GospodarkaPolska

Kapitał ludzki: determinant dynamicznego rozwoju polskiej gospodarki

Zasób kapitału ludzkiego to jeden z podstawowych czynników determinujących rozwój gospodarczy kraju. Wysoki poziom kompetencji społeczeństwa pozwala zwiększać wydajność pracy i generować lepsze wyniki wzrostu. Od czasów transformacji kapitał ludzki w Polsce rozkwitł i obecnie stanowi o sile naszej gospodarki. Jest to bez wątpienia faktor, który przyczynił się sukcesu gospodarczego Polski w ostatnich 30 latach.

Kapitał ludzki — znaczenie dla gospodarki

Zgodnie z definicją Polskiego Wydawnictwa Naukowego (PWN), kapitał ludzki to:

zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej zawarty w każdym człowieku i w społeczeństwie jako całości, określający zdolności do pracy, do adaptacji do zmian w otoczeniu oraz możliwości kreacji nowych rozwiązań

Zasób kapitału ludzkiego w danej gospodarce zależy głównie od efektywności systemu ochrony zdrowia, inwestycji w system edukacji, poziomu bezpieczeństwa żywnościowego czy potencjału demograficznego, gdzie istotną rolę odgrywają migracje ludności. Zaspokojenie podstawowych potrzeb zwiększa możliwości rozwojowo-edukacyjne społeczeństwa, co finalnie przekłada się na wyższe zarobki, zwiększając tym samym dochód narodowy. Im bardziej wykształcone i kompetentne społeczeństwo, tym lepsze wyniki gospodarcze.

Empiria potwierdza powyższą tezę. Jeśli, przyjąć potencjał kapitału ludzkiego jako współczynnik skolaryzacji w szkołach ponadpodstawowych, odnotowuje się dodatnią korelację między kapitałem ludzkim a poziomem PKB per capita. Poniższy wykres opracowany przez Mikołaja Herbsta na podstawie danych Banku Światowego pokazuje zależność pomiędzy dostępem do edukacji a poziom PKB na mieszkańca.

W większości z badanych 58 krajów uwidaczniała się dodatnia zależność pomiędzy współczynnikiem skolaryzacji a poziomem PKB per capita. Wyjątek stanowiły kraje bloku wschodniego, u których mimo wskaźnika skolaryzacji powyżej 80%, PKB na mieszkańca nie przekraczało 10 tys. USD według parytetu siły nabywczej.

Dostęp do edukacji a PKB per capita w 2000 roku 

Mikołaj Herbts (2007): Kapitał ludzki, dochód i wzrost gospodarczy w badaniach empirycznych, The Central and Eastern European Online Library

W związku z powyższym powszechny dostęp do edukacji to czynnik silnie prowzrostowy niemniej jest jednym z wielu determinantów wzrostu poziomu gospodarczego. Wysoki potencjał kapitału ludzkiego nie jest faktorem decydującym i wystarczającym do osiągnięcia sukcesu gospodarczego. Należy mieć to na uwadze.

Zwiększanie potencjału ludzkiego, czyli wydatki na edukację

Do pomiaru zasobu kapitału ludzkiego wykorzystuje się głównie wskaźniki skolaryzacji oraz udział wykształcenia społeczeństwa na danym poziomie edukacji. Wobec tego wyższe inwestycje w system edukacyjny służą wzrostowi gospodarczemu. Jaki jest poziom wydatków na edukację w Polsce?

Z wykresu opracowanego przez ekonomistę Ministerstwa Finansów Marka Skawińskiego wynika, że wydatki na edukację w Polsce stanowią 5% PKB (2019) i są o 0,3 punktu procentowego wyższe od średniej unijnej. Pod tym względem zdecydowanie odstajemy od państw nordyckich, które najwięcej wydają na edukację — Islandia (7% PKB), Szwecja (6,9% PKB), Dania (6,3% PKB). Aczkolwiek więcej przeznaczamy na edukację (jako procent PKB) od państw Europy Południowej oraz naszych sąsiadów (Niemcy, Czechy i Słowacja).

Opracowanie: Marek Skawiński

Ekonomista Ministerstwa Finansów oszacował również poziom wydatków na edukację jako udział w wydatkach sektora finansów publicznych (general government). Pod tym względem również znajdujemy się powyżej średniej unijnej, która wynosi 10%. Wydatki na edukację w Polsce w 2019 roku stanowiły 12% wydatków ogółem sektora instytucji rządowych i samorządowych.

Opracowanie: Marek Skawiński

Kapitał ludzki w Polsce na tle Europy

Polska w rankingu kapitału ludzkiego znajduje się w środku stawki na tle państw europejskich. W naszym kraju indeks kapitału ludzkiego wynosi 3,5 i jesteśmy wyżej od wielu gospodarek bardziej rozwiniętych, takich jak Szwecja, Holandia, Francja, Włochy oraz Hiszpania. Jednocześnie Estonia i Słowacja dysponują większym potencjałem ludzkim od nas mimo niższego poziomu rozwoju gospodarczego. W każdym razie, na tle Europy wypadamy całkiem dobrze.

Opracowanie: Marek Skawiński

Zobacz także: Pracownik z odpowiednimi kompetencjami to rzadkość. 91 proc. polskich firm ma problem z pozyskaniem takowych

Od czasów transformacji gospodarczej Polska silnie konwergowała z Europą Zachodnią i wykonała milowy krok w rozwoju kompetencji młodych Polaków. W okresie 1990-2010 udział osób w wieku powyżej 15 lat bez matury zmniejszył się z 55% do 22%. W 2010 roku aż 58% młodych Polaków posiadało średnie wykształcenie wobec 40% w okresie transformacji.

Opracowanie: Marek Skawiński

Zobacz także: Edycja Programów Inwestor w Kapitał Ludzki i Firma Przyjazna Klientowi 2020 zakończona

Spośród krajów takich jak Niemcy, USA oraz Hiszpania, Polska wyróżnia się pod względem udziału młodych osób, które uzyskały średnie wykształcenie. Jednak stosunkowo, niski procent z tych osób decyduje się na studia wyższe w porównaniu do Stanów Zjednoczonych, aczkolwiek jeżeli młodzi Polacy decydują się na studia wyższe, to częściej je kończą od młodych Niemców oraz Hiszpanów. Różnica pomiędzy udziałem osób o średnim wykształceniu a udziałem osób o wyższym wykształceniu wskazuje na duże możliwości zwiększania potencjału zasobu ludzkiego. Innymi słowy, istnieją fundamenty do dalszej integracji ze światem zachodnim pod względem rozwoju zasobów ludzkich.

Opracowanie: Marek Skawiński

 

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker