EuropaGospodarka

Głęboka recesja w Szwecji! PKB w drugim kwartale skurczył się o 2,4% r/r

Gospodarka mocno odczuwa zaostrzenie warunków monetarnych

Recesja w Szwecji? W drugim kwartale 2023 roku PKB spadł aż o 2,4% rok do roku. W ujęciu kwartalnym PKB skurczył się o 1,5%, czyli najsilniej od kryzysu pandemicznego.

  • PKB Szwecji rok do roku skurczył się w drugim kwartale aż o 2,4%, natomiast kwartał do kwartału o 1,5%.
  • Płace realne są obecnie niższe o 10% w stosunku do szczytu z 2021 roku i najniższe od ponad dekady. 
  • Rekordowy cykl podwyżek stóp procentowych mocno dotyka wysoce zadłużony sektor prywatny. 
  • Ceny nieruchomości w tym roku mogą znaleźć się na 20-letnim minimum. Niektóre firmy z rynku nieruchomości komercyjnych są na skraju bankructwa. 
  • Instytucje prognostyczne zgodnie oczekują spadku PKB Szwecji w 2023 roku. 

Recesja w Szwecji. Gospodarka kurczy się o 2,4%

Fatalne dane spłynęły ze szwedzkiej gospodarki. PKB rok do roku skurczył się w drugim kwartale aż o 2,4%, natomiast kwartał do kwartału o 1,5%. Odczyt okazał się zdecydowanie gorszy od konsensusu, który zakładał obniżenie PKB kw/kw jedynie o 0,6%. Szwecja znajduje się w głębokiej recesji, która już od dłuższego czasu wisiała w powietrzu.

Recesja w Szwecji. PKB spada o 2,4%

Tąpnięcie płac realnych

Szwedzkie gospodarstwa domowe znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, po tym jak rekordowo wysoka inflacja doprowadziła do erozji płac realnych. Inflacja osiągnęła szczyt w grudniu 2022 roku na poziomie 12,3%, jednak wciąż jest zdecydowanie powyżej celu banku centralnego (2%). W czerwcu wyniosła 9,2%. To wyżej, niż w innych krajach skandynawskich. Inflacja w Norwegii za czerwiec osiągnęła 6,4%, w Finlandii 6,3%, a w Danii 2,5%.

Inflacja w Szwecji (r/r, %)

Inflacja w Szwecji jest najwyższa od lat.

W rezultacie płace realne są obecnie niższe o 10% w stosunku do szczytu z 2021 roku. Co ciekawe, Szwecja utraciła już 10 lat szybkiego wzrostu realnych wynagrodzeń. Te bowiem cofnęły się do poziomu z początku ubiegłej dekady. Według prognoz dopiero pod koniec 2024 roku płace wrócą do poziomu z 2015 roku, lecz całkowite nadrobienie strat potrwa dobrych kilka lat. Ponieważ płace realne gospodarstw domowych maleją, konsumpcja od kilku miesięcy spada. W maju obniżyła się o 1,1% r/r.

Indeks płac realnych w Szwecji (1995=100)

Płace realne w Szwecji na najniższym poziomie od ponad dekady.

Zobacz też: Nadchodzi kryzys finansowy w Szwecji? Wiele na to wskazuje! [ANALIZA]

Cykl podwyżek stóp procentowych

Spowolnienie gospodarcze Szwecji jest wywołane również zaostrzeniem polityki pieniężnej Riksbanku. Gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa są bardziej – w stosunku do innych krajów – wrażliwe na podwyżki stóp procentowych przez wysokie obciążenie kredytowe sektora prywatnego. Zadłużenie gospodarstw domowych w relacji do dochodu rozporządzalnego netto zwiększyło się ze 189,6% w 2019 roku do 203,1% w 2021 roku (+13,5 p. proc.). W żadnym innym kraju przyrost długu gospodarstw domowych nie był tak duży: w USA (-3 p. proc.), Wielkiej Brytanii (+2,5 p. proc.), Niemczech (+5,8 p. proc.), Francji (+4,4 p. proc.). Ponadto w strukturze kredytowej gospodarstw domowych dominuje zmienne oprocentowanie, co zwiększa wrażliwość na cykl zacieśniania monetarnego. Sektor prywatny w Szwecji należy do jednych z najbardziej zlewarowanych w krajach rozwiniętych z długiem do PKB w wysokości około 310% PKB. Warto dodać, że aż 50% źródeł finansowania sektora przedsiębiorstw to dłużne papiery wartościowe.

Główna stopa procentowa Riksbanku (%)

Stopy procentowe w Szwecji są najwyższe od 2008 roku.

Risksbank podwyższył główną stopę procentową łącznie o 375 pkt bazowych do 3,75%. Ten rekordowy nominalnie cykl podwyżek jeszcze się nie zakończył. Decydenci monetarni komunikują, że stopy procentowe (najwyższe od 2008 roku) jeszcze wzrosną. W 2022 roku koszty obsługi zadłużenia sektora prywatnego znalazły się powyżej 20-letniej średniej (25% w relacji do dochodu), a w tym roku z pewnością przyrosną. Co ciekawe, wskaźnik 25% jest większy, niż podczas światowego kryzysu finansowego i przewyższa wskaźnik ostrzegania, który jest sygnałem rosnącego ryzyka niestabilności finansowej.

Zobacz też: Volvo dostarcza do Szwecji swój elektryczny samochód ciężarowy

Kryzys na rynku nieruchomości

Indeks cen domów w Szwecji runął. Jeszcze na początku 2022 roku wynosił ponad 300 pkt, by spaść do nieco ponad 250 w tym roku. Nawet podczas kryzysu finansowego w latach 1990-1994 i kryzysu finansowego w 2008 roku spadek cen mieszkań nie był tak silny. Według ekonomistów Macrobond ceny nieruchomości osiągną w tym roku poziomy nieobserwowane od 20 lat.

Indeks cen domów w Szwecji (2005’sty = 100)

Ceny nieruchomości w Szwecji niedługo mogą znaleźć się na 20-letnim minimum.

Dlaczego ceny nieruchomości tak gwałtownie spadły? Sektor nieruchomości komercyjnych jest silnie powiązany z sektorem bankowym. W okresie niskich stóp procentowych rynek chętnie zapożyczał się, aby lewarować inwestycje w zakup nieruchomości. Teraz, gdy cykl podwyżek stóp procentowych zwiększył koszty obsługi dużego zadłużenia, wiele przedsiębiorstw z rynku nieruchomości komercyjnych znalazło się w trudnej sytuacji finansowej. Jakiś czas temu informowaliśmy na naszym portalu, że gigant na szwedzkim rynku firma SBB jest na skraju bankructwa, ponieważ ma trudności ze spłatą długu w wysokości 7,6 mld USD, z którego 15% ma termin zapadalności w tym roku.

Pogorszenie sytuacji na rynku nieruchomości podminowuje stabilność systemu finansowego przez wysokie uzależnienie obu rynków względem siebie. Warto zauważyć, że Riskbank już w 2017 roku ostrzegał przed tak silnymi powiązaniami, wskazując, że mogą one zwiększać ryzyko dla stabilności finansowej.

Gdyby pojawiły się problemy na rynku nieruchomości komercyjnych, największe szwedzkie banki ryzykują, że poniosą straty kredytowe na szeroką skalę. W świetle rozwoju sytuacji na rynku nieruchomości komercyjnych i znaczenia tego rynku dla systemu finansowego ważne jest zatem śledzenie rozwoju sytuacji w przyszłości w celu identyfikacji wszelkich zmian, które mogą zwiększyć ryzyko dla stabilności finansowej – czytamy w analizie 

Recesja w Szwecji? Ekonomiści są zgodni

Instytucje prognostyczne są zgodne co do wzrostu gospodarczego w Szwecji. Komisja Europejska prognozuje, że PKB spadnie w 2023 roku o 0,5%. Takiej samej dynamiki PKB spodziewa się Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW). Nieco bardziej optymistyczna jest OECD, która oczekuje obniżenia PKB o 0,3%. Niemniej, na próżno szukać dodatniego tempa wzrostu gospodarczego w prognozach zespołów analitycznych. Zastanawiając się nad recesją w Szwecji nie powinniśmy pytać „czy”, ale „jak bardzo”.

Szwecja. Niegdyś wzór egalitaryzmu. Dziś? Wzrost nierówności jest najszybszy w OECD!

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker