Rosnące koszty pracy w Polsce i UE. Jak wpłyną na zatrudnienie?

Rosnące koszty pracy w coraz większym stopniu wpływają na działalność przedsiębiorstw. Zarówno w Polsce, jak i w Europie przeciętny koszt pracy wzrósł wyraźnie w porównaniu z poprzednim rokiem – informuje Polski Instytut Ekonomiczny. Z badań przeprowadzonych przez polski think tank wynika, że koszty związane z zatrudnieniem stanowiły w ostatnim czasie jedną z kluczowych barier prowadzenia biznesu. Jak obciążenie kosztami pracy wpływa na plany zatrudnienia polskich firm?

Rosnące koszty pracy w Polsce

Z danych GUS wynika, że w I kwartale 2023 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 7155,74 zł*. Jest to równoznaczne ze wzrostem „średniej krajowej” o 3 proc. względem poprzedniego kwartału. Jednocześnie jest to wzrost o 14 proc. względem I kwartału 2022 r. Analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego w Tygodniku Gospodarczym nr 20/2023 twierdzą, że jest to efekt podwyżki kwoty płacy minimalnej. Od początku br. wynosi ona już 3490 zł, czyli niemal 16 proc. więcej r/r. Płaca minimalna powędruje w górę po raz drugi w lipcu 2023 r. Wynosić będzie wtedy 3600 zł.

*Warto pamiętać, że do tej miary wykorzystywane są dane z przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 9 osób, co częściowo zniekształca prawdziwy obraz poziomu wynagrodzeń w kraju. 

Zobacz też: Polskie firmy nie biorą udziału w przetargach międzynarodowych. Jakie są przyczyny?

Koszt pracy wzrasta zarówno w UE, jak i w Polsce

Koszty pracy wyraźnie rosną niemal w całej Unii Europejskiej i Polska nie pozostaje tu wyjątkiem. Jak donoszą analitycy PIE, w poprzednim roku średni godzinowy koszt pracy w naszym kraju wyniósł 12,5 EUR (wzrost o 1 EUR względem 2021 r.). 

Jeszcze wyższe koszty pracy odnotowano wśród niektórych naszych sąsiadów. W Czechach firmy przeciętnie ponoszą 16,4 EUR kosztów zatrudnienia, na Słowacji 15,6 EUR, a na Litwie 13,1 EUR. Godzina pracy jest najtańsza w Bułgarii, gdzie koszt wynosi 8,2 EUR. Nieco drożej jest w Rumunii (9,5 EUR) i na Węgrzech (10,7 EUR). 

PIE, powołując się na Deutsche Welle, podaje, że w ciągu ostatnich 10 lat koszty pracy w całej Unii Europejskiej wzrosły o 6,1 EUR, co jest równoznaczne ze wzrostem o 25 proc. 

Przez koszty pracy (zatrudnienia) rozumie się tu wynagrodzenia, składki na ubezpieczenie społeczne i podatki płacone przez pracodawcę, pomniejszone o otrzymywane dotacje.

Koszty pracy obciążają polskie firmy

PIE wraz z BGK przeprowadzili w maju, jak co miesiąc, badanie Miesięcznego Indeksu Koniunktury (MIK), w którym zapytali polskich przedsiębiorców o największe bariery utrudniające działalność ich firmom. Rosnące koszty pracy znalazły się na drugim miejscu wśród czynników, które negatywnie wpływały na funkcjonowanie przedsiębiorstw – wskazało na nie 72 proc. badanych. 

Polskich firmom na przestrzeni ostatnich miesięcy najbardziej doskwiera niepewność sytuacji gospodarczej. Od stycznia do maja taką odpowiedź wskazywało od 73 do 78 proc. polskich firm. W maju – 76 proc. 

Jeszcze w styczniu i w lutym na drugim miejscu znajdowały się ceny energii, jednak od marca to koszty pracy wyprzedzają ten czynnik w zestawieniu. Na ceny energii jako barierę w działalności w maju wskazało 67 proc. firm, a na koszty pracy o 5 pkt proc. więcej. 

Koszty zatrudnienia najmocniej doskwierają firmom średnim i małym. W podziale na branże widać, że najbardziej narzekają na nie przedsiębiorstwa budowlane oraz usługowe. 

Zobacz też: Czy CPK jest potrzebny? Sipiński: Port pomoże polskiej gospodarce

Czy rosnące koszty pracy spowodują zwolnienia?

Badania PIE pokazują, że polskie firmy, mimo obciążenia kosztami pracy, w przeważającej większości nie planują w najbliższym czasie zwolnień. Aż 80 proc. z nich nie rozważa zmian w zatrudnieniu. Pozostałą część stanowią przedsiębiorstwa, które zamierzają zatrudniać nowych pracowników (10 proc.) oraz firmy, w których ma dojść do zwolnień (10 proc.). 

Jeszcze większy odsetek przedsiębiorstw chce utrzymać poziom wynagrodzeń na obecnym poziomie. Aż 87 proc. nie ma zamiaru zmieniać wysokości wynagrodzenia swoich pracowników. Wśród pozostałych firm przeważają te, które w planach mają podwyżki (10 proc.). Na obniżki chce się zdecydować 3 proc. badanych. 

PIE komentuje, że podwyżki nie ułatwiają walki z inflacji, jednak są niezbędne do utrzymania pracowników w obliczu rosnących kosztów życia. Podsumowując powyższe wyniki badania i dane, można stwierdzić, że koszty pracy w ostatnich miesiącach mocniej obciążają polskie firmy, jednak nie wpływa to obecnie drastycznie na ich kondycję i nie wymusza zwolnień.

Braki pracowników krępują polskie firmy. Produkcja mogłaby być większa