Zerowy VAT na żywność pozostanie z nami dłużej. Premier Mateusz Morawiecki ogłosił właśnie, że tarcza antyinflacyjna zostanie przedłużona do końca 2023 r.
Zerowy VAT na żywność przedłużony do końca 2023 r.
W wyniku rosyjskiej ekspansji na Ukrainę rząd wprowadził tarczę antyinflacyjną, która miała zredukować wzrost cen wynikający z załamania się łańcuchów dostaw i wysokich cen energii, a co za tym idzie także cen nawozów, które są kluczowe w rolnictwie.
Tarcza antyinflacyjna weszła w życie na początku 2022 r. i obniżała podatek VAT na żywność oraz surowce energetyczne. VAT na surowce energetyczne wrócił do pierwotnego poziomy z początkiem 2023 r. Wówczas podatek od wartości dodanej na gaz, paliwo, ciepło i prąd znów wynosił 23%.
Niższe zostały jednak ceny żywności. W listopadzie 2022 r. rząd ogłosił, że zerowy VAT na żywność zostanie utrzymany do pierwszego półrocza 2023 r. Pierwsze półrocze dobiega właśnie końca, a Premier zakomunikował m.in. na swoim Twitterze, że VAT 0% na żywność zostanie kolejny raz przedłużony. Tym razem do końca 2023 r.
⚠️Przedłużamy zerową stawkę podatku VAT na żywność do końca 2023!
0%🍞🥖🍖🍎🥬
Dopóki rządzi @pisorgpl – państwo będzie opiekunem.
Państwo będzie strażnikiem.
Państwo będzie solidarne nie tylko w deklaracjach – ale w działaniach! 🇵🇱 pic.twitter.com/BMXyuCnv2p— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) June 26, 2023
Obniżenie VAT-u na żywność z 5% do 0% – według rządowych szacunków – miało od lutego 2022 r. do listopada 2022 r. zostawić w portfelach Polaków 7,6 mld złotych.
Zobacz także: W Wielkiej Brytanii zniesiono VAT na e-booki, a mimo to ceny nie spadły!
Z rządowych szacunków wynika, że zniesienie VAT-u na żywność obniżyło średnioroczną inflację o 3-4 pkt proc.
W zeszłym roku zaciągnęliśmy hamulec tym rozpędzonym cenom. Widziałem wiele z analiz, z których wynikało, że obniżyliśmy w ten sposób maksymalny szczyt inflacji o 3 do 4 punktów procentowych, czyli jeśli ona dzisiaj jest między 17-18%, byłaby 21-22% – zaznaczył szef rządu w listopadzie 2022 r.
Decyzja była spodziewana ze względu na zbliżające się wybory parlamentarne. Zniesienie tarczy antyinflacyjnej na żywność podbiłoby inflację, a to z pewnością nie pomogłoby notowaniom rządu. Co jednak ciekawe, obniżenie VAT-u prowadzi do wyższych cen w długim terminie.
Obniżka VAT-u w długim terminie podbija ceny
Do takiego wnioski doszli choćby naukowcy z University of Chicago. Przeanalizowali oni skutki obniżenia w styczniu 2007 roku stawki VAT na fińskie usługi fryzjerskie o 14 punktów procentowych i późniejszej podwyżki stawki VAT o 14 punktów procentowych. Następnie badacze zestawili zmiany cen usług fryzjerskich ze zmianami cen usług oferowanych przez salony piękności. Oba sektory mają podbną charakterystykę w związku z tym były bardzo dobre do porównanń.
Jak widać na zamieszczonym powyżej wykresie, ceny zareagowały dwukrotnie silniej na podwyżkę VATu o 14 p.p. niż na jego obniżkę o 14 p.p. Do tego, jak zaznaczają autorzy, wprowadzenie tymczasowej obniżki VATu w długim terminie skutkowało wyższymi marżami i wyższymi cenami. Nie są to odosobnione głosy. Wielu naukowców badających tymczasowe obniżanie VATu doszło do bardzo podobnych wniosków. Więcej na ten temat w tekście załączonym poniżej.
Tymczasowa obniżka VATu prowadzi do wyższych cen w długim terminie
