EuropaKomentarze I Analizy

Wysoka inteligencja pomoże Ci zostać bogatym, ale nie bardzo bogatym [BADANIE]

Najbogatsi Szwedzi znacznie różnią pod względem zarobków, mimo tego, że wszystkich z nich charakteryzuje podobnie wysoka inteligencja

Jak wynika z badania naukowców Marca Keuschnigga, Arnouta van de Rijta oraz Thijsa Bola, w wypadku osób najlepiej zarabiających nie występuje relacja między poziomem inteligencji a wysokością zarobków. Okazało się, że osoby należące do grupy ok. 10 proc. najbogatszych Szwedów znacznie różnią się od siebie pod względem zarobków, mimo tego, że wszystkich z nich charakteryzuje równie wysoka inteligencja.

Czy ludzie, którzy osiągnęli niezwykły sukces, mają ponadprzeciętną inteligencję?

Czy ludziom, którzy osiągnęli sukces, udało się to dzięki ponadprzeciętnej inteligencji czy niezwykłym zdolnościom? No cóż, na ogół właśnie tak wnioskujemy. Z eksperymentów, na które powołują się badacze, wynika, że ludziom niezwykle łatwo idzie przypisywanie niezwykłych zdolności osobom mającym na kontach  wręcz niesamowite osiągnięcia. Co więcej, coś takiego nie zdarza się jedynie przeciętnemu Kowalskiemu, ale również ludziom na co dzień parających się nauką. Naukowcom, w tym wielu ekonomistom, często zdarza się tłumaczyć wyjątkowo udane kariery zawodowe danych osób ich inteligencją. Jednakże czy rzeczywiście tak jest? Czy faktycznie ludzie mający na swoich kontach niezwykłe osiągnięcia są tak błyskotliwi, jak się powszechnie uważa? 

Zobacz także: Praca u pracodawcy rodzica popłaca! Zarobki początkowe są większe aż o 19%

Obowiązkowa służba wojskowa, wysokie wynagrodzenia oraz prestiż

Postanowili to sprawdzić socjologowie Marc Keuschnigg, Arnout van de Rijt oraz Thijs Bol w swoim badaniu zatytułowanym: „The plateauing of cognitive ability among top earners”. W celu odpowiedzenia na interesujące nas pytanie przyjrzeli się szwedzkim mężczyznom. Ci ze względu na istniejącą w przeszłości w Szwecji powszechną oraz obowiązkową służbę wojskową w wieku 18-19 lat w latach 1971-1977 oraz 1980-1999 musieli przejść szereg testów. Przy czym, każdy poborowy był egzaminowany nie tylko pod względem zdolności fizycznych, ale również tych umysłowych. Musiał on napisać testy, które potem służył urzędnikom do oceny jego zdolności poznawczych na 9-stopniowej skali. Przy czym, co warto zaznaczyć, żadne wyniki nawet te najgorsze nie były w stanie uratować przed poborem. Z tego powodu, jak wskazują badacze, najprawdopodobniej poborowi nie mieli motywacji, aby na przykład celowo źle pisać testy. 

Następnie zaś badacze sprawdzili, jak poborowi poradzili sobie w przyszłości, a przede wszystkim czy osiągnęli oni sukces na rynku pracy. Naukowcy do ocenia osiągnięć Szwedów, postanowili wykorzystać dwie miary. Zbadali oni, ile średnio w przyszłości zarabiali oni ze swojej pracy oraz z jakim prestiżem społecznym przeciętnie wiązała się wykonywana przez nich praca*. Przy czym, płace odpowiednio skorygowali o inflację, a do oceniania prestiżu wykorzystali International Socio-Economic Index (ISEI) o 100-stopniowej skali, który to powszechnie stosuje się do oceniania statusu społecznego danych zawodów. Po zebraniu tych wszystkich danych oraz przeprowadzeniu odpowiednich wyliczeń socjologowie doszli do następujących wyników. 

Zobacz także: W Szwecji nadchodzi kryzys! PKB w 2023 r. ma spaść o 0,7%

Wysoka inteligencja pomoże Ci zostać bogatym, ale nie bardzo bogatym

Z danych zaprezentowanych na zamieszczonym poniżej po lewej wykresie wynika, że faktycznie, im dana osoba jest bardziej inteligentna, tym może oczekiwać na wyższe zarobki w przyszłości. Średnio Szwed, który zdobył najwyższy możliwy wynik z testów sprawdzających zdolności poznawcze (9 punktów), w przyszłości średnio zarabiał ok. 500 tys. koron brutto, rocznie (ok. 50 tys. dzisiejszych euro). Z kolei szwedzki mężczyzna, któremu poszło najgorzej, jak się tylko da (najniższy możliwy wynik wynosił jeden), przeciętnie od swojego pracodawcy otrzymywał zaledwie nieco ponad 200 tys. koron rocznie, czyli prawie 2,5 razy mniej od swojego uzdolnionego kolegi. 

Źródło: Marc Keuschnigg, Arnout van de Rijt, Thijs Bol, „The plateauing of cognitive ability among top earners”

Jednakże, co bardzo interesujące, inteligencja zdaje się przekładać na wyższe zarobki jedynie do określonego poziomu. Jak widać na zamieszczonym po prawej wykresie, relacja między zdolnościami poznawczymi a wysokością płacy w wypadku ok. 10 proc. najlepiej zarabiających Szwedów ustaje, a nawet nieznacznie się odwraca. Oznacza to, że na przykład przeciętna osoba z 100. percentyla zarabia dwa razy tyle (jej wynagrodzenie wynosi średnio 8 400 000 koron rocznie), co osoba należąca do 98. percentyla, mimo tego, że najprawdopodobniej nie różnią się one zbytnio pod względem inteligencji. 

Dlaczego w takim razie między tymi, równie wysoko inteligentnymi Szwedami są takie różnice zarobkowe? Jak wskazują badacze, rekrutacja w wypadku najlepiej opłacanych stanowisk często jest stosunkowo mało przejrzysta. Pozwala to kandydatom skorzystać do ich zdobycia z na przykład kapitału społecznego, czyli z ekonomicznego na ludzki, ze swoich znajomości (szerzej o ich znaczeniu czytelnik znajdzie w tekście, który został zalinkowany na dole artykułu). Oczywiście, jak wskazują badacze, różnice mogą również wynikać ze szczęścia jednych oraz pecha drugich. Niektórzy bardzo inteligentni Szwedzi mogli rozpocząć swoją karierę zawodową znacznie lepiej od innych w drodze przypadku, co przełożyło się na późniejsze różnice dochodowe.

Zobacz także: Scania współpracuje z HAVI przy testach autonomicznej ciężarówki w Szwecji

Wysoka inteligencja, a prestiż — skomplikowana relacja

Jeżeli zaś chodzi o prestiż, wyniki są znacznie mniej jednoznaczne. Ogólnie, jak wynika z danych zaprezentowanych poniżej, po lewej stronie, faktycznie osoby z wyższymi zdolnościami poznawczymi średnio, częściej w przyszłości pracują jako księgowi, profesowie akademicy, czy sędziowie (są to najbardziej prestiżowe zawodowy), niż jako pracownicy rolni czy przemysłowi (zawody najmniej prestiżowe). Jednakże, w tym wypadku nie mamy do czynienia z prostym zanikiem relacji między poziomem inteligencji a statusem społecznym wykonywanego zawodu. Choćby osoby należące do 1 proc. Szwedów posiadających zawody o największym statusie społecznym poradziły sobie istotnie statystycznie lepiej na wojskowych testach niż osoby z 99. czy 98. percentyla. 

Źródło: Marc Keuschnigg, Arnout van de Rijt, Thijs Bol, „The plateauing of cognitive ability among top earners”

*Dokładniej rzecz biorąc, uśredniono, ile Szwed zarabiał w wieku od 35 do 45 lat oraz jak prestiżowa była jego praca w tym okresie.

Czy znajomości ułatwiają życie? Tak, zwiększają dochód i umożliwiają awans społeczny [BADANIE]

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Adam Suraj

Ekonomista zarażony miłością do tej nauki przez Ha-Joon Chang. To on pokazał, że ekonomia to nie są nudne obliczenia, a nauka o życiu społecznym.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker