Finanse

Płaca minimalna w Polsce w 2024 roku znów w górę. Już jest wyższa niż w USA

Od ponad 20 lat, rok w rok, płaca minimalna w Polsce rośnie. Ile wyniesie najniższa krajowa w 2024 roku? Jak wygląda wysokość minimalnego wynagrodzenia w Polsce na tle innych państw Unii Europejskiej?

Płaca minimalna w Polsce jest co roku tematem, który wzbudza bardzo wiele kontrowersji. Każdy wzrost rodzi liczne dyskusje. Część osób twierdzi, że jest ona zbyt niska, a inni uważają, że wzrost jest za duży. Zdaniem przeciwników wzrostu, może to doprowadzić do masowych zwolnień i, co za tym idzie, wzrostu ubóstwa. Ile wynosiła najniższa krajowa w Polsce w ostatnich latach? Jak zmienia się płaca minimalna w Polsce? Ile wyniesie w 2024 roku?

  • Jak zmieni się płaca minimalna w 2024 roku? Wysoka inflacja spowodowała, że zarówno w 2023 jak i w 2024 rok rząd musiał ustalić aż dwie, a nie jedną podwyżkę płacy minimalnej w Polsce.
  • Od 1 stycznia 2024 roku wynosić ona będzie 4224 zł brutto miesięcznie. Minimalna stawka godzinowa wynosić będzie 27,7 zł brutto. Z kolei od 1 lipca 2024 roku, najniższa krajowa wzrośnie do 4300 zł brutto miesięcznie i 28,1 zł brutto na godzinę.
  • Gdy spojrzymy na historyczne odczyty, to okaże się, że w tym wieku mieliśmy jedynie jeden rok, kiedy płaca minimalna w Polsce nie urosła. Stało się tak w 2003 roku.
  • Zgodnie z danymi Eurostatu, płaca minimalna po uwzględnieniu siły nabywczej, jest obecnie 9. najwyższą w całej UE. Najwięcej zarabiają pracują za najniższą krajową w Niemczech oraz Luksemburgu.
  • Wzrost w latach 2013-2023 należał w Polsce do jednego z najwyższych w UE. Wynosił on średniorocznie ok. 8%. Warto jednak wziąć pod uwagę, że był on generalnie wyższy w biedniejszych krajach.
  • Większy wzrost odnotowano na Litwie, w Czechach, Estonii, Rumunii czy Bułgarii. Wzrost w omawianych latach nie jest więc w żaden sposób wyjątkowy, a raczej wpisuje się w regionalne trendy.
  • Podwyżka płacy minimalnej do 4,5 tys. zł spowoduje, że płacę najniższą krajową zarabiać może aż 3,6 mln Polaków — prognozuje Ministerstwo Pracy.

Płaca minimalna w 2023 roku

Jak zmieniała się płaca minimalna w Polsce w ostatnim czasie? Duże znacznie na jej zmiany ma fakt, że lata 20. upływają pod znakiem wysokiej inflacji. W 2021 roku średnioroczna inflacja wynosiła 5,1%. Rok później było znacznie gorzej. Wybuch wojny na Ukrainie oraz wynikający z tego kryzys energetyczny, spowodował gwałtowny skok cen wielu produktów. Główny Urząd Statystyczny poinformował, że inflacja w 2022 wyniosła średniorocznie aż 14,4%.

Niestety na szybkie pożegnanie podwyższonej inflacji nie ma co liczyć. Analitycy oczekują, że podwyższona inflacja pozostanie z nami jeszcze na lata. Na szczęście nie będą to już dwucyfrowe odczyty, ale nadal dynamika cen będzie zauważalnie wpływać na naszą siłę nabywczą.

Zobacz też: Produkcja spada, zatrudnienie nie rośnie. Polska tkwi w stagflacji!

Wysoka inflacja spowodowała, że zarówno w 2023 jak i w 2024 rok rząd musiał ustalić aż dwie, a nie jedną podwyżkę płacy minimalnej w Polsce. Najniższa krajowa od 1 stycznia 2023 roku wynosiła 3490 zł brutto. To 2709,48 zł netto. Druga podwyżka nastąpiła 1 lipca 2023 roku. Od tamtego czasu pracodawca nie może płacić pracownikowi na pełnym etacie mniej niż 3600 zł brutto. Oznacza to, że płaca minimalna w Polsce w 2023 roku wynosi 2783,86 zł netto.

Płaca minimalna brutto wynosi w 2023 roku o 19,6% więcej niż rok wcześniej. Z kolei płaca minimalna na rękę jest o 17,8% wyższa niż w 2022 roku. Z czego wynika wolniejszy wzrost płacy minimalnej netto? Wraz ze wzrostem płacy minimalnej w Polsce rosną także obciążenia podatkowe oraz składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. W związku z tym koszt zatrudnienia dla pracodawcy rośnie jeszcze szybciej.

Płaca minimalna w 2024 roku

Również w 2024 roku konieczne będą dwie podwyżki płacy minimalnej, ponieważ inflacja średnioroczna ma według prognoz przekraczać 5% w ujęciu rocznym. Rząd potwierdził, że wzrosty najniższej krajowej w 2024 roku przejdzie do historii, jako jeden z najwyższych w XXI wieku. Płaca minimalna w 2024 roku będzie rosnąć dwa razy. Pierwszy raz wzrośnie ona 1 stycznia, czyli tak, jak ma to miejsce co roku.

Ile wyniesie płaca minimalna w 2024 roku? Od 1 stycznia 2024 roku wynosić ona będzie 4224 zł brutto miesięcznie. Minimalna stawka godzinowa wynosić będzie 27,7 zł brutto. Z kolei od 1 lipca 2024 roku, najniższa krajowa wzrośnie do 4300 zł brutto miesięcznie i 28,1 zł brutto na godzinę. Oznacza to, że wzrośnie ona w styczniu o 21% w ujęciu rocznym w styczniu oraz o 19,4% w ujęciu rocznym w lipcu.

Najniższa krajowa rośnie w Polsce co roku. Ile wnosiła ona kiedyś?

Gdy spojrzymy na historyczne odczyty, to okaże się, że w tym wieku mieliśmy jedynie jeden rok, kiedy płaca minimalna w Polsce nie urosła. Stało się tak w 2003 roku, czyli rok przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Jedną z przyczyn było bardzo wysokie bezrobocie, które sięgało w tamtym okresie 20%. Ile wynosiła płaca minimalna w Polsce w przeszłości?

Jeszcze w 2000 roku najniższa krajowa w Polsce wynosiła zaledwie 700 zł brutto. Dawało to tylko 513 zł na rękę. Oczywiście należy wziąć pod uwagę fakt, że z powodu inflacji, te pieniądze były wtedy warte więcej niż dziś, ale jest to nadal kwota znacznie niższa od obecnej. W momencie wstępowania Polski do UE, płaca minimalna w Polsce wynosiła 824 zł brutto (603 zł netto). Z czasem jej wzrost był coraz większy.

W 2007 roku najniższa krajowa brutto wynosiła już 936 zł brutto i 675 zł netto. Rok później jej wartość brutto po raz pierwszy w przekroczyła 1000 zł i wyniosła 1126 zł. Oznaczało to wtedy zarobki na rękę w wysokości 845 zł miesięcznie. W 2008 roku płaca minimalna wzrosła o 20,3%, co było największym procentowym wzrostem w historii. Najniższa krajowa na rękę przekroczyła 1000 zł w 2011 roku. Ustalona została wtedy na 1386 zł brutto, co dawało 1032 zł na rękę.

Zobacz też: Zarobki w WOT. Ile zarabia „terytorials”? Kwoty mogą zaskoczyć

Ostatnie lata są okresem bardzo dynamicznych zmian płacy minimalnej. W 2017 roku najniższa krajowa w Polsce wynosiła 2000 zł brutto (1459,48 zł netto). W ciągu kilku lat wzrastała bardzo dynamicznie i w 2022 roku było to już 3010 zł brutto (2363,56 zł netto). Omawiane wartości prezentuje poniższy wykres.

Jak zmieniała się płaca minimalna? Najniższa krajowa w Polsce w latach 2000-2024

Czy tak dynamiczny wzrost jest odpowiedni? Opinia publiczna jest podzielona. Według Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, wzrost proponowany przez rząd jest zbyt niski. Ich zdaniem najniższa krajowa w Polsce powinna wynieść w 2024 roku do 4500 zł. Proponowany przez OPZZ wzrost byłyby więc najwyższy w historii (zarówno nominalnie jak i w ujęciu procentowym), dlatego budzi ono sporo kontrowersji.

Przeciwnie uważa Bohdan Wyżnikiewicz, prezes zarządu Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych twierdzi, że kolejna mocna podwyżka płacy minimalnej jest bardzo niebezpieczna. Dlaczego? Zdaniem Wyżnikiewicza doprowadzić to może do zaniku motywów do kształcenia się. Jeśli woźna będzie zarabiać tyle samo co nauczyciel, to kończenie studiów pedagogicznych może okazać się stratą czasu. Problem mogą mieć również mikroprzedsiębiorstwa, ponieważ koszty pracy stanowią u nich bardzo dużą część całości wydatków.

Zobacz też: Zarobki europosła – ile zarabiają nasi przedstawiciele w UE?

Podobnego zdania jest Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. Zdaniem eksperta, szybkie podwyżki wynagrodzeń płacy prowadzą do spłaszczenia wynagrodzeń, przy którym osoby o wyższych kompetencjach w coraz większej liczbie zawodów zaczynają sobie zadawać pytanie: po co mi to było? – Po co dodatkowe lata studiów, kursy, znajomość języków obcych, skoro i tak zarabiam dwieście złotych więcej od tych, którzy dopiero zaczynają przygodę z pracą? – komentuje ekonomista.

Ekspert dodaje, że sytuacja rodzi ryzyko emigracji z kraju za pracą niektórych grup osób, zwiększa prawdopodobieństwo pracy na czarno, zwolnień osób o niższych kwalifikacjach, ale także podnosi inflację. Zwraca także uwagę na fakt, że Polska będzie miała w przyszłym roku dziewiątą najwyższą płacę minimalną w Unii Europejskiej. Oznacza to, że prześcigniemy część państw, które są od nas bogatsze.

Wszyscy będziemy zarabiać najniższą krajową? Płaca minimalna obejmuje coraz szersze grono

Czy tak duże podwyższanie płacy minimalne przekłada się na liczbę osób, które ją zarabiają? Ilu Polaków zarabia najniższą krajową i jak wyglądało to w przeszłości? Sprawdzić postanowili to ekonomiści banku PKO BP. Okazuje się, że jeszcze w 2021 roku płacę minimalną zarabiało 1,7 mln pracujących Polaków.  Dziś to znacznie więcej, bo już 2,7 mln osób. Podwyżka płacy minimalnej do 4,5 tys. zł spowoduje, że płacę najniższą krajową zarabiać może aż 3,6 mln Polaków — prognozuje Ministerstwo Pracy.

Zmiana płacy minimalnej (prawa oś) oraz liczby osób (lewa oś) ją zarabiających w latach 2017-2024

Jak wiele osób obejmuje płaca minimalna? Ilu Polaków zarabia najniższą krajową
PKO

Teza o spłaszczeniu wynagrodzeń ma więc swoje potwierdzenie w danych. Czy to dużo? Na etat pracuje 13,5 mln Polaków (wobec 16 mln zatrudnionych ogółem), więc co czwarty zatrudniony na etat może w przyszłym roku zarabiać płacę minimalną. Dla ogółu pracujących będzie to ponad 20%. I tak — jest to bardzo duża wartość. Niestety nie posiadamy aktualnych danych na ten temat, ale Eurostat udostępnia statystyki z 2018 roku. Wynika z nich, że sytuacja, w której więcej niż 10% pracowników zarabia w okolicach płacy minimalnej, to rzadkość w UE.

Choć mogło się to w ostatnich latach zmienić, to należy stwierdzić, że sytuacja jest z pewnością wyjątkowa. Dalsze wzrosty płacy minimalnej sprawią, że pod względem udziału osób ją zarabiających, utrzymamy się w ścisłej globalnej czołówce. Utrzymamy, ponieważ już teraz odsetek ten jest w Polsce niezwykle wysoki.

Udział pracowników zarabiających mniej niż 105% płacy minimalnej w ogóle zatrudnionych, 2018

Jak wiele osób zarabia mniej niż 105% płacy minimalnej, 2018 [% zatrudnionych]
Eurostat

Czy płaca minimalna w Polsce rośnie szybko?

A jak wyglądał wzrost płacy minimalnej w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej? Czy płaca minimalna rośnie w Polsce naprawdę szybko? Dzięki stale aktualizowanym danych Eurostatu jesteśmy w stanie porównać między sobą kraje należące do UE. Co wynika z tego porównania?

Wzrost w latach 2013-2023 należał w Polsce do jednego z najwyższych w UE. Wynosił on średniorocznie ok. 8%. Warto jednak wziąć pod uwagę, że był on generalnie wyższy w biedniejszych krajach. Większy wzrost odnotowano na Litwie, w Czechach, Estonii, Rumunii czy Bułgarii. Wzrost w omawianych latach nie jest więc w żaden sposób wyjątkowy, a raczej wpisuje się w regionalne trendy.

Płaca minimalna — jak zmieniła się najniższa krajowa w Polsce i UE na przestrzeni lat? Porównanie wysokości w 2013 i 2023 roku [EUR miesięcznie]

Płaca minimalna - jak zmieniła się najniższa krajowa w Polsce i UE na przestrzeni lat?
Eurostat

Zobacz też: Zatrudnienie w Polsce jest najwyższe w historii! Mamy lepszy wynik niż średnia UE

W 2023 roku płaca minimalna w Polsce była 14. najwyższą w UE. Warto jednak pamiętać, że omawiane dane biorąc pod uwagę jej nominalną wysokość. Realnie Polak może kupić za równowartość 1000 euro znacznie więcej niż Niemiec, Austriak czy Holender. Jest tak, ponieważ ceny w Polsce należą do najniższych w całej Unii Europejskiej.

Zgodnie z danymi Eurostatu, płaca minimalna po uwzględnieniu siły nabywczej, jest obecnie 9. najwyższą w całej UE. Najwięcej zarabiają pracują za najniższą krajową w Niemczech oraz Luksemburgu. Zarobki są tam o połowę wyższe niż w Polsce. Bardzo wysokimi zarobkami mogą pochwalić się także pracownicy w Holandii, Belgii oraz Francji. Przed Polską uplasowała się także Słowenia, Hiszpania oraz Irlandia. Oznacza to, że obecnie wyprzedzamy pod tym względem wszystkie kraje postkomunistyczne. Co ciekawe, płaca minimalna w Polsce po uwzględnieniu siły nabywczej, jest wyższa niż w USA.

Płaca minimalna w krajach UE i USA w drugiej połowie 2023 roku (1)

Warto także pamiętać, że w zestawieniu nie znajdziemy wielu bogatych krajów UE, takich jak Szwecja, Finlandia czy Dania. Jest tak, ponieważ w tych krajach nie funkcjonuje jedna, odgórna krajowa płaca minimalna. Nie oznacza to jednak, że takowej nie ma. Jest ona bardzo często różna w zależności od np. branży w jakiej pracuje dany pracownik.

Czy wyższa płaca minimalna pomaga pracownikom?

Popularną tezą jest to, że wraz ze wzrostem płacy minimalnej, spada zatrudnienie. Okazuje się, że nie jest to prawda. Książka „Mit i pomiar. Nowa ekonomia płacy minimalnej” autorstwa dwóch noblistów Davida Carda oraz Alana B. Kruegera, obala ten bardzo popularny wśród ekonomistów mit. Zacznijmy jednak od tego,  skąd w ogóle wśród ekonomistów tak silne przekonanie, że podnoszenie minimalnego wynagrodzenia prowadzi do spadku zatrudnienia osób nisko wykwalifikowanych?

