GospodarkaPolska

Kto nie otrzymał jeszcze środków z NGEU? Polska i Węgry nie są jedyne!

Brak tych środków to ekonomiczny "strzał w kolano"

Tylko kilka państw nie otrzymało jeszcze żadnej wypłaty z funduszu Next Generetion EU (NGEU). Wśród nich są nie tylko Polska i Węgry, ale jeszcze trzy kraje. Kto nie otrzymał środków z NGEU? 

  • Fundusz NGEU znany również jako Instrument na Rzecz Odbudowy i Odporności (RRF) wszedł w życie w lutym 2021 roku, aby złagodzić gospodarcze i społeczne skutki pandemii COVID-19.
  • Polsce przyznano 23,85 mld euro w postaci dotacji i 11,51 mld euro w postaci pożyczek. Środki te stanowią 6,2% produktu krajowego brutto.
  • Skumulowany wzrost PKB Polski do 2027 r. tylko w wyniku KPO to 12,6% (ok. 383 mld PLN ogółem i 10 tys. PLN per capita). 
  • Polska i cztery kraje nie otrzymały jeszcze żadnych środków z NGEU, mimo że w pierwotnym planie KE, wszystkie państwa członkowskie miały dostać całą pulę do końca 2023 roku.

Co to NGEU?

Fundusz NGEU znany również jako Instrument na Rzecz Odbudowy i Odporności (RRF) wszedł w życie w lutym 2021 roku, aby złagodzić gospodarcze i społeczne skutki pandemii COVID-19. Wartość RRF to 732,8 mld euro w postaci dotacji i pożyczek dla wszystkich 27 państw członkowskich UE. Polsce przyznano 23,85 mld euro w postaci dotacji i 11,51 mld euro w postaci pożyczek. Środki te stanowią 6,2% produktu krajowego brutto. Większą pulę z funduszu w relacji do PKB przyznano ośmiu krajom, m.in. Chorwacji (11,2% PKB), Bułgarii (10,9% PKB) i Grecji (10,3% PKB).

Rozkład środków z tytułu NGEU ma charakter redystrybucyjny. Relatywnie większą część dostają kraje mniej rozwinięte, stąd głównymi beneficjentami są regiony Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej. Instrument RRF stanowi symbol przemiany paradygmatu polityki gospodarczej, w której coraz większy prym wiedzie polityka fiskalna kosztem polityki monetarnej. Sugeruje to emisja wspólnego długu i rekordowy poziom budżetu unijnego.

Zobacz też: Włochy przetrwały sztorm. Wzrost PKB jest powyżej oczekiwań, a spread rentowności spada!

KPO to szansa szybszego dogonienia Europy Zachodniej

Z badań empirycznych wynika, że pozytywny wpływ NGEU na gospodarkę jest znaczny. Bańkowski i inn. (2022) w Occasional Paper Series ECB szacują, że fundusz ten może zwiększyć produkt krajowy brutto (PKB) w strefie euro o 1,5% do 2026 r. Co więcej, efektem ubocznym oddziaływania instrumentu unijnego na gospodarkę ma być większa odporność na szoki zewnętrzne i przyspieszenie konwergencji dochodowej. W debacie ekonomicznej podnosiły się obawy, że NGEU zwiększy presję inflacyjną. Jednak ww. badanie sugeruje, że impuls fiskalny będzie zrównoważony: z jednej strony pobudzi zagregowany popyt, z drugiej strony podwyższy moce produkcyjne. Oczywiście bilans tych sił popytowo-podażowych nigdy nie będzie znany w stu procentach.

Inne badanie opublikowane na łamach CEPR (Centre for Economic Policy Research) pt. A stylised quantitative assessment of Next Generation EU investment potwierdza silnie redystrybucyjny charakter funduszu. Dodatkowy wzrost realnego PKB w 2024 r. to ponad 4% w Grecji, ok. 3,7% w Bułgarii, Chorwacji i Rumunii oraz ok. 3% we Włoszech i Portugalii. W przypadku Polski to dodatkowy wzrost o 2,3% (średnia UE: 1,5%). Skumulowany wzrost PKB Polski do 2027 r. tylko w wyniku KPO to 12,6% (ok. 383 mld PLN ogółem i 10 tys. PLN per capita). Pozwoliłoby to zmniejszyć dystans w PKB dzielący nas od gospodarki Niemiec o 6,5%.

Wpływ inwestycji NGEU na PKB w poszczególnych państwach członkowskich (%)

Źródło: J. Varga i inn. (2021, CEPR, A stylised quantitative assessment of Next Generation EU investment

Zobacz też: Unia nie ma pojęcia, na co Hiszpania wydaje pieniądze z KPO – ogłosiła kontrolę komisji budżetowej

Widzimy więc, że instrument RRF stanowi olbrzymią szanse pobudzenia rozwoju gospodarczego w nadchodzących latach. Wypłata środków z NGEU jest jednak determinowana spełnieniem kamieni milowych, których Polska zdaniem KE jeszcze nie spełniła. Oczywiście, pytanie, na ile jest to efekt gry politycznej, a na ile obiektywnej oceny praworządności i innych komponentów stanowiących kamienie milowe przez urzędników unijnych. To już pozostawiamy ekspertom w tej dziedzinie.

Kto nie otrzymał środków z NGEU

Jak dotychczas tylko pięć państw nie otrzymało żadnych wypłat z Funduszu Odbudowy. To Polska, Węgry, Irlandia, Holandia i Szwecja. Największy odsetek przyznanych wypłat otrzymały Hiszpania, Luksemburg, Litwa i Grecja. Warto zauważyć, w pierwotnym planie KE wszystkie kraje UE miały otrzymać środki z NGEU do końca 2023 roku. Jak łatwo dostrzec, plan ten zapewne nie zostanie zrealizowany, a proces negocjacyjny się przedłuży.

Polska realizuje KPO, lecz po wyższym koszcie

Mimo, że Polska nie otrzymała jeszcze nic z funduszu unijnego, to Krajowy Plan Odbudowy jest realizowany. Jak czytamy na stronie Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR):

Do czasu napływu środków europejskich, PFR zapewnia finansowanie planu rozwojowego ze środków pochodzących ze zwrotów nieumorzonych części subwencji lub spłat wsparcia finansowego udzielonego na realizację rządowego programu Tarcz Finansowych PFR.

Zobacz też: Korzystasz z Amazon? Gigant nakłada dodatkowe opłaty!

A co jeżeli te środki ulegną wyczerpaniu? Wtedy PFR wyemituje obligacje. Sęk w tym, że oprocentowanie obligacji emitowanych przez PFR jest zdecydowanie wyższe, aniżeli oprocentowanie euroobligacji, z których finansowane są pożyczki NGEU. Inwestycje z KPO będą więc realizowane, lecz wyższym kosztem obsługi długu publicznego (niższa efektywność inwestycji). Co więcej, jeżeli negocjacje z KE znacznie się przedłużą to PFR z emisji długu będzie finansował także część grantową, która jest w ramach NGEU bezzwrotna.

Środki z KPO to dla nas olbrzymia szansa. Bez nich zbyt szybko nie dogonimy Zachodu

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker