Młodych Hiszpanów w pracy nie zobaczycie. Wyjaśniamy dlaczego! [RAPORT OG]

Bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii jest ogromne. Zgodnie z danymi Eurostatu, w kwietniu 2023 roku stopa bezrobocia wśród mieszkańców tego kraju, którzy nie ukończyli 25. roku życia, wyniosła aż 28,4 proc. Była ona najwyższa w całej UE, wyższa nawet niż w Grecji! Czym jest to spowodowane? Tej kwestii postanowiliśmy się przyjrzeć w kolejnym raporcie Obserwatora Gospodarczego! 

• Bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii jest ogromne. Nawet w Grecji, która nadal nie odrobiła strat wynikłych z kryzysu gospodarczego strefy euro, jest ono niższe. 
• Głównym winowajcą jest system edukacji. Hiszpanie często rzucają szkołę, a struktura wykształcenia populacji jest niedopasowana do zapotrzebowania tamtejszych pracodawców.
• Ponadto winę ponosi rynek pracy. W Hiszpanii powszechne są umowy tymczasowe. Zatrudnienie na ich podstawie nie jest w stanie zapewnić młodym mieszkańcom bezpieczeństwa.
  
• Do wysokiego bezrobocia przyczyniają się również stosunkowo wysokie zasiłki, na które mogą liczyć Hiszpanie po utracie zatrudnienia. 

Bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii było i jest na wręcz niewyobrażalnie wysokim poziomie!

Bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii już od dekad jest na absurdalnie wysokim poziomie. Zgodnie z danymi Eurostatu, już w 1985 roku (ponad cztery dekady temu!) stopa bezrobocia (stosunek liczby osób bezrobotnych do populacji aktywnej zawodowo) wśród Hiszpanów mających mniej niż 25 lat wynosiła ponad 40 proc. Jednakże mniej więcej we wspomnianym okresie zaczęła ona systematycznie spadać. Spadek ten był na stabilny w czasie, iż w końcu nawet badacze, którzy jeszcze nie tak dawno żywo interesowali się specyfiką hiszpańskiego rynku pracy, zaczęli tracić zainteresowanie analizowanym problemem. Co więcej, niektórzy ekonomiści nawet zaczęli wierzyć, że wraz z upływem czasu zwyczajnie zostanie on raz na zawsze rozwiązany. Niestety jak się okazało, spadek bezrobocia wśród młodych w Hiszpanii nie był wynikiem rozwiązania strukturalnych problemów, a powstania niebywałych rozmiarów bańki na rynku nieruchomości, która w pod koniec pierwszej dekady XXI wieku pękła, a wraz z nią marzenia wielu młodych osób o znalezieniu pracy.

Zobacz także: Transformacja włoskiego sektora motoryzacyjnego spotęguje bezrobocie

Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii po tym, jak osiągnęło historyczne minimum na przełomie 2006 oraz 2007 roku, zaczęło rosnąć w błyskawicznym tempie. W styczniu 2010 roku stopa bezrobocia w przypadku ludzi mających nie więcej niż 24 lata osiągnęła już 39,4 proc., gdzie trzy lata wcześniej wynosiła ona zaledwie 17,5 proc., czyli była ponad dwukrotnie niższa. Jakby tego było mało, niedługo potem rozpoczął się kryzys strefy euro w wyniku czego europejskie państwa charakteryzujące się wysokim poziomem zadłużenia tzw. kraje PIIGS, czyli Portugalia, Irlandia, Włochy, Grecja, Hiszpania, znalazły się w bardzo poważnym kryzysie.

Co więcej, niektóre z nich jak na przykład Grecja czy Irlandia zostały zmuszone ogłosić bankructwo. Ta sytuacji sprawiła zaś, że stopa bezrobocia wśród młodych w Hiszpanii w 2013 roku przebiła 50 proc.! Oznacza, że ponad co drugi, dopiero wchodzący w dorosłość mieszkaniec kraju ze stolicą w Madrycie, gotowy do podjęcia pracy i aktywnie poszukująca zatrudnienia, pozostawał bez pracy! 

Polska jest unijnym championem wzrostu PKB, a Hiszpania wysokości bezrobocia wśród młodych

Jednakże najciekawsze jest dopiero przed nami. Z danych zaprezentowanych powyżej wynika, że po 2013 roku stopa bezrobocia wśród młodych w przypadku krajów PIIGS zaczęła się stabilnie obniżać (Irlandii nie zamieściłem celowo, gdyż znacznie różni się ona od pozostałych członków tej grupy. Więcej o charakterze irlandzkiej gospodarki Czytelnik znajdzie tutaj: PKB Irlandii jest sztucznie nadmuchane, przez co nie oddaje poziomu jej bogactwa). Jednakże, mimo że we wszystkich państwach należących do wspomnianej, niezbyt chwalebnej grupy sytuacja uległa zauważalnej poprawie, w przypadku Hiszpanii nadal pozostała ona stosunkowo zła! W Portugalii oraz we Włoszech bezrobocie wśród młodych, które co warto zaznaczyć, w 2007 roku było równie wielkie, jak w Hiszpanii, praktycznie wróciło do poziomów notowanych przed kryzysem. 

Co więcej, w Grecji, której PKB per capita odpowiednio dostosowany o inflacje i różnice w kosztach życia, jak widać na zamieszczonym powyżej wykresie, jeszcze w 2018 roku nie był nawet blisko do osiągnięcia wartości z 2008 roku (był on niższy ok. 20 proc.) stopa bezrobocia wśród młodych jest aktualnie niższa niż w Hiszpanii! W kwietniu 2023 roku w kraju ze stolicą Atenach wyniosło ono 27,4 proc., a w analizowanym przeze mnie państwie 28,4 proc. Tym samym Hiszpania stała się krajem z najwyższym bezrobociem wśród młodych w całej UE! Przy czym dla porównania średnia dla wszystkich krajów członkowskich wyniosła we wspomnianym miesiącu 13,8 proc. (ponad dwukrotnie mniejsza niż w Hiszpanii), a w Polsce osiągnęła ona 10,3 proc. 

Bezrobocie w młodości mocno odbija się na późniejszej karierze zawodowej

No dobrze, a co to w praktyce oznacza? Jakie negatywne skutki niesie ze sobą wysokie bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii? Negatywnie konsekwencje nie mogą być znaczne, czyż nie? W końcu mówimy o ludziach bardzo młodych, niemających na utrzymaniu rodziny, przed którymi jest jeszcze całe życie. No cóż, jak wynika z badań, bycie bezrobotnym w młodym wieku jest szczególnie szkodliwe i mocno odbija się na późniejszej karierze zawodowej. Jak wskazuje profesor Ronald McQuaid, specjalizujący się w kwestiach związanych z zatrudnieniem, niemożność znalezienia pracy w młodości między innymi uniemożliwia zdobycie potrzebnego doświadczenia zawodowego i utrudnia akumulację kapitału ludzkiego, co w efekcie przekłada się na mniejsze szanse na znalezienie zatrudnienia w przyszłości. 

Przykładowo zgodnie z analizą autorstwa Daijiego Kawaguchiego oraz Tetsushiego Murao, samo urodzenie się w pokoleniu doświadczającego większego bezrobocia w młodości przekłada się na mniejsze szanse na znalezienie pracy w wieku od 25 do 29 oraz od 30 do 34 lat. To z kolei oznacza, że wysokie bezrobocie wśród młodzieży może być jedną z ważniejszych przyczyn tego, że ogólnie bezrobocie w Hiszpanii jest bardzo wysokie. Zgodnie z danymi Eurostatu w kwietniu 2023 roku wyniosło ono aż 12,7 proc., w wyniku czego było większe nie tylko, niż w pozostałych krajach PIIGS, ale również największe w całej UE.

Co więcej, ludzie, którzy doświadczyli bezrobocia na początku swojej kariery zawodowej, w przyszłości zarabiają mniej od swoich zatrudnionych już w młodym wieku kolegów! Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez ogólnopolski system monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów, praca podczas studiów ma wyraźnie przełożenie na zarobki osiągane po studiach! Co więcej, jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, najwyższe wynagrodzenie otrzymują absolwenci uczelni, którzy podjęli pracę jeszcze przed studiami. Ludzie, którzy posiadający doświadczenie zawodowe zdobyte jeszcze przed rozpoczęciem studiów, którzy ukończyli studia II stopnia, zarabiali w 2021 roku średnio 5593 zł miesięcznie, podczas gdy ich koledzy, którzy skupili się tylko na studiowaniu zaledwie 3673 zł.

Jeżeli masz depresję, idź pobiegać, zacznij lepiej się odżywiać, a przede wszystkim znajdź pracę!

Do tego, co intrygujące, bezrobocie w młodym wieku nie tylko pozostawia trwałe ślady w CV, ale również w psychice. Przykładowo Mattias Strandh, Anthony Winefield, Karina Nilsson, Anne Hammarström w swoim badaniu zatytułowanym „Unemployment and mental health scarring during the life course” postanowili porównać zdrowie psychiczne Szwedów (w tym celu utworzyli specjalny indeks biorący pod uwagę występowanie u danej osoby objawów zaburzeń lękowych, depresyjnych oraz problemów ze snem) w zależności od tego, jak bardzo byli oni narażeni na bezrobocie w wieku 16, 18, 21, 30 bądź 42 lat. 

Zgodnie z ustaleniami badaczy doświadczenie bezrobocia w wieku 16/18 lat prowadziło do istotnego statystycznie gorszego stanu zdrowia psychicznego w wieku kolejno 21, 30, 42 lat. Do bardzo podobnych ustaleń doszli badacze, którzy porównali ludzi wchodzących w dorosłość przed rozpoczęciem się kryzysu gospodarczego w Szwecji do osób, które miały od 17 do 24 lat w latach 1991-1994. Podsumowując tę sekcję, z opisanych tutaj badań i wyliczeń dosyć jasno wynika, że bezrobocie w młodym wieku prowadzi do długotrwałych, negatywnych skutków. Dlaczego, więc jest takie ogromne w Hiszpanii? 

W tym kraju nie ma pracy dla ludzi z moim wykształceniem

Otóż powodów jest wiele, ale zdaje się, że najważniejszym z nich jest kwestia ściśle związana z wykształceniem Hiszpanów. Po pierwsze, ten leżący na Półwyspie Iberyjskim kraj może się pochwalić praktycznie najwyższym odsetkiem osób przedwcześnie kończących edukację w całej Unii Europejskiej. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie w 2022 roku odsetek osób w wieku od 18 do 24 lat, które ukończyły maksymalnie edukację średnią pierwszego stopnia (w Polsce gimnazjum), a następnie całkowicie zaprzestały nauki (nie poszły ani na studia, ani do liceum, ani na kursy/szkolenia) w przypadku analizowanego państwa wyniósł aż 13,9 proc.! Gorzej od Hiszpanii wypadła jedynie Rumunia. 

Należy zauważyć, że problemem z młodzieżą zdecydowanie zbyt wcześnie opuszczającą szeroko rozumiany system oświaty w Hiszpanii, jest stary, jak posiadane przez nas dane statystyczne. Co więcej, w przeszłości jego skala była znacznie większa niż teraz! Przykładowo w 2010 roku 30,9 proc. młodych mieszkańców tego kraju przedwcześnie ukończyło swoją przygodę z nauką. Przy czym we wspomnianym roku pod tym względem Hiszpanię wyprzedzała jedynie Portugalia! W kraju tym analizowany odsetek osiągnął 28,3 proc. (do 2022 roku zmniejszył się on do 6 proc.). Podkreślić należy również, że młodzi, podejmując decyzję o porzuceniu systemu edukacji, skazują się tym nie tylko na niższe zarobki, ponieważ te zgodnie z szeregiem badań zależą od poziomu wykształcenia, ale również na bezrobocie! 

Zobacz także: Produkcja wieprzowiny miała zatrzymać migrację młodych Hiszpanów do miast. Nie udało się

Co do zasady ludzie lepiej wyedukowani średnio spędzają na bezrobociu mniej czasu oraz rzadziej pozostają bez pracy. W 2021 roku zgodnie z danymi dostępnymi na stronie Trading Economics stopa bezrobocia w Hiszpanii wśród osób, którym udało się ukończyć edukację wyższą, wyniosła 10,2 proc. Z kolei w przypadku Hiszpanów, którym udało się ukończyć co najwyżej gimnazjum, osiągnęła ona aż 21,7 proc., czyli była ponad dwukrotnie większa. Przyczyn stojących za tym stanem rzeczy jest wiele. Jak wskazywał wybitny ekonomista polskiego pochodzenia (urodził się w Tomaszowie Lubelskim) Jacobs Mincer specjalizujący się w teorii kapitału ludzkiego oraz ekonomii pracy, osoby wykształcone są zwyczajnie lepsze w wyszukiwaniu i przetwarzaniu informacji o pracy. Przedsiębiorstwa zaś ze względu na ograniczoną podaż pracowników posiadających specjalistyczne umiejętności, szukają ich bardziej intensywnie. 

Wysokie bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii wynika również ze złej struktury wykształcenia ludności

Co więcej, ogromnym problemem jest nie tylko brak wykształcenia, ale również, jak wskazuje swoim badaniu Juan Ramón García, struktura wykształcenia hiszpańskiej populacji. Ta jest niedopasowana do tamtejszego rynku pracy. Co intrygujące, kraj ten może się pochwalić ponadprzeciętnie dużym odsetkiem osób, które ukończyły edukację wyższą na dowolnym poziomie. Przykładowo w 2022 roku aż 41,1 proc. Hiszpanów w wieku od 25 do 64 lat miało dyplom uczelni wyższej, gdzie dla całej UE odsetek ten wyniósł 34,3 proc., czyli był aż o 6,8 pkt proc. niższy. 

Ponadto bardzo mało Hiszpanów zakończyło swoją edukację po zdobyciu wykształcenia policealnego bądź licealnego. Zgodnie z danymi Eurostatu zaledwie 23,1 proc. mieszkańców tego kraju ukończyło maksymalnie liceum lub szkołę policealną (średnia dla całej UE jest prawie ponad dwukrotnie wyższa). Przy czym wskaźnik ten jest tak niski nie tylko ze względu na popularność studiów, ale również ze względu na to, że aż 35 proc. Hiszpanów w wieku od 25 do 64 lat (średnia dla całej UE ok. 20 proc.) w najlepszym przypadku ukończyło gimnazjum. Opisana tutaj struktura wykształcenia populacji powoduje, że na tamtejszym rynku pracy występuje nadpodaż ludzi z wyższym wykształceniem i niedobór ludzi ze średnimi umiejętnościami. 

Przy czym na to, że tak właśnie jest, mocno wskazują dane Eurostatu. Otóż zgodnie z nimi w 2021 roku, ponad co trzeci zatrudniony Hiszpan z wyższym wykształceniem (34,5 proc.) miał zbyt wysokie kwalifikacje w stosunku do swojego miejsca pracy! Co warto zaznaczyć, żaden inny kraj nie wypadł pod tym względem gorzej od Hiszpanii. Średnia dla całej UE wyniosła 20,8 proc., czyli była aż o 13,7 pkt proc. niższa! Ponadto ponownie, problem ten nie pojawił się w analizowanym państwie niedawno, a towarzyszy mu od dekad. Choćby jak możemy wyczytać w pracy wspomnianego wcześniej ekonomisty:

Odsetek absolwentów szkół wyższych zatrudnionych na stanowiskach wymagających niższych kwalifikacji już początku lat 90. przekracza 30 proc., co jest najwyższym wskaźnikiem wśród krajów UE-27 i o 10 punktów procentowych wyższym niż średnia UE-15.

Zobacz także: Unia nie ma pojęcia, na co Hiszpania wydaje pieniądze z KPO – ogłosiła kontrolę komisji budżetowej

No dobrze, a gdzie, kiedy to wszystko się działo, był rząd? Jak informuje Juan Ramón García, ten bynajmniej nie pozostawał bierny i już dekadę temu rozpoczął prowadzenie różnych polityk mających na celu zaktywizowanie zawodowe młodzieży i nie tylko ich. Ponadto programy wprowadzone przez tamtejsze władze w szczególności w kryzysowych latach cieszyły się ogromną popularnością. Przykładowo zgodnie z danymi zamieszczonym na poniższym wykresie w latach 2005-2009 ponad 15 proc. populacji aktywnej zawodowo wzięło udział w jednym z wielu programów, mającym na celu aktywizację zawodową, a w przypadku młodych odsetek ten wyniósł aż 30 proc. Na obu polach Hiszpania nie miała sobie wówczas równych. 

Wysokie bezrobocie w Hiszpanii kontra rząd – 28,4 proc. do zera!

Biorąc to pod uwagę, tym bardziej szkoda, że kraj ten nie wykorzystał tej szansy i nie postanowił przeznaczyć na aktywizację zawodową młodzieży większych środków. Choćby jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, nawet w najbardziej kryzysowych latach państwo na szkolenia, mimo tak ogromnej rzeszy chętnych, nie przeznaczało więcej niż 0,19 proc. PKB! Dla porównania Portugalia, której w miarę udało się poradzić z wysokim bezrobociem wśród młodzieży, na ten cel w szczytowym momencie wydawała ponad 0,4 proc. PKB. Przy czym w kraju tym znacznie, ale to znacznie mniejszy odsetek młodzieży zdecydował się skorzystać z rządowych programów.

Do tego niskie wydatki na szkolenia ukazują jeszcze inny problem, na który cierpiała i nadal cierpią hiszpańskie polityki mające na celu zaktywizować zawodowo społeczeństwo. Otóż nie tylko wielkość, ale również struktura wydatków na analizowany cel pozostawia wiele do życzenia. Choćby przez wiele lat, największą ich część stanowiły zachęty do zatrudnienia (przykładem takiej formy subsydiów jest dopłata do utrzymania zatrudnienia, która została wprowadzona w wielu krajach podczas pandemii), których wielkością kraj ten swego czasu wręcz onieśmielał inne państwa. 

Środki te zostały w dużej mierze zwyczajnie wyrzucone w błoto. Po pierwsze, część z nich poszła na utrzymanie miejsc pracy w sektorze budowlanym, w którym zatrudnienie ze względu na pęknięcie bańki i tak musiało się skurczyć. Do tego trudno sobie nawet wyobrazić scenariusz, w którym dzięki takim formom dopłat osobie bez odpowiednich zdolności, wykształcenia uda się na najpierw znaleźć, a potem co znacznie ważniejsze utrzymać daną pracę. Przy czym hiszpański rząd chyba zdał sobie z tego sprawę, bo po 2011 roku zdecydowanie ograniczył pieniądze wydawane na zachęty do zatrudniania. W 2013 roku wydano na nie już zaledwie 0,07 proc. PKB. 

Problematyczna była nawet sama struktura wydatków na korzystne z punktu widzenia bezrobotnych programy! Przykładowo szkolenia realizowane w ramach polityk aktywizacji zawodowej były często za ogólne oraz zbyt krótkie. Jak możemy wyczytać w wielokrotnie przywołanym w tym raporcie badaniu Juana Ramóna Garcíi:

Jedna czwarta bezrobotnych, którzy ukończyli programy szkoleniowe w 2010 r., zdobyła ogólną wiedzę na temat uczenia się i zarządzania; połowa bezrobotnych, która przeszła szkolenie w 2010 roku, wzięła udział w kursach trwających mniej niż 200 godzin, a tylko 19,3 proc. ukończyło programy trwające 400 godzin lub więcej.

Zobacz także: Hiszpania zainwestuje miliardy, aby stać się głównym producentem mikroczipów w Europie

Umowy tymczasowe — zmora hiszpańskiej młodzieży

Innym zapewne mniej ważnym, ale znaczącym czynnikiem sprawiającym, że bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii jest tak wysokie, jest… popsuty, niesprzyjający długotrwałemu, stabilnemu zatrudnieniu rynek pracy. O ironio w kraju rządzonym przez wiele lat przez partie dumnie określające się mianem socjalistycznych, tymczasowe zatrudnienie cieszy się rekordową popularnością. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie, w 2022 r. udział pracowników tymczasowych wśród zatrudnionych osób w wieku od 15 do 29 lat w Hiszpanii wyniósł aż 39,2 proc. Jedynym krajem, który w zeszłym roku osiągnął gorszy pod tym względem wynik, była Portugalia ze wskaźnikiem na poziomie 39,7 proc., czyli o jedynie 0,5 pkt proc. wyższym od tego zanotowanego przez jej sąsiada. 

Przy czym, należy zaznaczyć, że zgodnie z danymi wielu z nich nie wybrało analizowanej formy zatrudnienia z własnej woli, a zostało do niej niejako zmuszona. Z danych Eurostatu wynika, że w 2022 roku w Hiszpanii wskaźnik wymuszonego tymczasowego zatrudnienia (odsetek osób, które nie mogły znaleźć stałej pracy w stosunku do ogółu pracowników) wyniósł aż 12,8 proc., co zagwarantowało temu państwu pierwsze miejsce w całej UE. Na drugim miejscu znalazły się Cypr z odsetkiem na poziomie 9,7 proc., czyli aż o 25 proc. bądź jak kto woli o 3,1 pkt proc. niższym. Choć akurat w tym przypadku górowanie Hiszpanii nad innymi państwami może wynikać z różnic w definicjach. Otóż zgodnie z informacją, która możemy znaleźć na stronie Eurostatu, wskaźnik w ten w przypadku analizowanego państwa oblicza się w oparcie o odmienną metodologię (niestety nie są dostępne metadane, więc nie da się określić, jak znacznie odmienną). 

No dobrze, ale co mają umowy tymczasowe do bezrobocia? Otóż jak wynika z badań zaskakująco dużo. Ludzie, którzy po ukończeniu edukacji, postanowili zatrudnić się na podstawie takiej umowy, mogą wejść w cykl, w którym okresy pracy, będą na przemian występować z okresami bezrobocia czy całkowitego braku aktywności zawodowej. Za przykład weźmy nasz kraj, w którym co warto zaznaczyć, szanse na znalezienie stabilnej pracy były znacznie wyższe niż w Hiszpanii w ciągu ostatnich 15 lat. Socjolożka Anna Kiersztyn postanowiła dokładniej przyjrzeć się karierom zawodowym 706 osób, które w 2018 roku były w wieku od 21 do 35 lat oraz miały ze sobą edukację. Jak widać na zamieszczonym poniżej wykresie Polacy, którzy po ukończeniu szkoły lub uniwersytetu zostali zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, zarówno 3 lata po ukończeniu edukacji, jak i 5 lat po jej zakończeniu w przeważającej większości nadal pracowały na takiej umowie. 

W przypadku pozostałych osób sytuacja nie wygląda już tak różowo. Faktycznie wielu młodym Polakom, którzy zaczęli swoją karierę z umową na czas określony, udało się potem dostać kontrakt na czas nieokreślony. Zgodnie z danymi zawartymi w powyższej tabeli taka sytuacja miała miejsce w przypadku 22,5 proc. osób trzy lata po ukończeniu edukacji oraz 44 proc. ludzi pięć lat po ukończeniu edukacji. Jednakże w obu przypadkach ok. 12 proc. skończyło bez pracy (w przypadku umowy na czas nieokreślony zaledwie kolejno 3 oraz 4,2 proc.) lub nadal pracowało na umowie na czas określony (odpowiednio 54,9 oraz 34,7 proc.). Do tego, warto zauważyć, że w przypadku osób, które na początku swojej kariery podpisały umowę cywilnoprawną, sytuacja prezentowała się jeszcze gorzej (bezrobocie wśród nich dobiło do aż 23,1 proc.) 

Zobacz także: Polska nie jest krajem „rozdawnictwa”! Socjal w Polsce jest niski na tle UE

Jak duży jest socjal w Hiszpanii? Czy zniechęca do pracy?

No dobrze, a socjal? Otóż w przypadku Hiszpanii częściowo może on odpowiadać za wysokie bezrobocie. Kraj ten stosunkowo dużo przeznacza na wydatki społeczne. Zgodnie z danymi OECD zamieszczonymi powyżej w 2022 roku na ten cel Hiszpania przeznaczyła 28,1 proc. PKB. Dało to temu państwu 6. miejsce wśród tej grupy krajów. Do tego, jeżeli chodzi o wielkość publicznych wydatków na zasiłki dla bezrobotnych, kraj ten nie ma sobie równych. Jednakże warto zaznaczyć, że obu wskaźnikom daleko jest do ideału. Pierwszy wykorzystany przeze mnie miernik bierze pod uwagę zbyt szeroką kategorię wydatków (uwzględnia on między innymi ulgi podatkowe) a ten drugi nie bierze pod uwagę tego, że stopa bezrobocia w Hiszpanii jest ogromna, co z kolei zapewne jest jedną z przyczyn tak dużych wydatków na zasiłki dla bezrobotnych. 

Bezrobotni Hiszpanie mogą liczyć na stosunkowo duże zasiłki

Znacznie lepszym miernikiem ukazującym jak duże są demobilizujące do pracy zasiłki w Hiszpanii, jest stopa zastąpienia zasiłku dla bezrobotnych. Ta ukazuje, jak wysokie jest to świadczenie w stosunku do ostatniego wynagrodzenia danej osoby (analitycy OECD zestawiają je z 67 proc. średniej pensji). Przy czym, jak widać na zamieszczonym powyżej wykresie, analizowany miernik jest w tym kraju na bardzo wysokim poziomie. Po 6 miesiącach po utracie pracy Hiszpan może liczyć na zasiłek jedynie o 21 proc. niższy od ostatniego wynagrodzenia. Dla porównania stopa zastąpienia dla całego OECD wyniosła 57 proc., a dla Polski zaledwie 34 proc. Przy czym, co prawda potem różnica przestaje być aż tak znaczna, ale nadal pozostaje. Przykładowo rok po utracie pracy względna wartość zasiłku w Hiszpanii wynosi 55 proc. pensji (dla OECD 44 proc.). 

Do tego, jak widać na poniższym wykresie, zasiłki w Hiszpanii stosunkowo mocno zniechęcają do powrotu do pracy. W przypadku Hiszpana żyjącego w związku osobą pracującą w pełnym wymiarze czasu zarabiającej 67 proc. średniego wynagrodzenia, znalezienie pracy po dwóch miesiącach od uzyskania zasiłku wiąże się ze stratą na skutek wyższych podatków oraz utracenia praw do określonych świadczeń wynoszącą aż 80 proc. aktualnie otrzymywanych dochodów. Dla porównania w OECD odsetek ten wynosi średnio 74,4 proc., a w Polsce nie przekracza nawet 60 proc.! Biorąc pod uwagę te wszystkie dane, zdaje się, że system zasiłków społecznych odpowiada za bardzo wysokie bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii.

Zobacz także: Polska potrzebuje lepszych wydatków socjalnych! Chodzi o dobrobyt nas wszystkich

Niestety bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii pozostanie wysokie!

Na samym końcu chciałbym zaznaczyć, że niestety mimo wielu starań nadal nie wszedłem w posiadanie kryształowej kuli, która pozwoliłaby mi dowiedzieć się, jak będzie się kształtować bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii w przyszłości. Jakby to powiedział polski geopolityk, nie można wykluczyć, że w najbliższych latach znacząco spadnie, jak i możliwe, że utrzyma się na obecnym poziomie, a nawet wzrośnie. Jednakże w mojej opinii ten drugi scenariusz jest znacznie bardziej prawdopodobny. Bezrobocie wśród młodych w Hiszpanii nie jest wysokie od kilku lat, a od dekad. Z tego powodu mocno powątpiewam, że analizowana sytuacja, której nie udało się rozwiązać partiom z całego spektrum politycznego, z czasem znacząco się poprawi.

Hiszpanie zaspokoili głód pieniądza i sprowadzili na siebie klęskę