PIE: Stopy procentowe są skutecznym narzędziem w walce z inflacją
Natomiast wydatki rządowe mogą podsycać presję inflacyjną, w niewielki stopniu wpływając na wzrost PKB
Ekonomiści Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) dokonali bardzo ciekawej symulacji wpływu polityki fiskalnej i pieniężnej na PKB oraz inflację. Wynika z niej, że skuteczność restrykcyjnej polityki pieniężnej w walce z inflacją pozostaje w mocy. Co więcej, stopy procentowe mają silniejsze oddziaływanie w warunkach dużej zmienności cen.
- Skumulowana odpowiedź gospodarki na wydatki rządowe w warunkach półrocznych zmian cen może być o 40% słabsza w porównaniu do rocznych zmian cen. Natomiast reakcja inflacji jest silniejsza.
- Polityka monetarna jest bardziej skuteczna w walce z inflacją w warunkach częstszych zmian cen, ponieważ wówczas koniunktura szybciej reaguje na wzrost stóp procentowych.
- Z ostatniego raportu NBP nt. mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce wynika, że częstotliwość zmian cen przez polskie przedsiębiorstwa wzrosła.
- Stopy procentowe są skutecznym narzędziem do walki z inflacją, a w obecnych warunkach dużej zmienności cen, transmisja polityki pieniężnej jest szybsza, a dezinflacyjne efekty silniejsze.
Jak słusznie zauważają analitycy PIE, rekomendacje Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) w kontekście walki z inflacją koncentrują się przede wszystkim na restrykcyjnej polityce pieniężnej. Fundusz wskazuje również, że polityka fiskalna powinna pozostać co najmniej neutralna, aby nie osłabiać działań banków centralnych przez stymulowanie procesów inflacyjnych w gospodarce
W związku z powyższym ekonomiści PIE postanowili dokonać symulacji, aby sprawdzić jak inflacja oraz PKB reagują na zmiany w polityce fiskalnej i pieniężnej w zależności od skali częstości zmian cen w gospodarce.
Zobacz też: Polska jest odporna na amerykańskie ostrza! Restrykcyjna polityka monetarna w USA nam nie zagrozi
Poniższy wykres przedstawia reakcję gospodarki na wydatki rządowe w warunkach zmian cen co pół roku (linia niebieska) oraz co rok (linia szara). Polityka fiskalna silniej stymuluje wzrost gospodarczy, gdy dochodzi do rzadszych zmian cen. Natomiast wpływ na inflację jest większy w przypadku częstszych zmian cen. Z modelu opracowanego przez ekonomistów wynika, że skumulowana odpowiedź gospodarki w warunkach półrocznych zmian cen może być o 40% słabsza w porównaniu do rocznych zmian cen. Z kolei reakcja inflacji jest silniejsza. Jak czytamy w tygodniku PIE:
Dla przykładu, wzrost wydatków, który powiększał PKB o 0,7 pkt. proc., po zwiększeniu częstotliwości zmian cen podnosiłby wzrost gospodarczy tylko o 0,3 pkt. proc.
Z ostatniego raportu NBP nt. mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce wynika, że częstotliwość zmian cen przez polskie przedsiębiorstwa wzrosła. Jak czytamy:
Wyniki badań ankietowych NBP sugerują, że w 2022 r. odnotowano zmniejszenie sztywności cenowych – wyraźnie wzrosła bowiem (w porównaniu z 2017 r.) częstotliwość z jaką przedsiębiorstwa zmieniają ceny oferowanych produktów. Odpowiedzi przedsiębiorstw wskazują, że około 20% firm zmienia ceny przynajmniej raz w miesiącu, 35% – raz na kwartał lub pół roku, a kolejne 27% – co rok lub rzadziej. Na podstawie tych informacji skwantyfikowano miesięczną częstotliwość zmieniania cen produktów na poziomie około 35% (przy założeniu jedno przedsiębiorstwo – jedna cena), zarówno wśród mikrofirm, jak i przedsiębiorstw większych (z sektora małych i średnich przedsiębiorstw oraz dużych przedsiębiorstw). Oznacza to wyraźny wzrost częstotliwości dokonywania dostosowań cenowych względem 2017 r., kiedy analogiczny wskaźnik wyniósł 25% w przypadku małych, średnich i dużych podmiotów oraz 22% w przypadku mikrofirm.
Wyniki badań NBP nie powinny dziwić. Wysoka inflacja jest odzwierciedleniem częstszych zmian cenników przez przedsiębiorstwa. Jeżeli więc częstotliwość zmian cen wzrosła w ostatnich latach, a większość firm (55%) zmienia ceny co pół roku, to z szacunków PIE opartych na modelu neokeynesowskim wynika, że wpływ wydatków rządowych na inflację się zwiększył, podczas gdy wpływ na wzrost gospodarczy uległ osłabieniu.
Polityka monetarna jest bardziej skuteczna w walce z inflacją w warunkach częstszych zmian cen, ponieważ wówczas koniunktura szybciej reaguje na wzrost stóp procentowych. Jak wnioskują ekonomiści PIE:
Taki mechanizm sugeruje, że restrykcyjna polityka pieniężna jest najskuteczniejszą odpowiedzią na problem inflacji.
Zobacz też: Co się stanie, jeśli umowa zbożowa nie zostanie przedłużona?
Jeżeli wierzyć szacunkom modelu, stopy procentowe są skutecznym narzędziem do walki z inflacją, a w obecnych warunkach dużej zmienności cen, transmisja polityki pieniężnej jest szybsza, a dezinflacyjne efekty silniejsze. Jednocześnie ryzyko nadmierne proinflacyjnej polityki fiskalnej jest wyższe, ponieważ wydatki rządowe w większym stopniu oddziałują na inflację, podczas gdy pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy jest słabszy.
Stopy procentowe zrobiły swoje. Ich wzrost byłby błędem [RAPORT OG]
