Cykl podwyżek stóp procentowych w Europie dobiega końca. Wczoraj Bank Anglii (BoE) zaskoczył brakiem podwyżek, tym samym kończąc cykl zacieśniania monetarnego. W ślad za BoE poszedł szwajcarski SNB, który także wbrew oczekiwaniom rynkowym nie zmienił poziomu stóp procentowych. Norweski Bank Centralny (Norges Bank) komunikuje jeszcze jedną podwyżkę, lecz bardzo prawdopodobne, że podniósł stopy po raz ostatni, a szwedzki Riksbank nie komunikuje podwyżki, jednak stopy w Szwecji mogą jeszcze wzrosnąć. De facto stopy procentowe w Europie osiągnęły pivot. Teraz rynek czeka na obniżki.
- Fed zgodnie z oczekiwaniami rynku pozostawił stopy procentowe w przedziale 5,25-5,50%, co otworzyło furtkę do łagodniejszych ruchów ze strony europejskich banków centralnych.
- BoE nieoczekiwanie dokonał pauzy. Stopy procentowe nie wzrosły, mimo że konsensus rynkowy zakładał podwyżkę o 25 pb.
- Skandynawskie banki centralnie podniosły stopy o 25 pb. Norweski Norges Bank komunikuje, że to nie koniec cyklu, lecz de facto wczorajsza podwyżka mogła być ostatnią. Szwedzki Riksbank ma więcej do zrobienia.
- W Szwajcarii utrzymano stopy procentowe bez zmian, uzasadniając, że dotychczasowe podwyżki tłumią presję inflacyjną.
- EBC w ub. tygodniu formalnie zakończył cykl podwyżek stóp procentowych.
Fed otworzył furtkę do końca cyklu w Europie
Wszystko zaczęło się od jastrzębiej pauzy Fed. Amerykański bank centralny zgodnie z oczekiwaniami rynku pozostawił stopy procentowe w przedziale 5,25-5,50% (więcej o decyzji Fed pisaliśmy tutaj), co otworzyło furtkę do łagodniejszych ruchów ze strony europejskich banków centralnych (zwłaszcza skandynawskich, których gospodarki w ostatnich miesiącach zmagały się z deprecjacją kursu walutowego). Należy przy tym podkreślić, że Fed formalnie nie zakończył cyklu zacieśniania polityki monetarnej. Punktowa mediana prognoz sugeruje, że może dojść do jeszcze jednej podwyżki o 25 pb. w 2023 roku.
Bank Anglii kończy cykl podwyżek
Wróćmy teraz do Europy i przenieśmy się do Wielkiej Brytanii. BoE nieoczekiwanie dokonał pauzy. Stopy procentowe nie wzrosły, mimo że konsensus rynkowy zakładał podwyżkę o 25 pb. Głosy członków Rady Polityki Pieniężnej rozkładały się 5-4. Można rzec, że „rabini byli niezdecydowani”. Ostatecznie, wygrały gołębie. Dlaczego BoE nie podniósł stóp? Zaważyły lepsze od oczekiwanych dane inflacyjne, o których szerzej pisaliśmy tutaj. Sierpniowa inflacja w UK spadła z 6,8% do 6,7% r/r, mimo prognoz na poziomie 7,0%.
Główną przyczyną niższego odczytu były spadające ceny hoteli (-0,1% m/m), biletów lotniczych (-2,1% m/m) i samochodów (-1,8% m/m), które częściowo zrekompensowały znaczny wzrost cen paliw (+17,7% m/m) – właśnie ten czynnik miał doprowadzić do wzrostu inflacji CPI w sierpniu. Ponadto, inflacja bazowa zmniejszyła się do 6,2% r/r (prognoza: 6,8%), w tym inflacja usługowa z 7,4% do 6,8% r/r.
To przechyliło szalę w kierunku zakończenia cyklu podwyżek stóp procentowych już we wrześniu. BoE komunikuje jednak, że inflacja jest na nieakceptowalnym poziomie i może reagować, jeżeli proces dezinflacji nie będzie przebiegał pomyślnie. Najpewniej jednak stopy pozostaną na obecnym kursie 5,25%. To koniec cyklu w UK w zakresie stóp procentowych – pamiętajmy, że BoE prowadzi jeszcze cykl zacieśniania ilościowego (QT), sprzedając aktywa nagromadzone w procesie luzowania ilościowego (QE).
Fed otworzył furtkę do zakończenia cyklu w Skandynawii
Gospodarki skandynawskie w ostatnich miesiącach zmagały się z deprecjacją nominalnego kursu walutowego, która była podyktowana między innymi bardziej restrykcyjną polityką pieniężną EBC i Fed (czynników słabości walut skandynawskich jest jednak znacznie więcej). O ile jastrzębia podwyżka EBC nie zawęziła furtkę do zakończenia cyklu podwyżek, o tyle jastrzębia pauza Fed ją nieco otworzyła. Ostatecznie szwedzki i norweski bank centralny zaostrzyły politykę stóp procentowych o 25 pb. Czy na wczorajszych decyzjach cykle podwyżek w obu krajach się skończyły?
W Norwegii najpewniej tak, ponieważ inflacja znacznie spadła od początku roku – w sierpniu wyniosła 4,8% r/r wobec 7% w styczniu. Dezinflacja postępuje również na wskaźniku bazowym, który w sierpniu osiągnął 6,3% r/r. W przypadku inflacji bazowej szczyt został osiągnięty dopiero w maju na pułapie 7%. Choć, bankierzy centralni komunikowali, że w grudniu zobaczymy jeszcze jedną podwyżkę. Być może, takim forward guidance chcą ograniczyć apetyt rynku na obniżki, aby przeciwdziałać obniżaniu się rynkowych stóp procentowych.
W Szwecji inflacja CPI (7,5% r/r) i bazowa (7,2% r/r) są zdecydowanie wyższe, stąd nie można wykluczyć jeszcze jednej podwyżki. Decyzja będzie zależna od danych (data dependent). Warto podkreślić, że Norges Bank ma stopy na poziomie 4,25%, natomiast Riksbank w wysokości 4,00%. Szwedzi być może będą chcieli dobić do norweskich stóp i wtedy formalnie zakończyć cykl. Mają na pewno jeszcze więcej do zrobienia, niż ich sąsiedzi z Norwegii.
Zobacz też: Kolejna obniżka stóp procentowych w Polsce? Prezes NBP nie wyklucza
Szwajcarzy kończą cykl
W Szwajcarii utrzymano stopy procentowe bez zmian, choć rynek liczył na wzrost o 25 pb. Szwajcarzy uzasadnili decyzję argumentem, że dotychczasowe podwyżki tłumią presję na wzrost cen i pozwolą utrzymać inflację w celu 2%. Projekcja ścieżki inflacyjnej na koniec 2024 r. i 2025 r. została zrewidowana nieznacznie w dół. Stopy wynoszą obecnie 1,75% wobec inflacji w wysokości 1,6% r/r. To, dlaczego inflacja w Szwajcarii jest zdecydowanie niższa w porównaniu do krajów UE, wyjaśnialiśmy tutaj.
Zobacz też: Modernizacja portu w Szczecinie. Rusza ważna rozbudowa
Kilka słów o EBC
Europejski Bank Centralny dokręcił śrubę, podwyższając stopy procentowe o 25 pb. w obliczu pogorszenia się projekcji makroekonomicznych dla wzrostu PKB. Decyzja okazała się bardzo jastrzębia, co pokazała deprecjacja EUR w stosunku do USD tuż po ogłoszeniu decyzji (zazwyczaj EUR w takiej sytuacji się umacnia). Tym jastrzębim posunięciem, EBC zakończył cykl pisząc w komunikacie, że obecny poziom stóp przyczyni się do szybkiego powrotu inflacji w okolice celu inflacyjnego 2%. Ryzyko recesji w strefie euro znacznie wzrosło, o czym szerzej pisaliśmy w tekście pt. Strefa euro: podaż pieniądza spada, recesja stała się niemal pewna.
Stopy procentowe w Europie nie wzrosną?
Reasumując, cykl podwyżek stóp procentowych w Europie de facto dobiegł końca. Można spodziewać się ewentualnie jeszcze nieznacznych ruchów w Skandynawii. Niemniej, największe banki centralne (EBC, BoE) już nie podniosą stóp procentowych w tym cyklu. Rynek teraz wyczekuje obniżek. Pauza najpewniej trochę potrwa. Na rychłe odwrócenie cyklu trudno liczyć. Ścieżka stóp procentowych prawdopodobnie przypominać będzie polsko-czeskie Góry Stołowe, a nie szwajcarsko-włoskie Matterhorn.
Inflacja w Europie – Czechy, Węgry i Słowacja z wyższą od Polski
