Hiperinflacja w Turcji?! Niezależne dane mówią o inflacji na poziomie 175,6% w czerwcu

Według danych rządowych inflacja CPI w Turcji wyniosła w czerwcu 78,6% r/r wobec 73,5% w maju. Jednak z danych niezależnej grupy badawczej ENAG wynika, że czerwcowa inflacja wyniosła aż 175,6% r/r. To by oznaczało, że jest hiperinflacja w Turcji i kraj ten dołączyłby do niechlubnego grona państw o ponad 100-procentowym wzroście cen w ujęciu rocznym (Wenezuela, Sudan, Liban i Syria).

Hiperinflacja w Turcji?

Z grubsza czerwcowe odczyty inflacyjne w Turcji nie zaskoczyły ekonomistów, mimo że rokowania wskazywały na poziom powyżej 80%. Według oficjalnych danych rządowych inflacja wyniosła 78,6% i jest to największy roczny wzrost cen od 1998 roku. Działania rządu podsycają zjawisko inflacji, gdyż w zeszłym tygodniu ogłoszono 30-procentową podwyżkę płacy minimalnej, zaledwie pół roku po podniesieniu jej o 50%! To jest dopiero fiskalizm inflacji. Spirala cen i płac jest zjawiskiem nie do podważenia w Turcji. Najsilniej drożeją transport, meble żywność oraz HoReCa. Turecki urząd statystyczny wskazuje, że ceny transportu wzrosły o 123,37% r/r, a ceny żywności i napojów bezalkoholowych o 93,93%.

O ile w krajach rozwiniętych przyczyny inflacji leżące po stronie popytowej stanowią niewielką część (za znaczną część odpowiadają czynniki podażowe), tak w Turcji jest na wskroś odmiennie. Na napięcia geopolityczne, szoki surowcowe oraz załamane łańcuchy dostaw nałożyła się ekstremalnie ekspansywna fiskalna i pieniężna. Prezydent Recep Tayyip Erdogan zaproponował coś w rodzaju herezji ekonomicznej, tj. podwyższanie o kilkadziesiąt procent wynagrodzenia w krajowej gospodarce oraz prowadzenie luźnej polityki monetarnej (głównie za sprawą pozostawienia stóp proc. na relatywnie niskim poziomie) w obliczu inflacji galopującej.

Jak wynika z poniższego wykresu opracowanego przez ekonomistów PKO Banku Polskiego, realna stopa procentowa deflowana bieżącą inflacją jest na poziomie niemal -40%. Bez ujmowania deflatora realna stopa procentowa wynosi -64,5%.

Przy takich poziomach inflacji i mając na uwadzę autokratyczne podejście do zarządzania państwem przez Erdogana, można mieć wątpliwości co do wiarygodności szacowania wskaźnika inflacji CPI przez turecki urząd statystyczny. Według niezależnej grupy badawczej ENAG inflacja w czerwcu tak naprawdę wyniosła aż 175,6%. To oznacza, że w Turcji jest hiperinflacja! Zakładając hiperinflację kraj ten może „pochwalić się” 4 miejscem pod względem najwyższego wskaźnika CPI na świecie zaraz za Wenezuelą (167,2%), Sudanem (192,2%) oraz Libanem (211,4%) – dane za maj.

Zobacz także: Inflacja w Turcji w maju wyniosła 73,5%! Czy turystyka zdoła złagodzić sytuację gospodarczą?

Deprecjacja liry to już zjawisko dnia codziennego

Wzrost cen w Turcji stymuluje również deprecjacja liry, której kurs reaguje na zaostrzanie polityki monetarnej w USA, spadek siły nabywczej tureckiej waluty oraz ekspansywną politykę monetarną i fiskalną. W ciągu ostatnich 12 miesięcy lira osłabiła się w stosunku do dolara o niemal 50% swojej wartości. Obecnie kurs USDTRY wynosi 16,93.

Z turecką koniunkturą nie jest kolorowo, a wybory coraz bliżej

Realny PKB w Turcji wzrósł w 2021 roku o 11,0%  – po części wzrost gospodarczy wynagradzał wysoką dynamikę inflacji CPI. Jednak recession is coming i zapewne nie ominie to kraju półksiężyca. Turcja będzie zmagać się ze zjawiskiem skrajnie silnej stagflacji. Prędzej czy później niezbędne będzie zaciskanie pasa fiskalnego oraz monetarnego przez decydentów politycznych, co zapewne skończy się szokiem dla gospodarki, co negatywnie odbije się na najbiedniejszych gospodarstwach domowych, gdyż ekspansywna policy mix oparta o regulowany wzrost wynagrodzeń i tani pieniądz musi się skończyć, aby zwalczyć inflację krajową — warto dodać, że takowa polityka jest przede wszystkim wymierzona do tych najbiedniejszych warstw ludności, ponieważ celem samym w sobie dla Erdogana jest wygranie wyborów, które odbędą się w 2023 roku.

Turcja, podobnie jak światowa gospodarka, wchodzi w okres dekoniunktury. Wskaźnik PMI w czerwcu zanurkował i znalazł się na najniższym poziomie od czasów pandemii COVID-19. Wyniósł 48,10.

Zobacz także: Turcja zamknęła cieśniny Bosfor i Dardanele dla rosyjskich statków?

Wakacje w Turcji

Osłabienie tureckiej liry oznacza, że mimo silnego wzrostu cen, wakacje w Turcji w tym roku będą szczególnie atrakcyjne cenowo.

Ciekawą destynacją turystyczną może być Turcja. Wprawdzie inflacja w tym kraju przekracza 70 proc., jednak taki wzrost cen w niewielkim stopniu będzie odczuwalny przez zagranicznych turystów. Wszystko przez gwałtowne osłabienie kursu walutowego – turecka lira jest dzisiaj prawie dwukrotnie tańsza względem złotego niż rok temu. Paradoksalnie koszty wyjazdów mogą być niższe niż rok temu — wskazuje Polski Instytut Ekonomiczny

Dekarbonizacja Turcji może przynieść państwu 146 mld USD zysku