lat połowa uczestniczy w kształceniu formalnym lub pozaformalnym. Większość osób w tej grupie uczy się i nie pracuje, co wskazuje na to, że łączenie tych zajęć nie należy w Polsce do częstych. Ponad 1/3 młodych w wieku od 20 do 24 lat (36%) jedynie się uczy (pod uwagę brane jest kształcenie oraz szkolenie). To nieco więcej niż wynosi unijna średnia (33%).

Gdzie młodzi bez pracy, ale uczący się, są największą częścią? Najwyższy odsetek odnotowano w Luksemburgu. W tym położonym między Niemcami a Francją kraju, 52% młodych uczy się i nie pracuje. Drugie miejsce przypadło Belgii, gdzie odsetek ten wynosi 50%. W czołówce znajdziemy także Grecję (48%) oraz Słowację (47%). Jakie kraje znajdują się po drugiej stronie? Ostatnia uplasowały się: Holandia (16%) oraz Malta (18%).

Młodzi bez pracy i studiów? 14% młodych dorosłych nie pracuje i nie uczy się

Łącznie z sobą nauki i pracy nie jest zbyt popularne w Polsce. W innych krajach UE sytuacja jest inna. W Polsce 14% osób w wieku 20-24 lata jednocześnie uczy się i pracuje. To wynik odbiegający nie tylko od unijnych liderów, ale także średniej UE, która wynosi 22%.

Gdzie najwięcej młodych uczy się i pracuje jednocześnie? Liderem jest Holandia. Tam aż 54% osób w wieku 20-24 lata jednocześnie się uczy i zarabia. Drugie miejsce zajęła Dania, gdzie łączyć to udaje się 40% populacji. Wysoki odsetek odnotowano także w Niemczech i w Estonii, ponieważ w obu krajach było to 35%.

Zobacz też: Młodzież NEET w Polsce: 750 tys. młodych nie uczy się i nie pracuje

W Polsce sytuacja nie jest najlepsza, ale są także kraje, gdzie jest znacznie gorzej. Na Węgrzech to jedynie 9%. W Bułgarii uczy się i pracuje 8% młodych. Jeszcze gorzej jest w Grecji, Włoszech i Chorwacji, gdzie odsetek wynosi zaledwie 7%. Najmniej, bo jedynie 5% młodych uczy się i pracuje w Rumunii.

Osoby, które pracują, ale się nie uczą, stanowią w Polsce 37% młodych w wieku od 20 do 24 lat. To powyżej unijnej średniej, która wynosi 32%. Osiem państw UE ma odsetek wyższy od Polski. Na Malcie pracuje i nie uczy się aż 55% młodych. W Austrii to 43%, a na Cyprze 41% młodych.

Zobacz też: Ubóstwo wśród dzieci w Polsce niższe niż w Niemczech i Szwecji

A młodzi bez pracy, którzy się nie uczą? Ci stanowią w Polsce 13% młodych w omawianym przedziale wiekowym. To poziom zbliżony do unijnej średniej. Najmniej takich osób było w Holandii, gdzie odsetek ten wyniósł zaledwie 4%.

Oznacza to, że jedynie 1 na 25 młodych w Holandii nie uczy się i nie pracuje. W Polsce to, co 8 osoba w wieku od 20 do 24 lat. W Słowenii odsetek ten wynosi 7%. Taki sam poziom odnotowano w Szwecji. Po drugiej stronie znajdują się Włochy (22%) oraz Rumunia (24%). Z uwagi na kiepską aktywizację zawodową młodych Rumunów, można śmiało powiedzieć, że sytuacja młodych w tym kraju jest zdecydowanie najgorsza.

Ile jest uczelni w Polsce?

Ekspertki PIE przyjrzały się także liczbie uczelni wyższych w Polsce. Według danych systemu POL-on, w 2022 roku działały w Polsce 364 uczelnie. Studiowało na nich łącznie 1,2 mln osób. W ciągu 10 lat liczba uczelni w Polsce spadła o 22%. W 2012 roku było w Polsce 465 takich podmiotów. Zmiany dotyczyły głównie uczelni niepublicznych, ponieważ w 2012 roku było ich jeszcze 315, a w 2022 roku ich liczba spadła do 216. Z kolei liczba uczelni publicznych pozostaje na podobnym poziomie. W ciągu 10 lat spadła ona o dwie placówki — ze 133 do 131.

Należy jednak zauważyć, że pomimo tak dużego spadku, podmioty niepubliczne nadal dominują liczebnie nad uczelniami publicznymi — zauważają ekspertki. W 2022 roku stanowiły one blisko 60% wszystkich uczelni. Jednocześnie Polska ma jeden z najniższych udziałów studentów uczelni publicznych, ponieważ w 2022 roku stanowili oni 68% wszystkich studentów.

W Unii Europejskiej jedynie cztery kraje mają niższy wynik. W Finlandii studenci uczelni publicznych stanowili połowę wszystkich studentów w kraju (52%). Jeszcze mniejszy odsetek odnotowano w Belgii, gdzie było to 42% studentów. Drugi najniższy wynik odnotowano na Cyprze, gdzie 73% studentów uczy się na uczelniach niepublicznych, więc udział studentów publicznych uczelni wynosi zaledwie 27%. Najmniej studentów uczelni publicznych jest na Łotwie. Zaledwie 8% studentów uczy się tam na uczelniach publicznych. Dla porównania, średnia unijna wynosi 79%.

Ilu Polaków nie pracuje i nie szuka pracy? Jak wypadamy na tle Europy?