Jednym z powodów stojących za tym stanem rzeczy jest, a raczej był niezwykle popularna teoria/model, zgodnie z którą rynek pracy nie różni się niczym od na przykład rynku jabłek. Wprowadzenie minimalnej ceny, wyższej od ceny równowagi rynkowej, w której popyt równa się podaży, doprowadzi do tego, że podaż dobra wzrośnie, a popyt zaś spadnie. To doprowadzi doprowadzi do trwałej nadpodaży (w przypadku rynku pracy konkretnie bezrobocia).

Analiza ekonomistów wykazała, że po analizie szeregów czasów dla Stanów Zjednoczonych wpływ płacy minimalnej na zatrudnienie nastolatków w wieku od 16 do 19 lat (ze względu na młody wiek tacy pracownicy bardzo często zarabiają najmniejszą legalną stawkę) okazywał się nieistotny statystycznie. Badania ekonomistów omówiliśmy szczegółowo pod tym linkiem.

Płaca minimalna zwiększa dobrobyt

To nie jedyni badacze, którzy sugerują, że wzrost płacy minimalnej jest potrzebny.  Niemieccy ekonomiści Mario Bossler i Thorsten Schank zbadali ekonomiczne skutki wprowadzenia płacy minimalnej w Niemczech, które miało miejsce w 2015 roku. Wyniki badania? Płaca minimalna w Niemczech doprowadziła do wzrostu dochodów 50% najbiedniejszych osób. Jednocześnie zmniejszyły się nierówności dochodowych. Nie odnotowano za to braku negatywnych skutków dla poziomu zatrudnienia.

Mówiąc najprościej – wprowadzenie minimalnego wynagrodzenia poprawiło dobrobyt mieszkańców bez pogorszenia sytuacji na rynku pracy. Oczywiście nie oznacza to, że jej podwyżka jest zawsze dobra. Skuteczność płacy minimalnej zależy od kilku aspektów. Po pierwsze, pracodawcy mogą kompensować sobie dodatkowe koszty pracy wynikające z podwyżki pensji minimalnej poprzez obniżenie przepracowanych godzin lub po prostu nieprzestrzeganie albo obchodzenie prawa.

Zobacz też: Płaca minimalna w Niemczech obniżyła nierówności, a nie zatrudnienie!

Po drugie, jeżeli pracodawcy stwierdzą, że płaca minimalna znajduje się powyżej poziomu równowagi, wówczas będą skłonni ciąć zatrudnienie wśród osób nią objętych. W rezultacie, taka regulacja implikuje z jednej strony osłabiony wpływ na ograniczanie nierówności, a z drugiej strony pogorszenie koniunktury na rynku pracy.

Po trzecie, pracodawcy mogą zwiększyć popyt na pracowników lepiej wykwalifikowanych o płacy wyższej niż minimalna. Stanie się to kosztem pracowników mniej wykwalifikowanych zarabiających na poziomie minimalnej pensji. Wreszcie, wzrost minimalnego wynagrodzenie może implikować zmniejszenie puli osób pobierających świadczenia socjalne, co w finalnym rozrachunku może obniżyć dochody lub w pełni skompensować pozytywny wpływ płacy minimalnej.

Zgodnie z innymi badaniami niemieckich ekonomistów, wysokość płacy minimalnej powinna wynosić od 38% do 60% średniego wynagrodzenia na poziomie kraju i od 50% do 58% na poziomie regionu. Dolne widełki pozwalają na zwiększenie dobrobytu bez wpływu na zatrudnienie, a górne pozwalają na maksymalizację poziomu życia najgorzej zarabiających. Obecnie płaca minimalna w Polsce zbliża się więc do górnej granicy.

Ile wynosi najniższa krajowa w 2023 roku? Ile będzie wynosić w 2024 roku?

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Radosław Ditrich

Świat postrzegam przez pryzmat liczb. Kocham przeglądać wykresy, tabele i mapy. Lubię także pobiegać i podróżować komunikacją publiczną.

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker