Gospodarka

Rosja notuje ogromną nadwyżkę handlową, która jest świadectwem porażki, nie sukcesu

Faktem jest, że nadwyżka handlowa Rosji w drugim kwartale 2022 r. okazała się rekordowa. Uprzedzając jednak potencjalne wykorzystywane tychże danych do argumentacji, jakoby zachodnie sankcje nie działały, należy wyakcentować, iż jest to świadectwo porażki, nie sukcesu rosyjskiej gospodarki. 

Nadwyżka handlowa Rosji

Miesięczna nadwyżka handlowa w 2019 r. średnio wahała się w okolicach 10-15 mld USD. W czasie pandemii COVID-19 pod wpływem spadku cen eksportowanych surowców energetycznych, rosyjska gospodarka generowała bilans handlowy w okolicach 3 mld USD. Postpandemiczne ożywienie zachodnich gospodarek i wzrost popytu na nośniki energii zwiększyło wolumen sprzedaży, co dodatkowo wsparte było wyższymi cenami tychże surowców. W 2021 r. miesięczna nadwyżka handlowa Rosji wzrosła do wartości sprzed covidu, a na koniec ubiegłego roku pod wpływem manipulacji cen gazu, miesięczny bilans handlowy wyniósł ponad 20 mld USD.

W obecnym roku Rosja generuje rekordową nadwyżkę handlową (wykres 1), która przyczyniła się do także najwyższej w historii nadwyżki na rachunku obrotów bieżących. Za ten quasi-sukces odpowiadają rekordowo wysokie ceny surowców energetycznych, które w minionym kwartale wciąż były importowane przez Europę Zachodnią. Drugim istotnym przyczynkiem do wyśrubowania rekordu był krach wartości importowanych dóbr i usług na skutek sankcji, co osłabia zdolności produkcyjne. Stąd, nadwyżka handlowa jest de facto świadectwem coraz gorszego stanu gospodarki rosyjskiej, którą – co jest powtarzane jest jak mantrę – czeka głębokie spowolnienie w najbliższych latach.

Wykres 1. Bilans handlowy Rosji (mld USD)

Źródło: Bruegel

Zobacz także: Ekspansja Chin trwa… Udział w światowym handlu rośnie w najlepsze, a spada na Zachodzie

Załamanie rosyjskiego importu

Ekonomiści europejskiego think-thanku Bruegel Zsolt Darvas i Catarina Martins zebrali szczegółowe dane z 34 krajów, które odpowiadają za 75% rosyjskiej wymiany handlowej. Z zestawu danych wynika, że spadek importu usankcjonowanych dóbr i usług jest większy, niż nieusankcjonowanych dóbr i usług, co świadczy o skuteczności zachodnich sankcji.

Spadek rosyjskiego importu jest dramatyczny (wykres 2). Jak wskazują ekonomiści Bruegel średnia wartość importu w okresie marzec-czerwiec 2022 r. była aż o połowę niższa od średniej wartości importu z poprzednich czterech miesięcy. Co interesujące, import do Rosji spadł z każdego kraju, począwszy od zachodnich antagonistów (USA i UE-27), a skończywszy na nieoficjalnych sojusznikach (Chiny i Indie).

Wykres 2. Import Rosji z 34 krajów (mld USD)

Źródło: Bruegel

W maju i czerwcu nastąpiło jednak ożywienie wymiany handlowej z Rosją, co było podyktowane silnym wzrostem wartości importu z Turcji, który jest obecnie większy, aniżeli sprzed wojny. Choć import z Turcji wzrósł w tempie najszybszym, to jednakowo z UE, Chin i Indii import również uległ ożywieniu. Jedynie import z USA kontynuował swój spadkowy trend od początku wybuchu wojny. Wzrost importu nie był jednak na tyle duży, aby w ujęciu całkowitym wrócić do poziomu sprzed wojny.

Wykres 3. Import Rosji z Turcji (mld USD)

Źródło: Bruegel

Zobacz także: Rosja to wzór konserwatyzmu? Aborcje, narkotyki i rozwody

Ekonomiści Bruegel wskazują, że do ożywienia rosyjskiego importu w maju i czerwcu przyczyniło się względne ustabilizowanie rubla i wznowienie interesów zachodnich firm z Rosją po początkowej fali wstrzymywania wszelkich działalności.

Pamiętajmy, że za ponad 1/3 całkowitej wartości rosyjskiego importu sprzed wojny odpowiadały maszyny i urządzenia elektryczne głównie sprowadzane z UE-27. Kraje Unii Europejskiej w sumie stanowiły 33,9% rosyjskiego importu. W okresie marzec-czerwiec 2022 r. całkowita wartość importu rosyjskiego wyniosła 38,76 mld USD w porównaniu do 75,13 mld USD w okresie listopad 2021-luty 2022. Za niemal 50% krachu rosyjskiego importu w tym czasie odpowiadał spadek importu z UE. W rezultacie Rosja boryka się z problemami w wytwarzaniu zaawansowanych produktów technologicznych, w tym artykułów RTV i AGD, samochodów oraz sprzętu wojskowego.

Wykres 4. Import Rosji z UE-27

Źródło: Bruegel

Zobacz także: Jakie są perspektywy gospodarcze dla Rosji? [RAPORT OG]

Sankcje dosłownie zamroziły import towarów strategicznych związanych z zaawansowanymi technologiami w branżach takich jak elektronika, telekomunikacja, lotnictwo czy rafineria ropy naftowej. Jak widać, na poniższym wykresie wartość sprzedawanych tego typu dóbr do Rosji spadła do niemal 0 mld USD.

Wykres 5. Rosyjski import wybranych kategorii towarów objętych sankcjami z gospodarek rozwiniętych

Źródło: Bruegel

Eksport Rosji, czyli rosnąca pozycja Indii

W udziale rosyjskiego eksportu uwidacznia się coraz bardziej znacząca pozycja Indii, które wraz z Chinami podtrzymują globalny popyt na surowce energetyczne z Rosji i tym samym finansują barbarzyńską agresję na Ukrainę. Rosja w obliczu wojny i sankcji widzi w Indiach sojusznika, który może zastąpić z Państwem Środka, dotychczas głównego importera surowców, czyli UE. Indie widzą w tym interes, ponieważ potrzebują relatywnie tanich surowców do stymulacji gospodarki, która coraz szybciej się rozwija.

Wykres 6. Eksport Rosji do Indii (mld USD)

Źródło: Bruegel

Wykres 7. Eksport Rosji do Chin (mld USD)

Źródło: Bruegel

Wykres 8. Eksport Rosji do UE-27 (mld USD)

Źródło: Bruegel

Wydaje się, że w najbliższych latach możemy obserwować trend, w którym wymiana handlowa pomiędzy sojusznikami organizacji BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny, RPA) będzie silnie rosnąć, co stworzy podziały na arenie międzynarodowej pomiędzy sojusz amerykańsko-europejski i sojusz Rosji, Indii oraz Chin, wskutek czego wyłonią się dwa wrogie sobie bloki handlowe.

Globalne nierównowagi ponownie mogą pogłębić kryzys światowy [ANALIZA]

Wszelkie prawa do treści zastrzeżone.

Gabriel Chrostowski

Analityk makroekonomiczny, w wolnych chwilach uprawiający piłkę nożną oraz biegi krótko- i długodystansowe

Polecane artykuły

Back to top button

Adblock Detected

Please consider supporting us by disabling your ad blocker