Azja i OceaniaGospodarka

Gospodarka Japonii słabnie! Bank centralny stoi przed dylematem

Polityka stymulacyjna: pozostać czy odchodzić?

Japonia stoi przed dylematem gospodarczym. Gospodarka słabnie, jen znajduje się deprecjacyjnym rajdzie względem dolara, natomiast inflacja bazowa jest podwyższona i istnieją pewne czynniki ryzyka dla jej uporczywości. Pojawia się pytanie: czy bank centralny powinien odejść od polityki stymulacyjnej?  

  • Japoński Bank Centralny (BOJ) przez ostatnie lata stawał okoniem do poczynań głównych banków centralnych, podtrzymując politykę ultraniskich stóp procentowych. 
  • Istnieją jednak czynniki ryzyka dla utrwalenia się inflacji na podwyższonym poziomie, którymi są komponenty bazowe, co wywiera presję na zaostrzenie polityki pieniężnej. 
  • Sytuacja na rynku walutowym również wywiera presję na japońskim banku centralnym. W ostatnich dwóch latach mieliśmy do czynienia z dwoma rajdami dolara względem japońskiego jena.
  • Dane za trzeci kwartał ukazał pewne oznaki słabości japońskiej gospodarki. PKB kw/kw w ujęciu zannualizowanym skurczył się o 2,1%, czyli najsilniej od pierwszego kwartału 2022 roku.

Ostatni Mohikanin polityki monetarnej

Japoński Bank Centralny (BOJ) przez ostatnie lata stawał okoniem do poczynań głównych banków centralnych, podtrzymując politykę ultraniskich stóp procentowych oraz politykę kontrolowania krzywej dochodowości (YCC) rozumianej jako utrzymywanie pasma wahań rentowności długoterminowych obligacji w okolicach 0%. Czynnikiem krajowym pozwalającym na prowadzenie silnie ekspansywnej polityki monetarnej jest relatywnie niska inflacja headline, która osiągnęła szczyt w wysokości nieco ponad 4%, a obecnie znajduje się w trendzie spadkowym powracając do celu inflacyjnego 2% w związku z wygasającymi szokami podażowymi.

Istnieją jednak czynniki ryzyka dla utrwalenia się inflacji na podwyższonym poziomie, którymi są komponenty bazowe. Inflacja bazowa (z wyłączeniem cen żywności i energii), na którą szczególną uwagę zwraca BOJ, wynosi bowiem 4,2% (dane za wrzesień), co znajduje się daleko powyżej pożądanego poziomu. Dodając do tego, przyszłoroczne wysokie podwyżki płac nominalnych (mówi się nawet o wzroście w wysokości 5% r/r) w związku z corocznymi negocjacjami płacowymi shunto, istnieje ryzyko dla utrwalenia się inflacji na wyższym pułapie.

Dlatego też bankierzy centralni od dłuższego czasu sygnalizują odejście od dotychczasowej polityki ultrastymulacyjnej. Pewne działania zostały już podjęte jak korekta w polityce kontrolowania krzywej dochodowości implikująca zwiększenia pasma wahań długoterminowych stóp procentowych z 25 do 50 pkt bazowych.

Rajd dolara wywiera presję na BOJ

Sytuacja na rynku walutowym również wywiera presję na japońskim banku centralnym. W ostatnich dwóch latach mieliśmy do czynienia z dwoma rajdami dolara względem japońskiego jena. Oba były spowodowane szybkim cyklem podwyżek stóp procentowych Fed na tle stymulacyjnej polityki BOJ. Jak można zauważyć na poniższym wykresie, pierwszy i drugi rajd oddziela kilkumiesięczny trend aprecjacyjny jena. Był to przełom 2022 i 2023 roku, gdy pojawiły się pierwsze sygnały zmiany polityki monetarnej BOJ w kierunku bardziej restrykcyjnym. Ponadto, w pierwszym kwartale amerykańska gospodarka przeżyła turbulencje systemu finansowego, co osłabiło dolara i na moment odmieniło funkcję reakcji Fed z jastrzębiej na nieco gołębią.

Podwyższona inflacja oraz presja płynąca z rynku forex wymusiła na japońskich bankierach centralnych minimalne korekty w prowadzeniu polityki monetarnej, które bynajmniej się jeszcze nie zakończyły. Zdaniem analityków rynkowych potencjalne rewizje inflacji w górę w horyzoncie oddziaływania polityki pieniężnej oraz wysoki kurs USD/JPY doprowadzą do dalszych zmian w ramach YCC. Pierwsze pytanie brzmi: czy BOJ zmieni coś w konwencjonalnym instrumentarium, czyli w poziomie krótkoterminowych nominalnych stóp procentowych? Drugie pytanie: czy słabsze dane gospodarki podtrzymają stymulacyjny obraz prowadzenie polityki monetarnej?

Gospodarka Japonii wydaje oznaki słabości

Dane za trzeci kwartał ukazały pewne oznaki słabości japońskiej gospodarki. PKB kw/kw w ujęciu zannualizowanym (zannualizowany wskaźnik pokazuje, ile wyniesie wzrost r/r za rok przy utrzymaniu bieżącej dynamiki kw/kw) skurczył się o 2,1%, czyli najsilniej od pierwszego kwartału 2022 roku. Spowolnienie sygnalizują oczywiście również dane r/r, które pokazały wzrost PKB o 1,2%. W odsezonowanej dynamice kw/kw dynamika PKB wyniosła -0,5%. Krótko mówiąc, w koniunkturze pojawiają się sygnały spowolnienia, a nawet recesji, jeżeli w kolejnych kwartałach utrzymają się tak mizerne wyniki konsumpcji i inwestycji.

Zobacz też: Prawie jak w filmie sci-fi! Pierwsze elektryczne taksówki powietrzne już latają

Popyt prywatny w trzecim kwartale w stosunku do poprzedniego kwartału nie uległ zmian, tj. pozostał w stagnacji. Warto podkreślić, że w drugim kwartale jego dynamika była ujemna, co oznacza, że od sześciu miesięcy konsumpcja w Japonii nie rośnie, niejako wracając do przedpandemicznego letargu. Kurczą się również inwestycje (-0,4% kw/kw), a wydatki sektora publicznego w ograniczonym stopniu stymulują aktywność gospodarczą (+0,3 kw/kw). Zastój to obecnie najbardziej adekwatne słowo opisując biężący stan, w jakim znajduje się gospodarka kraju kwitnącej wiśni.

BOJ stoi więc przed nie lada dylematem: utrzymać stymulację monetarną, aby wesprzeć sferę realną, czy też stopniowo odchodzić od polityki ujemnych stóp procentowych celem podtrzymania inflacji w ryzach? Uważam, że bankierzy centralni będą balansować pomiędzy stymulacją i zaostrzeniem monetarnym poprzez stopniowe, lecz nieznaczne korekty w polityce kontrolowania krzywej dochodowości (podwyższanie długoterminowych stóp procentowych) bez nagłych zmian w krótkoterminowych stopach (nominalne stopy procentowej BOJ). W dłuższym okresie czai się bowiem ryzyko powrotu deflacyjnej zmory.

Presja inflacyjna rośnie, a jen słabnie. Bank Japonii porzuci luźną politykę pieniężną?

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker