Wzrost znaczenia mieszkalnictwa wspólnotowego w USA sposobem na uregulowanie rynku nieruchomości
Po pandemii społeczne modele mieszkaniowe w USA stają się coraz popularniejsze. Mieszkalnictwo wspólnotowe ma umożliwić regulowanie rynku w skali lokalnej.
Mieszkalnictwo wspólnotowe zyskało na znaczeniu w trakcie pandemii
Mieszkalnictwo wspólnotowe wspierane kapitałem prywatnym i publicznym jest coraz częściej spotykanym modelem występującym w USA, szczególnie po okresie pandemii. Taki model ma zapewnić przystępność cenową domów z biegiem czasu, niezależnie od sytuacji na rynku nieruchomości czy struktury właścicielskiej.
Fundusze powiernicze ds. gruntów oddzielają wartość nieruchomości od wartości ziemi i ustalają limity cen. Fundusz ten zarządzany jest zazwyczaj bezpośrednio przez mieszkańców oraz członków społeczności. Przedstawiciele publiczni pozyskują środki finansowe od samorządów lokalnych, organizacji filantropijnych, osób fizycznych i banków na zakup wybranej nieruchomości. Fundusz powierniczy utrzymuje własność gruntu, właściciel płaci za koszt konstrukcji oraz nominalną opłatę za dzierżawę gruntu. Przed wystawieniem domu na sprzedaż fundusz powierniczy ustala limity cenowe, zwiększając jego dostępność dla kolejnego nabywcy.
Zobacz także: Gospodarka współdzielenia – chwilowa moda czy długofalowy trend?
Fundusze powiernicze na rynku nieruchomości w USA
Jak pokazują dane dotyczące rynku nieruchomości w Karolinie Północnej, fundusz powierniczy ustala średnio cenę na poziomie 142 000 USD, gdy na rynku cena ta wynosi średnio 256 000 USD.
Formy mieszkalnictwa społecznego takie jak komunalne fundusze powiernicze mają chronić przed nagłym wzrostem czynszu i podatków od nieruchomości. W praktyce ma to zapobiegać sytuacji, gdy rodzina o niskich dochodach otrzymuje od rządu środki na zakup domu poniżej ceny rynkowej. Gdy zaś po kilku latach decyduje się na sprzedaż domu, robi to po cenie rynkowej. Powiernictwo gruntowe sprawia, że przydzielona dotacja obejmuje daną nieruchomość w perspektywie długoterminowej, nawet po sprzedaży. Pierwotna dotacja obejmuje również kolejnych nabywców gruntu.
Zobacz także: Rekordowe zapotrzebowanie na magazyny utrzymuje się! Więcej w UE budują tylko Niemcy
Według danych Center for Community Land Trust Innovation w USA istnieje obecnie 277 wspólnotowych funduszy gruntowych. Pojawia się również tendencja tworzenia funduszy powierniczych przez rządy stanowe i lokalne, aby zapanować jak gwałtownym wzrostem cen (Więcej: Kryzys na rynku nieruchomości – przewidywanie na podstawie cykli). W Austin w Teksasie miasto zaczęło zarządzać własnymi funduszami powierniczymi. W Nowym Jorku rada miasta przeznaczyła 1,5 mln USD w 2021 roku na cel wspierania społecznych form mieszkalnictwa, w tym roku suma ta ma ulec podwojeniu. Podobne praktyki obserwuje się w Europie. Jak pisaliśmy kilka miesięcy temu, gwałtowny wzrost cen mieszkań w Berlinie skłonił zarząd miasta do interwencji na rynku (Więcej: Berlin wykupi tysiące mieszkań, by uczynić życie w stolicy tańszym).
Pojawiają się jednak obawy, że modele mieszkalnictwa wspólnotowego mogą destabilizować rynek nieruchomości. Nie do końca jest to uzasadniona wątpliwość, ponieważ istotną takiej grupy jest działanie na niewielką skalę. Funduszami powierniczymi zarządzają mieszkańcy danych osiedli, wykonując najczęściej dodatkową pracę, tak więc istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że grupy zaczną się rozrastać i dominować rynek w danym mieście. Jest to wyłącznie jedna z form regulowania rynku. Jak pokazują badania, formy wspólnotowe często skutecznie walczą z dyskryminacją, która często towarzyszy amerykańskim pożyczkodawcom.
